القاب عزرائیل

«عزرائیل» از القاب فرشته مرگ (ملک‌الموت) است و او یکى از چهار فرشته مقرّب درگاه خداوند است که او را مسئول گرفتن جان موجودات زنده قرار داده است. در روایات براى او القاب دیگرى است از جمله «مفرّق الجماعات»، «هادم اللذّات»، «قابض الارواح» و «مسکن الحرکات».

ویژگی‌های عزرائیل

عزرائیل واژه عبری است که از دو جزء «عزرا» به‌معنای بنده و «ئیل» به‌معنای خداوند تشکیل شده و ترکیب هر دو جزء به‌معنای بنده‌ خداست.[۱] برخی گفته اند: عزرائیل به معناى یارى خداوند می باشد.[۲]

از عزرائیل در کنار میکائیل، اسرافیل و جبرئیل به «رئوس ملائکه» تعبیر می‌شود. همچنین در روایات وارد شده که لوح محفوظ از چهار رکن (علم، حیات، اراده و قدرت) تشکیل شده و عزرائیل مظهر رکن قدرت آن است. در بعضی از روایات آمده او چهار بال دارد به‌گونه‌ای که چهار طرف عالم را فراگرفته‌اند.

وظایف عزرائیل

مهم‌ترین وظیفه عزرائیل قبض روح موجودات است. وی قبض روح انبیاء و اولیای الهی را به‌صورت مستقیم انجام می‌دهد و جان سایر موجودات را نمایندگان او می‌گیرند. در مورد اینکه چگونه ممکن است عزرائیل، در سراسر جهان به‌طور همزمان جان چندین موجود زنده را بگیرد، فیلسوفان و متکلمان می‌گویند: عزرائیل از موجودات فرا‌‌مادی و مجرد است و مکان معینی ندارد که از مکانی به مکان دیگر برود. برای او، تمام عالم مادی یکسان است و می‌تواند همزمان روح چندین موجود زنده را به‌سوی خود فرا خواند و جان آن‌ها را بگیرد.

از آیات قرآنی به دست می‌آید که همه فرشتگان (که عزرائیل یکی از آن‌هاست) در هنگام انجام دادن مأموریت نیز خداوند را عبادت و تسبیح می‌کنند و این‌گونه نیست که در یک زمان خاصی وظیفه و ماموریت قبض روح را انجام داده و در زمان دیگر به تسبیح و عبادت بپردازد، بلکه عبادت او همان انجام دادن وظیفه اوست.[۳]

یاران عزرائیل

در آیاتی از قرآن آمده مرگ انسان‌ها بر عهده گروهی از فرشتگان است و عزرائیل نمایندگان و یاران بسیاری برای قبض روح افراد دارد. بر اساس روایات، «نازعات»، «سابحات»، «ناشطات» و «سابقات» هر کدام وظیفه‌ی قبض روح عده خاصی از موجودات را بر عهده دارند. مثلا «نازعات» وظیفه دارد که روح کفار را با شدت و عذاب بگیرد و «ناشطات» مأمورند که روح مؤمنین عادی را با رأفت و مدارا قبض کند.

در آیات قرآن کریم آمده است که جان دادن کفار با سختی و عذاب همراه هست و فرشتگان مرگ، از جلو و پشت سر آنان را احاطه کرده و بر آنان ضربه می‌زنند؛ اما قبض روح مؤمنان، به دست ملائکه رحمت انجام می‌گیرد و هنگامی که جان آنان گرفته می‌شود با مدارا و سهولت با آنان برخورد شده و به آن‌ها مژده و بشارت بهشت داده می‌شود.

پانویس

1. ↑ دهخدا، دایرةالمعارف، ۱۳۴۱ش، ج۳، ص۲۲۴.
2. ↑ اعلام القرآن، شبسترى، ص۶۵۸.
3. ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۶۵.

منابع

• ویکی شیعه.

• فرهنگ قرآن، جلد ۲۰، صفحه ۳۸۱.