جو در احادیث

قدس آنلاین – حسینعلی پورافضلی: جو که از نظر طبی سرد و خشک است ،غذایی بسیار مقوی بوده و برای نقرس، کم خونی و سوء هاضمه و همچنین درمان سل ،‌زخم های ریوی و سردرد مفید است .

از جو در روایات اسلامی به نیکویی یاد شده و از آن به عنوان نعمت های الهی و از نشانه های قدرت خدا در زمین یاد شده است. از نگاه تاریخ پزشکی جو سرد و خشک است و دارای خواص دارویی فراوانی است. بقراط، پدر علم پزشکی غرب، جو را به عنوان یکی از راه‏ های موثر در درمان بیماری‏ های حاد به کار می ‏برده است. دم‏ کرده‏های جو هنوز به نام "چای هیپوکرات" معروف است. تجربیات اخیر پزشکی نشان می ‏دهند که مواد تشکیل دهنده جو، خاصیت درمانی دارند. جو همچنین عملکرد درمان‏ های طبیعی را تسهیل نموده و بهبود می ‏بخشد.

جو درمان بیماریها
جو در روایت پزشکی امام رضا علیه السلام هم از جایگاه بالایی برخوردار بوده وآن را درمان بیماریهای مختلف دانسته اند. إمام رضا علیه السلام می فرماید: فَضلُ خُبزِ الشَّعیرِ عَلَى البُرِّ کَفَضلِنا عَلَى النّاسِ ، وما مِن نَبِیٍّ إلاّ وقَد دَعا لاِکِلِ الشَّعیرِ وبارَکَ عَلَیهِ ، وما دَخَلَ جَوفا إلاّ وأخرَجَ کُلَّ داءٍ فیهِ ، وهُوَ قوتُ الأَنبِیاءِ وطَعامُ الأَبرارِ ، أبَى اللّه ُ تَعالى أن یَجعَلَ قوتَ أنبِیائِهِ إلاّ شَعیرا ؛ برترىِ نان جو بر گندم ، همانند برترىِ ما بر دیگر مردمان است . هیچ پیامبرى نیست که براى خورنده جو دعا نکرده و براى او برکت نخواسته باشد و هیچ درونى نیست که جو بِدان درآمده و همه دردها از آن بیرون نرفته باشد . آن ، خوراک پیامبران و غذاى نیکان است . خداوند متعال ، جز این را نخواسته است که خوراک پیامبران خویش را جو قرار دهد .(1)
از نظر علم پزشکی ، جوشانده جو داروی خوبی برای مبتلایان به تب، کم‏ خونی و سوءهاضمه است و نیز برای تخفیف درد مفید است. جوشانده آن در درمان کم ‏خونی به کار می‏ رود و برای افراد مبتلا به نقرس مفید بوده و کلسترول خون را نیز کاهش می‏ دهد. دانه‏ های جو به دلیل دارا بودن نوعی آلکالوئید به نام "هوردنس"، اثری مقوی بر قلب داشته و به عنوان کمک در درمان تنگی نفس نیز به کار می ‏رود. ماءالشعیر یا آب جو هم برای درمان سل، زخم‏ های ریوی و سردرد مفید است. علاوه بر این ، جو خاصیت ملین دارد و در موارد ابتلا به بیماری ‏های گوارشی؛ لوزالمعده، صفرا، مجاری ادراری و عفونت‏ های مخاطی بسیار مفید و موثر است. گلوتن موجود در جو، ماده‏ای نرم، سازگار و آرام بخش بوده و به علت آبدار بودن موجب رفع عطش شده و سبب انقباض عضلانی، اضطراب و تورم شکم هم نمی ‏شود.

جو به گوارش کمک می کند
در روایات پزشکی امام رضا علیه السلام از سویق جو (آرد بوداده) به عنوان غذایی کامل و مفید یاد شده است. در منابع پزشکی اسلامی آمده است که سویق بهترین غذا در هنگام گرسنگی است اما امساک کن اگر سیر باشی تا غذایت هضم شود، برای برسام (ورم پرده حجاب حاجز) مفید است و صالح برای آن است که غذای بیمار باشد. گوشت را می رویاند و استخوان را محکم می کند و اگر کسی چهل روز از آن بخورد شانه هایش پر از نیرو می شود و سودا و بلغم را از معده می کند.

ابوهاشم جعفرى می گوید: در محضر امام رضا (علیه السلام ) بودم . به سختى تشنه شدم ؛ اما از هیبت ایشان ترسیدم که در مجلس ایشان ، آن بطلبم . امام (علیه السلام ) خود، آبى طلبید و جرعه اى از آن نوشید و سپس فرمود: ((اى ابوهاشم ! بنوش ؛ چرا که سرد و خوب است )). نوشیدن . سپس دیگر بار، تشنه شدم .امام (علیه السلام ) به خدمتگزار نگریست و فرمود: نوشابه اى از آب و مقدارى سویق و شکر برایش بیاورد. آن گاه فرمود: سویق را مرطوب کن و قدرى شکر رویش بپاش. پس از آن ، به من فرمود: اى ابوهاشم ! بنوش ؛ چرا که عطش را از میان مى برد.(2)
امام رضا علیه السلام همچنین در بیانی دیگر می فرماید: سویق ، چه نیکو خوراکى است ! اگر گرسنه باشى ، سیر مى کند و اگر سیر باشى ، غذایت را گوارش مى دهد.(3)

پانوشتها:
1.الکافی ، ج 6 ، ص 304 ، ح 1
2. الخرائج و الجرائح : ج 2 ص 660 ح 3
3. الکافى : ج 6 ص 305 ح 1.