داک
doc.fileon.ir

مستحبات تیمم

نویسنده : مینا علی زاده | زمان انتشار : 28 خرداد 1398 ساعت 16:25

‏‏در هفت مورد به جای وضو و غسل باید تیمم کرد:‏

‏‏ ‏

‏‏اول: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏آن که تهیۀ آب بقدر وضو یا غسل ممکن نباشد.‏

‏‏مساله 648ـ‏‏ اگر انسان در آبادی باشد، باید برای تهیۀ آب وضو و غسل، بقدری‏‎ ‎‏جستجو کند که از پیدا شدن آن ناامید شود، و اگر در بیابان باشد، چنانچه زمین آن‏‎ ‎‏پست و بلند است و یا بواسطه درخت و مانند آن عبور در آن زمین مشکل است باید‏‎ ‎‏در هر یک از چهارطرف به اندازۀ پرتاب یک تیر قدیمی که با کمان پرتاب‏‎ ‎‏می کردند‏‎[1]‎‏ در جستجوی آب برود و اگر زمین آن اینطور نیست، باید در هر طرف به‏‎ ‎‏اندازۀ پرتاب دو تیر جستجو نماید.‏

‏‏مساله 649ـ‏‏ اگر بعضی از چهار طرف هموار و بعضی دیگر پست و بلند یا عبور‏‎ ‎‏در آن مشکل باشد، باید در طرفی که هموار است به اندازۀ پرتاب دو تیر و در طرفی‏‎ ‎‏که اینطور نیست به اندازۀ پرتاب یک تیر جستجو کند.‏

‏‏مساله 650ـ‏‏ در هر طرفی که یقین دارد آب نیست، در آن طرف جستجو لازم‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏مساله 651ـ‏‏ کسی که وقت نماز او تنگ نیست و برای تهیۀ آب وقت دارد، اگر‏‎ ‎‏یقین دارد، در محلی دورتر از مقداری که باید جستجو کند آب هست در صورتی که‏‎ ‎‏مانعی نباشد و مشقت هم نداشته باشد باید برای تهیۀ آب برود، و اگر گمان دارد آب‏‎ ‎‏هست رفتن به آن محل لازم نیست ولی اگر اطمینان داشته باشد، بنابر احتیاط واجب‏‎ ‎‏باید برای تهیۀ آب به آن محل برود.‏


‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 104

‎‏مساله 652ـ‏‏ لازم نیست خود انسان در جستجوی آب برود، بلکه می تواند کسی‏‎ ‎‏را که به گفتۀ او اطمینان دارد بفرستد و در این صورت اگر یک نفر از طرف چند نفر‏‎ ‎‏برود کافی است.‏

‏‏مساله 653ـ‏‏ اگر احتمال دهد که داخل بار سفر خود، یا در منزل یا در قافله آب‏‎ ‎‏هست باید بقدری جستجو نماید که به نبودن آب یقین کند یا از پیدا کردن آن ناامید‏‎ ‎‏شود.‏

‏‏مساله 654ـ‏‏ اگر پیش از وقت نماز جستجو نماید و آب پیدا نکند و تا وقت نماز‏‎ ‎‏همان جا بماند، لازم نیست که دوباره در جستجوی آب برود.‏

‏‏مساله 655ـ‏‏ اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستجو کند و آب پیدا نکند و تا‏‎ ‎‏وقت نماز دیگر در همان جا بماند، جستجو لازم نیست.‏

‏‏مساله 656ـ‏‏ اگر از درنده بترسد، یا جستجوی آب بقدری سخت باشد که نتواند‏‎ ‎‏تحمل کند یا وقت نماز بقدری تنگ باشد که هیچ نتواند جستجو کند، جستجو لازم‏‎ ‎‏نیست ولی اگر بتواند مقداری جستجو کند به همان مقدار جستجو لازم است، و اگر‏‎ ‎‏از دزد بر جان یا مال خودش بترسد نباید در جستجوی آب برود، ولی اگر مالی که‏‎ ‎‏احتمال می دهد از بین برود به حسب حال او قابل اعتنا نباشد و ترس دیگری هم‏‎ ‎‏نداشته باشد جستجوی آب واجب است.‏

‏‏مساله 657ـ‏‏ اگر در جستجوی آب نرود تا وقت نماز تنگ شود معصیت کرده،‏‎ ‎‏ولی نمازش با تیمم صحیح است.‏

‏‏مساله 658ـ‏‏ کسی که یقین دارد آب پیدا نمی کند، چنانچه دنبال آب نرود و با‏‎ ‎‏تیمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که اگر جستجو می کرد آب پیدا می شد نمازش‏‎ ‎‏باطل است.‏

‏‏مساله 659ـ‏‏ اگر بعد از جستجو آب پیدا نکند و با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز‏‎ ‎‏بفهمد، در جایی که جستجو کرده آب بوده نماز او صحیح است.‏

‏‏مساله 660ـ‏‏ اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضو داشته باشد و بداند که اگر‏‎ ‎‏وضوی خود را باطل کند نمی تواند وضو بگیرد چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت‏‎ ‎‏وضوی خود را نگهدارد، نباید آن را باطل نماید، و همچنین است اگر بداند یا دو‏
‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 105

‎‏شاهد عادل خبر دهند که تهیۀ آب برای او ممکن نیست بلکه اگر احتمال صحیح‏‎ ‎‏عقلایی هم بدهد احتیاط واجب آن است که وضوی خود را باطل نکند.‏

‏‏مساله 661ـ‏‏ اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند یا احتمال عقلایی‏‎ ‎‏دهد یا دو شاهد عادل خبر دهند که اگر وضوی خود را باطل کند، تهیۀ آب برای او‏‎ ‎‏ممکن نیست چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوی خود را نگهدارد احتیاط‏‎ ‎‏واجب آن است که آن را باطل نکند.‏

‏‏مساله 662ـ‏‏ کسی که فقط به مقدار وضو یا به مقدار غسل آب دارد اگر بداند یا‏‎ ‎‏دو شاهد عادل خبر دهند که اگر آن را بریزد آب پیدا نمی کند، چنانچه وقت نماز‏‎ ‎‏داخل شده باشد، ریختن آن حرام است، و احتیاط واجب آن است که پیش از وقت‏‎ ‎‏نماز هم آن را نریزد، بلکه خالی از قُوّت نیست و هرگاه احتمال عقلایی هم بدهد که‏‎ ‎‏اگر آب را بریزد دیگر آب پیدا نمی کند احتیاط واجب آن است که پیش از وقت نماز‏‎ ‎‏هم آب را نریزد.‏

‏‏مساله 663ـ‏‏ کسی که می داند یا دو شاهد عادل خبر دهند که آب پیدا نمی کند،‏‎ ‎‏اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضوی خود را باطل کند یا آبی که دارد بریزد‏‎ ‎‏معصیت کرده ولی نمازش با تیمم صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که‏‎ ‎‏قضای آن نماز را بخواند. ‏

‏‏ ‏

‏‏دوم: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 664ـ‏‏ اگر بواسطۀ پیری، یا ترس از دزد و جانور و مانند اینها یا نداشتن‏‎ ‎‏وسیله ای که آب از چاه بکشد، دسترسی به آب نداشته باشد، باید تیمم کند و‏‎ ‎‏همچنین است اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدری مشقّت داشته باشد که مردم‏‎ ‎‏تحمل آن را نکنند.‏

‏‏مساله 665ـ‏‏ اگر برای کشیدن آب از چاه، دلو و ریسمان و مانند اینها لازم دارد و‏‎ ‎‏مجبور است بخرد، یا کرایه نماید، اگرچه قیمت آن چند برابر معمول باشد، باید تهیه‏‎ ‎‏کند، و همچنین است اگر آب را به چندین برابر قیمتش بفروشند، ولی اگر تهیۀ آنها‏‎ ‎‏بقدری پول می خواهد که نسبت به حال او آن مقدار ضرر دارد، واجب نیست تهیه‏‎ ‎‏نماید.‏


‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 106

‎‏مساله 666ـ‏‏ اگر ناچار شود که برای تهیۀ آب قرض کند، باید قرض نماید ولی‏‎ ‎‏کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض‏‎ ‎‏کند.‏

‏‏مساله 667ـ‏‏ اگر کندن چاه مشقت ندارد، به احتیاط واجب باید برای تهیۀ آب،‏‎ ‎‏چاه بکند.‏

‏‏مساله 668ـ‏‏ اگر کسی مقداری آبِ بی منت به او ببخشد باید قبول کند.‏

‏‏ ‏

‏‏سوم: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 669ـ‏‏ اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد، یا بترسد که بواسطۀ‏‎ ‎‏استعمال آن، مرض یا عیبی در او پیدا شود، یا مرضش طول بکشد یا شدت کند، یا به‏‎ ‎‏سختی معالجه شود، باید تیمم نماید، ولی اگر آب گرم برای او ضرر ندارد، باید با‏‎ ‎‏آب گرم وضو بگیرد یا غسل کند.‏

‏‏مساله 670ـ‏‏ لازم نیست یقین کند که آب برای او ضرر دارد، بلکه اگر احتمال‏‎ ‎‏ضرر بدهد، چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد و از آن احتمال ترس برای او‏‎ ‎‏پیدا شود باید تیمم کند.‏

‏‏مساله 671ـ‏‏ کسی که مبتلا به درد چشم است و آب برای او ضرر دارد باید تیمم‏‎ ‎‏نماید.‏

‏‏مساله 672ـ‏‏ اگر بواسطۀ یقین یا ترس ضرر، تیمم کند و پیش از نماز بفهمد که‏‎ ‎‏آب برایش ضرر ندارد، تیمم او باطل است. و اگر بعد از نماز بفهمد، نمازش صحیح‏‎ ‎‏است.‏

‏‏مساله 673ـ‏‏ کسی که می داند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو‏‎ ‎‏بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو و غسل او صحیح است.‏

‏‏ ‏

‏‏چهارم: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 674ـ‏‏ هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او‏‎ ‎‏یا عیال و اولاد او، یا رفیقش و کسانی که با او مربوطند مانند نوکر و کلفت از تشنگی‏
‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 107

‎‏بمیرند یا مریض شوند، یا بقدری تشنه شوند که تحمل آن مشقت دارد، باید به جای‏‎ ‎‏وضو وغسل تیمم نماید و نیز اگر بترسد حیوانی که مانند اسب و قاطر معمولاً برای‏‎ ‎‏خوردن، سرش را نمی برند از تشنگی تلف شود، باید آب را به آن بدهد و تیمم نماید‏‎ ‎‏اگرچه حیوان مال خودش نباشد و همچنین است اگر کسی که حفظ جان او واجب‏‎ ‎‏است بطوری تشنه باشد که اگر انسان آب را به او ندهد تلف شود.‏

‏‏مساله 675ـ‏‏ اگر غیر از آب پاکی که برای وضو یا غسل دارد آب نجسی هم به‏‎ ‎‏مقدار آشامیدن خود و کسانی که با او مربوطند داشته باشد، باید آب پاک را برای‏‎ ‎‏آشامیدن بگذارد و با تیمم نماز بخواند ولی چنانچه آب را برای حیوانش بخواهد‏‎ ‎‏باید آب نجس را به آن بدهد و با آب پاک، وضو و غسل را انجام دهد.‏

‏‏ ‏

‏‏پنجم: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 676ـ‏‏ کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن‏‎ ‎‏وضو بگیرد یا غسل کند، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند باید بدن یا لباس‏‎ ‎‏را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند،‏‎ ‎‏باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.‏

‏‏ ‏

‏‏ششم: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 677ـ‏‏ اگر غیر از آب یا ظرفی که استعمال آن حرام است آب یا ظرف‏‎ ‎‏دیگری ندارد، مثلاً آب یا ظرفش غصبی است و غیر از آن، آب و ظرف دیگری‏‎ ‎‏ندارد باید به جای وضو و غسل تیمم کند.‏

‏‏ ‏

‏‏هفتم: از موارد تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 678ـ‏‏ هرگاه وقت به قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد، یا غسل کند‏‎ ‎‏تمام نماز یا مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید تیمم کند.‏

‏‏مساله 679ـ‏‏ اگر عمداً نماز را بقدری تاخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته‏
‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 108

‎‏باشد، معصیت کرده، ولی نماز او با تیمم صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن‏‎ ‎‏است که قضای آن نماز را بخواند.‏

‏‏مساله 680ـ‏‏ کسی که شک دارد که اگر وضو بگیرد، یا غسل کند وقت برای نماز‏‎ ‎‏او می ماند یا نه، باید تیمم کند.‏

‏‏مساله 681ـ‏‏ کسی که بواسطۀ تنگی وقت تیمم کرده، چنانچه بعد از نماز آبی که‏‎ ‎‏داشته از دستش برود، اگرچه تیمم خود را نشکسته باشد در صورتی که وظیفه اش‏‎ ‎‏تیمم باشد، باید دوباره تیمم نماید.‏

‏‏مساله 682ـ‏‏ کسی که آب دارد، اگر بواسطۀ تنگی وقت با تیمم مشغول نماز شود‏‎ ‎‏و در بین نماز آبی که داشته از دستش برود، برای نمازهای بعد می تواند با همان تیمم‏‎ ‎‏نماز بخواند.‏

‏‏مساله 683ـ‏‏ اگر انسان به قدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد یا غسل کند و‏‎ ‎‏نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو‏‎ ‎‏بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی آن به جا آورد بلکه اگر به اندازۀ سوره هم‏‎ ‎‏وقت ندارد باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.‏

‏‏ ‏

‏‏چیزهایی که تیمم به آنها صحیح است

‏‏ ‏

‏‏مساله 684ـ‏‏ تیمم به خاک و ریگ و کلوخ و سنگ اگر پاک باشند صحیح است، و‏‎ ‎‏به گِل پخته مثل آجر و کوزه نیز صحیح است.‏

‏‏مساله 685ـ‏‏ تیمم بر سنگ گچ و سنگ آهک و سنگ مرمر سیاه و سایر اقسام‏‎ ‎‏سنگها صحیح است ولی تیمم به جواهر مثل سنگ عقیق و فیروزه باطل می باشد و‏‎ ‎‏احتیاط واجب آن است که با بودن خاک یا چیز دیگری که تیمم به آن صحیح است، به‏‎ ‎‏گچ وآهک پخته هم تیمم نکند، واگر دسترسی به خاک ومانند آن ندارد وامردایر است‏‎ ‎‏بین گچ یا آهک پخته وبین غبار یاگل باید به احتیاط واجب جمع کند بین تیمم به هردو.‏

‏‏مساله 686ـ‏‏ اگر خاک و ریگ و کلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری که‏‎ ‎‏روی فرش و لباس و مانند اینهاست تیمم نماید و اگر غبار در لای لباس و فرش باشد‏‎ ‎‏تیمم به آن صحیح نیست مگر آن که اول دست بزند تا روی آن غبارآلوده شود بعد‏
‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 109

‎‏تیمم کند و چنانچه گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم کند، و اگر گل هم پیدا نشود،‏‎ ‎‏احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون تیمم بخواند و بنابر احتیاط بعداً قضای آن‏‎ ‎‏را به جا آورد.‏

‏‏مساله 687ـ‏‏ اگر بتواند با تکاندن فرش و مانند آن خاک تهیه کند، تیمم به گرد‏‎ ‎‏باطل است و اگر بتواند گل را خشک کند و از آن خاک تهیه نماید، تیمم به گِل باطل‏‎ ‎‏می باشد.‏

‏‏مساله 688ـ‏‏ کسی که آب ندارد اگر برف یا یخ داشته باشد، چنانچه ممکن است‏‎ ‎‏باید آن را آب کند و با آن وضو بگیرد یا غسل نماید و اگر ممکن نیست و چیزی هم‏‎ ‎‏که تیمم به آن صحیح است ندارد، احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون وضو و‏‎ ‎‏تیمم بخواند و بنابر احتیاط واجب بعداً قضا کند.‏

‏‏مساله 689ـ‏‏ اگر با خاک و ریگ چیزی مانند کاه که تیمم به آن باطل است‏‎ ‎‏مخلوط شود، نمی تواند به آن تیمم کند، ولی اگر آن چیز بقدری کم باشد که در خاک‏‎ ‎‏یا ریگ، از بین رفته حساب شود، تیمم به آن خاک و ریگ صحیح است.‏

‏‏مساله 690ـ‏‏ اگر چیزی ندارد که بر آن تیمم کند چنانچه ممکن است، باید به‏‎ ‎‏خریدن و مانند آن تهیه نماید.‏

‏‏مساله 691ـ‏‏ تیمم به دیوار گلی صحیح است و احتیاط مستحب آن است که با‏‎ ‎‏بودن زمین یا خاک خشک به زمین یا خاک نمناک تیمم نکند.‏

‏‏مساله 692ـ‏‏ چیزی که بر آن تیمم می کند باید پاک باشد و اگر چیز پاکی که تیمم‏‎ ‎‏به آن صحیح است ندارد، نماز بر او واجب نیست ولی باید قضای آن را به جا آورد.‏

‏‏مساله 693ـ‏‏ اگر یقین داشته باشد که تیمم به چیزی صحیح است و به آن تیمم‏‎ ‎‏نماید، بعد بفهمد تیمم به آن باطل بوده نمازهایی را که با آن تیمم خوانده باید دوباره‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏مساله 694ـ‏‏ چیزی که بر آن تیمم می کند باید غصبی نباشد.‏

‏‏مساله 695ـ‏‏ تیمم در فضای غصبی باطل نیست، پس اگر در ملک خود، دستها‏‎ ‎‏را به زمین بزند و بی اجازه داخل ملک دیگری شود و دستها را به پیشانی بکشد،‏‎ ‎‏تیمم او باطل نمی شود.‏


‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 110

‎‏مساله 696ـ‏‏ اگر نداند محل تیمم غصبی است، و یا فراموش کرده باشد، تیمم او‏‎ ‎‏صحیح است، اگرچه فراموش کننده خود غاصب باشد.‏

‏‏مساله 697ـ‏‏ کسی که در جای غصبی حبس است، اگر آب و خاک او غصبی‏‎ ‎‏است، باید با تیمم نماز بخواند.‏

‏‏مساله 698ـ‏‏ مستحب است چیزی که بر آن تیمم می کند، گردی داشته باشد که‏‎ ‎‏به دست بماند و بعد از زدن دست بر آن، مستحب است دست را بتکاند که گرد آن‏‎ ‎‏بریزد.‏

‏‏مساله 699ـ‏‏ تیمم به زمین گود و خاک جاده و زمین شوره زار که نمک روی آن را‏‎ ‎‏نگرفته مکروه است، و اگر نمک روی آن را گرفته باشد باطل است.‏

‏‏ ‏

‏‏دستور تیمم

‏‏ ‏

‏‏مساله 700ـ‏‏ در تیمم چهار چیز واجب است: اول: نیت. دوم: زدن کف دو دست‏‎ ‎‏با هم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام‏‎ ‎‏پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر می روید، تا ابروها و بالای بینی و بنابر‏‎ ‎‏احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست‏‎ ‎‏چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت‏‎ ‎‏دست چپ.‏

‏‏مساله 701ـ‏‏ تیمّم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقی ندارند.‏

‏‏ ‏

‏‏احکام تیمّم

‏‏ ‏

‏‏مساله 702ـ‏‏ اگر مختصری از پیشانی و پشت دستها را هم مسح نکند تیمم باطل‏‎ ‎‏است، چه عمداً مسح نکند، یا مساله را نداند، یا فراموش کرده باشد ولی دقت زیاد‏‎ ‎‏هم لازم نیست وهمین قدرکه بگویند تمام پیشانی وپشت دست مسح شده کافی است.‏

‏‏مساله 703ـ‏‏ برای آن که یقین کند تمام پشت دست را مسح کرده باید مقداری‏‎ ‎‏بالاتر از مچ را هم مسح نماید، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.‏

‏‏مساله 704ـ‏‏ پیشانی و پشت دستها را باید از بالا به پایین مسح نماید و کارهای‏
‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 111

‎‏آن را باید پشت سرهم به جا آورد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد که نگویند تیمم‏‎ ‎‏می کند باطل است.‏

‏‏مساله 705ـ‏‏ در موقع نیت باید معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از‏‎ ‎‏وضو، و اگر بدل از غسل باشد باید آن غسل را معین نماید، و چنانچه اشتباهاً به جای‏‎ ‎‏بدل از وضو، بدل از غسل یا به جای بدل از غسل، بدل از وضو نیّت کند، یا مثلاً در‏‎ ‎‏تیمم بدل ازغسل جنابت، نیت تیمم بدل ازغسل مس میت نماید، تیمم اوباطل است.‏

‏‏مساله 706ـ‏‏ درتیمم باید پیشانی وکف دستها وپشت دستها پاک باشد و اگر کف‏‎ ‎‏دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد، باید با همان کف دست نجس تیمم کند.‏

‏‏مساله 707ـ‏‏ انسان باید برای تیمم انگشتر را از دست بیرون آورد و اگر در‏‎ ‎‏پیشانی یا پشت دستها یا در کف دستها مانعی باشد، مثلاً چیزی به آنها چسبیده‏‎ ‎‏باشد، باید برطرف نماید.‏

‏‏مساله 708ـ‏‏ اگر پیشانی یا پشت دستها زخم است و پارچه یا چیز دیگری را که‏‎ ‎‏بر آن بسته نمی تواند باز کند، باید دست را روی آن بکشد و نیز اگر کف دست زخم‏‎ ‎‏باشد و پارچه یا چیز دیگری را که بر آن بسته نتواند باز کند، باید دست را با همان‏‎ ‎‏پارچه به چیزی که تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد.‏

‏‏مساله 709ـ‏‏ اگر پیشانی و پشت دستها مو داشته باشد اشکال ندارد ولی اگر‏‎ ‎‏موی سر روی پیشانی آمده باشد، باید آن را عقب بزند.‏

‏‏مساله 710ـ‏‏ اگر احتمال دهد که در پیشانی و کف دستها یا پشت دستها مانعی‏‎ ‎‏هست، چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد باید جستجو نماید، تا یقین یا‏‎ ‎‏اطمینان پیدا کند که مانعی نیست.‏

‏‏مساله 711ـ‏‏ اگر وظیفۀ او تیمم است و نمی تواند تیمم کند، باید نائب بگیرد. و‏‎ ‎‏کسی که نائب می شود، باید او را با دست خود او تیمم دهد و اگر ممکن نباشد باید‏‎ ‎‏نائب، دست خود را به چیزی که تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت‏‎ ‎‏دستهای او بکشد.‏

‏‏مساله 712ـ‏‏ اگر بعد از آن که وارد تیمم شد شک کند که قسمت پیش از آن را‏‎ ‎‏فراموش کرده یا نه، اعتنا نکند و تیمم او صحیح است، و نیز اگر بعد از به جا آوردن‏‎ ‎‏هر جزء شک کند که درست به جا آورده یا نه اعتنا نکند و تیمم او صحیح است.‏


‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 112

‎‏مساله 713ـ‏‏ اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمم کرده یا نه،‏‎ ‎‏تیمم او صحیح است.‏

‏‏مساله 714ـ‏‏ کسی که وظیفه اش تیمم است بنابر احتیاط واجب نباید پیش از‏‎ ‎‏وقت نماز برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و‏‎ ‎‏تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.‏

‏‏مساله 715ـ‏‏ کسی که وظیفه اش تیمّم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی‏‎ ‎‏می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند که تا آخر وقت‏‎ ‎‏عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی‏‎ ‎‏وقت با تیمم نماز را به جا آورد.‏

‏‏مساله 716ـ‏‏ کسی که نمی تواند وضو بگیرد یاغسل کند، می تواند نمازهای قضای‏‎ ‎‏خود را با تیمم بخواند هر چند احتمال بدهد که بزودی عذر او برطرف می شود ولی‏‎ ‎‏در صورت علم به زوال عذر تا پیش از ضیق شدن وقت باید منتظر بماند.‏

‏‏مساله 717ـ‏‏ کسی که نمی تواند وضو بگیرد یا غسل کند، جایز است نمازهای‏‎ ‎‏مستحبی را که مثل نافله های شبانه روز وقت معین دارد با تیمم بخواند، حتی در اول‏‎ ‎‏وقت به شرط آن که علم به زوال عذر تا آخر وقت نداشته باشد.‏

‏‏مساله 718ـ‏‏ کسی که احتیاطاً باید غسل جبیره ای و تیمم نماید مثلاً جراحتی در‏‎ ‎‏پشت او است، اگر بعد از غسل و تیمم نماز بخواند و بعد از نماز حَدَث اصغری از او‏‎ ‎‏سر زند مثلاً بول کند، برای نمازهای بعد، باید وضو بگیرد.‏

‏‏مساله 719ـ‏‏ اگر بواسطۀ نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، بعد از برطرف‏‎ ‎‏شدن عذر، تیمم او باطل می شود.‏

‏‏مساله 720ـ‏‏ چیزهایی که وضو را باطل می کند، تیمم بدل از وضو را هم باطل‏‎ ‎‏می کند، و چیزهایی که غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل‏‎ ‎‏می نماید.‏

‏‏مساله 721ـ‏‏ کسی که نمی تواند غسل کند، اگر چند غسل بر او واجب باشد،‏‎ ‎‏احتیاط واجب آن است که بدل هر یک از آنها یک تیمّم نماید.‏

‏‏مساله 722ـ‏‏ کسی که نمی تواند غسل کند، اگر بخواهد عملی را که برای آن غسل‏‎ ‎‏واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمم نماید، و اگر نتواند وضو بگیرد و‏
‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 113

‎‏بخواهد عملی را که برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمم‏‎ ‎‏نماید.‏

‏‏مساله 723ـ‏‏ اگر بدل از غسل جنابت تیمم کند، لازم نیست برای نماز وضو‏‎ ‎‏بگیرد، ولی اگر بدل از غسلهای دیگر تیمم کند، باید وضو بگیرد، و اگر نتواند وضو‏‎ ‎‏بگیرد، باید تیمم دیگری هم بدل از وضو بنماید.‏

‏‏مساله 724ـ‏‏ اگر بدل از غسل تیمم کند و بعد کاری که وضو را باطل می کند برای‏‎ ‎‏او پیش آید، چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل کند باید وضو بگیرد، و اگر‏‎ ‎‏نمی تواند وضو بگیرد، باید بدل از وضو تیمم نماید.‏

‏‏مساله 725ـ‏‏ کسی که وظیفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تیمم‏‎ ‎‏کند، همین دو تیمم کفایت می کند و تیمم دیگری لازم نیست.‏

‏‏مساله 726ـ‏‏ کسی که وظیفه اش تیمم است اگر برای کاری تیمم کند، تا تیمم و‏‎ ‎‏عذر او باقی است، کارهایی را که باید با وضو یا غسل انجام داد، می تواند به جا آورد‏‎ ‎‏ولی اگر با داشتن آب برای نماز میت یا خوابیدن تیمم کرده فقط کاری را که برای آن‏‎ ‎‏تیمم نموده می تواند انجام دهد و در مورد تیمم به خاطر تنگی وقت به احتیاط واجب‏‎ ‎‏سایر غایات را انجام ندهد.‏

‏‏مساله 727ـ‏‏ در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده‏‎ ‎‏دوباره بخواند:‏

‏‏اول: آن که از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز‏‎ ‎‏خوانده است.‏

‏‏دوم: آن که می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کند و عمداً خود را جنب‏‎ ‎‏کرده و با تیمم نماز خوانده است.‏

‏‏سوم: آن که تا آخر وقت، عمداً در جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و‏‎ ‎‏بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد.‏

‏‏چهارم: آن که عمداً نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نماز خوانده‏‎ ‎‏است.‏

‏‏پنجم: آن که می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته‏‎ ‎‏ریخته است.‏

‏‎ ‎

‏‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 114