تیمم بدل از غسل استحاضه مکارم

نویسنده : رضا قربانی | زمان انتشار : 09 مرداد 1398 ساعت 19:53

تيمم بدل از غسل

پرسش ۱۷۲ . آيا فرقى بين تيمّم بدل از وضو و غسل است؟ كيفيت هر دو را بيان كنيد؟

آيات عظام امام، مكارم و نورى: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است؛ ولى بهتر است در تيمم بدل از غسل، بعد از مسح صورت و دست ها يك بار ديگر دست ها را بر زمين زند و با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح كند.

آيات عظام بهجت، تبريزى، سيستانى، صافى و وحيد: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است؛ ولى بهتر است در هر دو، بعد از مسح صورت و دست ها يك بار ديگر دست ها را بر زمين زند و با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح كند.[۲]

آيه اللّه خامنه اى: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است و احتياط واجب آن است در هر دو، بعد از مسح صورت و دست ها يك بار ديگر دست ها را بر زمين زند و با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح كند.[۳]

آيه اللّه فاضل: كيفيت تيمم در هر دو به يك شكل است؛ ولى بهتر است در هر دو، زدن دست ها بر زمين سه بار انجام گيرد، به اين ترتيب كه دو مرتبه پشت سر هم دست ها را بر زمين زند و بر پيشانى بكشد و يك مرتبه ديگر بر زمين زند و بر پشت دست ها بكشد.[۴]

شاید این مطالب را هم بپسندید:

پرسش ۱۷۳ . آيا بعد از تيمم بدل از غسل، تيمم بدل از وضو نيز لازم است؟

همه مراجع (به جز سيستانى، مكارم و نورى): در تيمّم بدل از غسل جنابت، براى نماز، وضو يا تيمم بدل از وضو لازم نيست؛ ولى در تيمّم بدل از ساير غسل ها، براى نماز، وضو يا تيمّم بدل از وضو نيز لازم است.[۵]

آيات عظام سيستانى، مكارم و نورى: خير، لازم نيست براى نماز، وضو يا تيمّم بدل از وضو بگيرد (خواه غسل جنابت باشد، يا غسل هاى ديگر واجب يا مستحب، به جز غسل استحاضه متوسطه)؛ ولى اگر به جا آورد، بهتر (احتياط مستحب) است.[۶]

پرسش ۱۷۴ . حكم تيمم بر روى انواع سنگ مرمر چگونه است؟ آيا با وجود خاك، تيمم بر آنها در حال اختيار صحيح است؟

همه مراجع: تيمم بر انواع سنگ مرمر با وجود خاك نيز صحيح مى باشد.[۷]

[۱]. امام و نورى، تعليقة على العروة، ج ۱، شرايط التيمم، م ۱۸ ؛ توضيح المسائل مراجع، م ۷۰۱.
[۲]. توضيح المسائل مراجع، م ۷۰۱ ؛ وحيد، توضيح المسائل، م ۷۰۸.
[۳]. خامنه اى، اجوبة، س ۲۰۹.
[۳]. توضيح المسائل مراجع، م ۷۰۱.
[۴]. توضيح المسائل مراجع، م ۷۲۳؛ وحيد، توضيح المسائل، م ۷۳۰ و دفتر: خامنه اى.
[۵]. مكارم و سيستانى، توضيح المسائل مراجع، م ۷۲۳ و نورى، توضيح المسائل، م ۷۲۴.
[۶]. توضيح المسائل مراجع، م ۶۸۵ و دفتر: آية اللّه خامنه اى.(احكام وضو غسل و تيميم، پرسمان).

تيمم بدل از غسل و وضو

[ تیمّم بدل از غسل و بدل از وضو]

مسأله ۷۰۱ تیمّم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقی ندارند (۱).

(۱) (مکارم:) ولی احتیاط مستحب ّ آن است که در تیمّم بدل از غسل یک بار دیگر دستها را بر زمین زند و مجدداً با آن، پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح کند.

(بهجت:) ولی احتیاط مستحب ّ آن است که در تیمّم بدل از غسل بلکه در هر تیمّمی بعد از مسح پیشانی یک بار دیگر کف دستها را به زمین بزند و پشت دستها را به همان صورتی که گفته شد با کف دست دیگر مسح نماید.

(خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) مسأله احتیاط مستحب ّ آن است که تیمّم را چه بدل از وضو باشد چه بدل از غسل، به این ترتیب به جا آورد: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دستها را مسح نماید (زنجانی: و از این بهتر آن است که دو مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد و سپس دو مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دستها را مسح کند).

(گلپایگانی، صافی:) مسأله تیمّم بدل از غسل مثل تیمّم بدل از وضو است، ولی احتیاط مستحب ّ آن است که تیمّم بدل از غسل را با دو ضرب انجام دهد به این نحو که: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی بکشد و مرتبه دیگر دستها را به زمین بزند و به پشت دستها بکشد بلکه احتیاط مستحب ّ آن است که تیمّم را چه بدل از وضو باشد چه بدل از غسل به ترتیب زیر به جا آورد: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دستها را مسح نماید.

(فاضل:) بلکه احتیاط مستحب ّ آن است که تیمّم بدل از وضو را هم با دو ضرب انجام دهد بلکه بهتر آن است که تیمّم را به سه ضرب انجام دهد: دو مرتبه پشت سر هم دستها را به زمین بزند و بر پیشانی بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و بر پشت دستها بکشد.

[در موقع نیّت باید معیّن کند که تیمّم او بدل از غسل است]

مسأله ۷۰۵ در موقع نیّت باید معیّن کند که تیمّم او بدل از غسل است یا بدل از وضو و اگر بدل از غسل باشد باید آن غسل را معین نماید (۱) و چنانچه اشتباهاً به جای بدل از وضو، بدل از غسل یا به جای بدل از غسل، بدل از وضو نیّت کند، یا مثلًا در تیمّم بدل از غسل جنابت، نیّت تیمّم بدل از غسل مس ّ میّت نماید، تیمّم او باطل است (۲).

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(۱) (خوئی، تبریزی:) و چنانچه یک تیمّم بر او واجب باشد و قصد نماید که وظیفه فعلی خود را انجام دهد اگر چه در تشخیص اشتباه کند تیممش صحیح است.

(فاضل:) اگر بر او هم تیمم بدل از غسل واجب باشد، هم تیمم بدل از وضو، در موقع نیّت باید معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، و نیز اگر چند تیمم بدل از غسل باشد باید آن غسل را معین نماید..

(۲) (اراکی:) مگر آن که در تطبیق آن اشتباه کرده باشد.

(فاضل:) اگر اشتباه او اشتباه در تشخیص نباشد تیمّم او باطل است و اگر بر او یک تیمم واجب باشد قصد امر فعلی را بنماید کافی است.

(سیستانی:) مسأله در نیّت، لازم نیست معیّن کند که تیمّم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، ولی در مواردی که باید دو تیمّم انجام دهد لازم است به طوری هر یک از آنها را معیّن کند و چنانچه یک تیمّم بر او واجب باشد و قصد نماید که وظیفه فعلی خود را انجام دهد اگر چه در تشخیص اشتباه کند، تیمّمش صحیح است.

(مکارم:) مسأله لازم نیست در موقع نیّت معیّن کند که تیمّم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، همین اندازه که قصد اطاعت امر الهی را دارد کافی است، حتّی اگر یکی را به جای دیگری نیّت کند اما قصد او اطاعت امر واقعی الهی باشد، صحیح است.

(زنجانی:) مسأله چنانچه بر انسان دو گونه تیمم لازم باشد؛ مثلًا به جهت نداشتن آب باید به جای غسل تیمم کند و نیز به جهت نذری که داشته باید به جای وضو تیمم نماید، باید در موقع نیت معین کند که تیمم بدل از غسل انجام می دهد یا بدل از وضو ولی اگر یک تیمم بر او واجب است لازم نیست نوع آن را تعیین کند.

[کسی که نمی تواند غسل کند]

مسأله ۷۲۲ کسی که نمی تواند غسل کند، اگر بخواهد عملی را که برای آن غسل واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمّم نماید و اگر نتواند وضو بگیرد و بخواهد عملی را که برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمّم نماید.

این مسأله، در رساله آیات عظام: مکارم و بهجت نیست (زنجانی:) مسأله اگر به جهت عذری در اول وقت با تیمم نماز خواند، و قبل از گذشتن وقت عذرش برطرف شد لازم است وضو یا غسل را انجام داده و نماز را دوباره بخواند؛ هر چند اطمینان داشته که عذرش تا آخر وقت باقی است مگر در برخی صورتهایی که در مسأله [اختصاصی (۶۶۵) و ذیل مسأله ۶۵۹ در صفحه (۳۶۹)] گذشت و اگر احتمال می داده عذرش بر طرف می شود و رجاءً در اول وقت با قصد قربت با تیمم نماز خواند و عذرش تا آخر وقت باقی بود، نماز خوانده شده صحیح می باشد.

[اگر بدل از غسل جنابت تیمّم کند]

مسأله ۷۲۳ اگر بدل از غسل جنابت تیمّم کند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد (۱)، ولی اگر بدل از غسلهای دیگر تیمّم کند، باید وضو بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمّم دیگری هم بدل از وضو بنماید (۲).

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست (۱) (گلپایگانی، صافی:) نباید برای نماز وضو بگیرد..

(مکارم:) لازم نیست وضو بگیرد یا تیمّم دیگری بدل از وضو کند، خواه غسل جنابت باشد یا غسلهای دیگر، ولی احتیاط مستحب ّ آن است که در غسلهای دیگر وضو بگیرد یا اگر نمی تواند، تیمّم دیگری بدل از وضو کند.

(زنجانی:) بلکه اگر بدل از غسلهای دیگر هم چه واجب چه مستحب در صورتی که استحبابش ثابت شده باشد، تیمم کند کفایت از وضو می کند، مگر در تیمم بدل از غسل استحاضه که بنا بر احتیاط واجب، لازم است وضو هم بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، تیمم دیگری هم بدل از وضو بنماید و احتیاط مستحب آن است که در غیر غسل جنابت وضو هم بگیرد و اگر نتواند تیمم دیگری هم بدل از وضو بکند.

(سیستانی:) و هم چنین اگر بدل از غسلهای دیگر باشد، گر چه در این صورت احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، تیمّم دیگری هم بدل از وضو بنماید. (۲) (نوری:) اگر بدل از غسلهای دیگر تیمم کند نیز لازم نیست وضو بگیرد مگر این که تیمم او بدل از غسل استحاضه متوسطه باشد که در این صورت باید یک تیمم دیگر، بدل از وضو به جا بیاورد.

[اگر بدل از غسل تیمّم کند]

مسأله ۷۲۴ اگر بدل از غسل (۱) تیمّم کند و بعد کاری که وضو را باطل می کند برای او پیش آید، (۲) چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل کند باید وضو بگیرد (۳) و اگر نمی تواند وضو بگیرد، باید بدل از وضو تیمّم نماید.

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست (۱) (خوئی، تبریزی:) اگر بدل از غسل جنابت.. (۲) (زنجانی:) باید وضو بگیرد و احتیاط مستحب آن است که تیمم بدل از غسل هم بنماید، و اگر نمی تواند وضو بگیرد تیمم بدل از وضو می نماید و بنا بر احتیاط مستحب در غیر غسل جنابت، تیمم دیگری بدل از غسل نماید.

(مکارم:) برای نمازهای بعد فقط باید وضو بگیرد و اگر نمی تواند وضو بگیرد، به جای آن تیمم کند. (۳) (گلپایگانی:) و بنا بر احتیاط مستحب ّ ((صافی:) و بنا بر احتیاط واجب) بدل از غسل تیمّم نماید و اگر نمی تواند وضو بگیرد دو تیمّم کند، یکی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو، ولی اگر تیمّم او بدل از غسل جنابت بوده، چنانچه یک تیمّم نماید، به قصد این که آن چه تکلیف او است انجام داده باشد کافی است.

(سیستانی:) و احتیاط مستحب ّ آن است که تیمّم نیز بکند و اگر نمی تواند وضو بگیرد، باید بدل از آن تیمّم کند.

(خوئی، تبریزی:) باید بدل از غسل تیمّم نماید (خوئی: و احتیاط مستحب ّ آن است که وضو هم بگیرد).

[ کسی که وظیفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تیمّم کند]

مسأله ۷۲۵ کسی که وظیفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تیمّم کند، همین دو تیمّم کفایت می کند و تیمّم دیگری لازم نیست.

این مسأله، در رساله آیات عظام: زنجانی، مکارم، سیستانی و بهجت نیست (خوئی، تبریزی:) مسأله کسی که باید برای انجام عملی مثلًا برای خواندن نماز بدل از وضو و بدل از غسل تیمّم کند اگر در تیمّم اول، نیّت بدل از وضو یا نیت بدل از غسل نماید و تیمّم دوّم را به قصد این که وظیفه خود را انجام داده باشد، به جا آورد کفایت می کند.

(گلپایگانی، صافی:) احتیاط مستحب ّ آن است که تیمّم سومی هم به قصد این که بتواند آن عمل را انجام دهد بنماید ولی..

(گلپایگانی، صافی:) تیمّم سوّم لازم نیست.

توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

مطابق نظر آيت الله خامنه اي

س ۲۰۹: کیفیت تیمم چگونه است؟ آیا فرقی بین تیمم بدل از وضو و غسل هست؟

ج: تيمم بدين ترتيب است: ابتدا بايد نيت نمايد و سپس کف هر دو دست را بر چيزى که تيمم بر آن صحيح است بزند و آن را به تمام پيشانى و دو طرف آن از جايى که موى سر مى‏رويد تا ابروها و بالاى بينى بکشد، و سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست و کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ، بکشد و احتياط واجب اين است که بار ديگر دستها را به زمين بزند و سپس کف دست چپ را بر پشت دست راست وکف دست راست را بر پشت دست چپ بکشد.

اين ترتيب در تيمم بدل از وضو و بدل از غسل يکسان است.

س ۲۰۲: آیا تیمم بدل از غسل همان احکام قطعی و ثابت غسل را دارد؟ به این معنی که آیا با آن داخل مسجد شدن جایز است؟

ج: ترتيب همه آثار شرعى غسل بر تيمم بدل از غسل جايز است، مگر اين که تيمم بدل از غسل به علت تنگى وقت باشد.

س ۵۸۶: آیا تیمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتی که معذور است، برای اقامه نماز جماعت کافی است؟

ج: اگر شرعاً معذور باشد، مى‏تواند با تيمم بدل از غسل، امام جماعت شود و اقتدا به او اشکال ندارد. اجوبه الاستفتائات .

س: آيا بعد از تيمم بدل از غسل براى اداى نماز واجب وضو هم لازم است؟

ج) اگر بدل از غسل جنابت تيمم كند، لازم نيست براى نماز وضو بگيرد. ولى اگر بدل از غسل‌هاى ديگر تيمم كند، بايد وضو بگيرد و اگر نتواند وضو بگيرد، بايد تيمم ديگرى هم بدل از وضو بنمايد. استفتائات جديد مقام معظم رهبري .

مطابق نظر آيت الله سيستاني

دستور تیمم بدل از وضو یا غسل

مسأله ۶۸۹ ـ در تیمم بدل از وضو یا غسل، سه چیز واجب است:

اوّل: زدن یا گذاشتن کف دو دست بر چیزی که تیمم با آن صحیح است، ـ و بنا بر احتیاط لازم ـ این کار در دو کف باید با هم انجام گیرد.دوّم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی از جایی که موی سر می‏روید تا ابروها و بالای بینی، و همچنین دو طرف پیشانی ـ بنا بر احتیاط واجب، ـ و احتیاط مستحب آن است که دست‌ها روی ابروها هم کشیده شود.سوّم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست، و کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ. و احتیاط واجب آن است که ترتیب بین دست راست و دست چپ رعایت شود.و لازم است تیمم با نیت و به قصد قربت انجام دهد همان‌گونه که در وضو گذشت.

مسأله ۶۹۰ ـ احتیاط مستحب آن است که تیمم را چه بدل از وضو باشد چه بدل از غسل، به این ترتیب بجا آورد: یک مرتبه دست‌ها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دست‌ها بکشد، و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دست‌ها را مسح نماید. رساله توضيح المسائل آيت الله سيستاني .

لينك كوتاه مطلب: http://hadana.ir/?p=19951

*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.

* ویژه نامه احکام طهارت

? لینک کوتاه