فضیلت چهل شب نماز شب

1) رسول خدا (ص) در مورد فوايد دنيوي نماز شب مي‌فرمايد:
پیامبر (ص) فرمودند: يا علي پنج چیز دل را روشن می‌کند. ۱- بسیار قل هو الله خواندن،۲- کم خوراکی، ۳- مجالست با علما، ۴- نماز شب، ۵- رفتن به مسجد برای نماز.

- رسول خدا (ص) فرمود: هنگاميكه آخر شب فرا مي‌رسد خداوند منزّه مي‌فرمايد: آيا دعا كننده‌اي هست تا اجابتش كنم؟ آيا درخواست كننده‌اي هست تا حاجاتش را عطا كنم؟ آيا استغفار كننده‌اي هست تا او را بيامرزم؟ آيا توبه كننده‌اي هست تا توبه‌اش را بپذيرم؟

- از پيامبراكرم (ص) نقل است كه فرمودند: هر بنده‌اي كه توفيق نماز شب را پيدا كند از روي اخلاص وضو بگيرد و با نيت پاك و قلب سليم و بدن خاشع و چشم گريان، پروردگار را بخواند، خداوند نه صف از ملائكه بي‌شمار را پشت سر او قرار مي‌دهد و به عدد آنها درجات معنوي او را بالا مي‌برد.

- پیامبر فرمود: «مَن کثر صلاته باللیل حسن وجهه بالنهار».

هر کس در شب زیاد نماز بخواند، صورت او در روز زیبا می‌شود.
شاید مراد از روایات آن است که خداوند شادابی چهره و آبرویی به آنها می‌دهد که مردم آنان را دوست دارند و جذب آنان می‌شوند و به آنان تمایل پیدا می‌کنند. توجه و اقبال مردم به آنان باعث جلب رزق و روزی می‌شود. بدیهی است که فردی به هر شغلی مشغول باشد، وقتی که به خاطر نماز شب وجهه خوبی نزد مردم پیدا کرد، مردم کارهایشان را به او واگذار می‌کنند و رزق و روزی او فراوان می‌شود.

- پيغمبر اكرم (ص) فرمود :آنقدر جبرئيل مرا درباره شب خيزى سفارش نمود كه گمان كردم نيكان امتم در شب نخسبند.

- پیامبر (ص) به جبرئیل فرمودند: مرا پند ده.

جبرئیل گفت: ای محمد، هر چه می‌خواهی عمر کن اما بدان که سر انجام خواهی مرد، و به هر چه می‌خواهی دل ببند اما بدان که سرانجام از آن جدا خواهی شد و هر عملی که می‌خواهی انجام بده ولی بدان سرانجام عملت را خواهی دید و نیز بدان که شرف مومن نماز شب اوست و عزتش در خود داری از ریختن آبروی مردم است.

- رسول اكرم (ص) فرمود: اي ابوذر سفرش پيامبرت را حفظ كن كه برايت سود آور است: هر كس آخر كارش با نماز شب باشد و بميرد، بهشت براي اوست.

- نماز شب وسيله‌اي است براي خوشنودي خدا و دوستي ملائكه.

- سه گروهند كه خداوند از آنان خوشنود است:

الف) كسي كه نماز شب مي‌خواند.

ب) جمعي كه نماز جماعت تشكيل مي‌دهند.

ج) دسته‌اي كه در برابر دشمن، در راه خدا صف آرايي كرده‌اند.

- هنگاميكه بنده از خوابگاه لذّت بخش خود براي اقامه نماز شب به خاطر جلب خشنودي خدايش برخيزد در حاليكه بقاياي خواب در چشمانش مي‌باشد، خداوند بر فرشتگان مباهات مي‌كند و درباره او مي‌فرمايد: آيا نمي‌نگريد اين بنده‌ام را كه از خواب شيرين خود دست برداشته و به نمازي كه بر او واجب نكرده‌ام برخاسته است؟! گواه باشيد كه من او را آمرزيدم.

- در شب ساعتی است که بنده مومن در آن دعا نمی‌کند مگر اینکه مستجاب شود.

از حضرت پرسیدند: و آن چه هنگام است؟
حضرت فرمودند: ما بین نصف شب تا ثلث باقی مانده از شب.
احتمال دیگر این است كه وقتی انسان نماز شب می‌خواند و دعا می‌کند و از خدا حاجات خود را می‌طلبد، مخصوصاً اگر دعا کند که خدایا روزی مرا زیاد بگردان، دعایش مستجاب می‌شود.
در هر صورت برای رزق و روزی غیر از عوامل مادی از قبیل تلاش برای کسب رزق و روزی، عوامل معنوی نیز مانند دعای پدر و مادر، نماز شب، دعا کردن و صدقه دادن مؤثر است.
نباید همه عوامل را مادی بدانیم، بلکه یک سری عوامل معنوی نیز می‌تواند علّت یا جزء علّت باشد.

- اگر مردم ميدانستند كه (در اثر نخواندن نماز شب) چهار ثواب بزرگ و پاداش هميشگی را از دست داده‌اند، گريه‌هايشان بر از دست دادنش طولاني ميشد.

- در حديثي از رسول اسلام (ص) آمده است: هيچ چيز به اندازه گناه کردن انسان را دچار خستگي نمي‌کند. هر چقدر که شب هنگام از خوابتان براي نماز شب بزنيد، اگر اخلاص داشته باشيد به همان اندازه خستگي از شما دور مي‌شود.

- دو ركعت نماز در دل شب از دنيا و آنچه در آن است نزد من محبوبتر است.

- رسول خدا مي‌فرمايد: خدا رحمت كند مردي كه در شب بيدار شود و نماز شب بخواند و همسرش را نيز بر اين عمل تشويق نمايد و اگر بيدار نشد (با اجازه قبلي او) به صورت وي آب بپاشد و او را بيدار كند و خدا بيامرزد زني را كه در شب برخيزد و نماز شب بخواند و شوهرش را نيز بدين عمل وادار كند و اگر از جاي برنخواست (با اذن قبلي او) آب به صورتش بپاشد تا او را بيدار كند.

- كسي كه به نيّت بيدار شدن براي نماز شب بخوابد خواب او نوعي صدقه بشمار مي‌آيد و خداوند متعال براي او پاداش نماز شب را مقرّر مي‌دارد.

- هر بنده‌اى كه توفيق خواندن نماز شب پيدا كند (مرد يا زن) و با اخلاص آخر شب از خواب برخيزد و وضوى كاملى بگيرد و با نيت پاك و قلبى سالم و بدنى با خشوع و چشمى اشك بار نماز بخواند، خداى تعالى پشت سر او نه صف فرشته قرار مى‌دهد كه عدد هر صفى را غير از خدا هيچ كس نمى‌تواند بشمارد؟ يك طرف صف در مشرق و ديگرى در مغرب است، پس هنگامى كه از نماز فارغ شد، به عدد تمام فرشته‌ها براى او درجه نوشته مى‌شود.

- پيامبر اكرم (ص) به امير المؤمنين (ع) فرمود: سه چيز مايه انبساط خاطر و باعث شادي مؤمن است:

1- ديدار دوستان

2- افطار كردن روزه

3- عبادت و شب زنده‌داري در پايان شب.

- بهترین شما کسانی هستند که در سخن گفتن مودبند، گرسنگان را سیر می کنند و در شب آن هنگام که مردم همگی در خوابند، نماز می‌خوانند.

- پیامبر (ص) به حضرت علي (ع) فرمودند: يا علي پنج چیز دل را روشن می‌کند.

۱- بسیار قل هو الله خواندن.

۲- کم خوراکی.

۳- مجالست با علما.

۴- نماز شب.

۵- رفتن به مسجد برای نماز.

- امام علی (ع) فرمودند: قیام شب موجب صحّت جسم و خشنودی پروردگار و در معرض رحمت او قرار گرفتن و تَمَسّک به اخلاق پیامبران است.

- سروران ارجمند روشنترين مصداق اين حديث اميرالمؤمنين علي (ع) است، روايت ديگرى است كه در بحارالانوار، از علل الشرايع به سندى از على بن محمد نوفلى نقل شده است كه مى‌فرمايد:

«قال سمعته يقول ان العبد ليقوم فى الليل فيميل به النعاس يمينا و شمالا و قد وقع ذقنه على صدره فياءمر الله تعالى ابواب السماء فتنفتح ثم يقول الملائكة انظروا الى عبدى ما يصيبه فى التقرب الى بما لم افترض عليه راجيا منى لثلاث خصال ذنبا اغفره له او توبة اجددها له اورزقا ازيده فيه اشهدوا ملائكتى انى قد جمعتهن له».
شنيدم امام صادق (ع) فرمود: به درستيكه گاهى بنده خدا آخر شب بيدار مى‌شود، درحاليكه از كسالت خواب به چپ و راست خم مى‌شود و يا سرش را خم كرده و چانه‌اش را به سينه مى‌چسباند، پس در اين هنگام، خداى تعالى امر مى‌كند، تا درهاى آسمان باز مى‌شود، سپس به فرشتگان مى‌فرمايد: به بنده من نگاه كنيد، با آن كه نماز شب را بر او واجب ننموده‌ام، ولى به سبب تقرب به من، خود را به چه زحمتى وادار نموده است و يكى از اين سه خواسته را از من مى‌خواهد: يا گناه او را بيامرزم و يا تجديد توبه نموده با من رابطه برقرار كند و يا آن كه روزى بيشترى مى‌خواهد اى فرشتگان! شما شاهد باشيد هر سه جهت را به او بخشيدم.

- حضرت امام صادق (ع) در مورد نماز شب مي‌فرمايند: «تتجافى جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا و طمعا و مما رزقناهم ينفقون - فلا تعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعين جزاء بما كانوا يعملون».

آنها شب هنگام از بسترها برميخيزند و پروردگارشان را با بيم و اميد ميخوانند و از آنچه به آنها روزي داده‌ايم انفاق ميكنند، اما هيچكسي نمي‌داند خداوند چه پاداشهائى كه موجب روشنى چشمها ميشود در برابر اعمالشان قرار داده است.

- «نماز شب» باعث زيبايي سيما، و نيكويي اخلاق و خوشبويي بدن و فراواني رزق و مايه اداي «قرض» و موجب از بين رفتن غم و باعث تقويت نور چشم است.

- «لانهم خلوا بالله فكساهم الله من نوره».

كسى كه اهل نماز شب است روى او نيكو و نورانى مى شود. زيرا آنها با خدا خلوت نمودند در عوض خدا آنها را به كسوت نور خود درآورد.

- نماز شب، روى انسان را نيكو و خلق او را خوب و بويش را پاكيزه و رزق را زياد مى‌كند و موجب ادا شدن قرض و برطرف شدن غم و اندوه و باعث زيادى نور چشم ميگردد.

توضيح آنكه روزی رسان خدا است و او به خاطر این که این افراد نماز شب می‌خوانند، این پاداش (رزق فراوان) را به آنان عطا می‌کند. احتمال دیگر این است: وقتی انسان نماز شب می‌خواند و دعا می‌کند و از خدا حاجات خود را می طلبد، مخصوصاً اگر دعا کند که خدایا روزی مرا زیاد بگردان، دعایش مستجاب می‌شود.

در هر صورت برای رزق و روزی غیر از عوامل مادی از قبیل تلاش برای کسب رزق و روزی، عوامل معنوی نیز مانند دعای پدر و مادر، نماز شب، دعا کردن و صدقه دادن مؤثر است.
نباید همه عوامل را مادی بدانیم، بلکه یک سری عوامل معنوی نیز می‌تواند علّت یا جزء علّت باشد.

- محبوب القواب مردم مى‌شود و مؤيد مردم مي‌شود و زنى كه شوهرش به او مايل نباشد از بركت نماز شب، بسيار به او مايل مي‌شود.

- روايت ديگرى بحارالانوار از ثواب الاعمال، به سندى از امام صادق (ع) چنين نقل مي‌كند كه:

«جاء رجل الى ابى عبدالله عليه السلام فشكا اليه الحاجة فاء فرط فى الشكاية حيت كاد ان يشكو الجوع فقال له ابوعبدالله عليه السلام يا هذا اتصلى فقال الرجل نعم فالتفت ابوعبدالله عليه السلام الى اصحابه فقال كذب من زعم انه يصلى بالليل و يجوع بالنهار ان الله تبارك و تعالى ضمن صلاة الليل قوت النهار».
شخصى خدمت امام صادق (ع) آمد و اظهار فقر و تنگدستى كرد و از حال خود بسيار بد گفت (حتى آنكه گفت اكنون گرسنه‌ام و غذا نخورده‌ام) حضرت به او فرمود: ببينم تو نماز شب مى‌خوانى؟ راوى گفت: آن شخص پاسخ داد: آرى، پس امام صادق (ع) رو كردند به اصحاب و فرمودند: هر كس خيال كند كه نماز شب مي‌خواند و روز گرسنه باشد، او دروغ مي‌گويد: زيرا خداوند متعال ضمانت فرموده كه در برابر نماز شب، رزق و روزى روز را بدهد.

- امام صادق (ع) فرمود: مرا خوش نيايد از آن بنده كه قرآن خوانده (و فضيلت نماز شب را دريافته) و شب هم بيدار بشود ولى برنخيزد تا بامداد كه نماز صبحش بخواند. از آن حضرت رسيده كه نماز شب كفاره گناهان روز است.

- مفضل بن عمر از حضرت صادق (ع) و آن بزرگوار از پدرش، از پدران بزرگوارش (ع) نقل مي‌كند كه رسول خدا (ص) فرمود:

خداوند جّل جلاله به دنيا وحي كرد: هر كس در خدمت تو باشد، تو او را به رنج و تعب بيانداز و هركسيكه تو را رها كند، تو در خدمت او باش و هرگاه بنده در دل شب تار، با مولاي خود خلوت كند و با او به راز و نياز بپردازد، خداوند نور را در دل او جايگزين فرمايد.
و چون بگويد: اي ربّ و اي ربّ من، خداوند جليل جلّ جلاله، صدايش كرده و گويد لبّيك (بله، بله) اي بنده من، بخواه از من تا عطايت كنم، به من توكّل نماي تا كفايتت كنم، سپس خداوند جلّ جلاله به فرشتگانش مي‌فرمايد: اي فرشتگان من، بنده‌ام را بنگريد، در دل اين شب تيره با من خلوت كرده است. در حاليكه بطالت پيشگان به لهو و لعب مشغولند و غفلت زدگان در بستر خواب خفته‌اند، اينك گواه باشيد كه من طور حتم او را آمرزيدم.

- امام صادق (ع) فرمود: «علیکم بصلاة اللیل فأنّها سنّة نبیّکم و دأب الصالحین قبلکم و مطردة الداء عن اجسادکم».

بر شما باد به نماز شب خواندن، زیرا سنت پیامبرتان است و روش صالحان قبل از شما بوده و دردها را از جسم شما برطرف می‌کند.

- باز از حضرت نقل شده است: «صلاة الیل تبیّض الوجه و صلاة اللیل تطیّب الریح و صلاة الیل تجلب الرزق».

نماز شب چهره را شاداب می‌کند و باعث خوشبویی بدن می‌گردد و باعث رزق و روزی می‌شود.

- نماز شب موجب مباهات خداوند بر ملائكه و فرشتگان مى‌شود.

- اين آيه شريف «و الذاكرين الله كثيرا و الذاكرات» شامل او مى‌شود كسانيكه زياد ذكر خدا را مي‌گويند از مرد وزن هر كه باشد (خداوند بهشت را براى آنها مهيا مي‌كند).

- مشرف به جواب لبيك از جانب پروردگار عالم مي‌شود زيرا خداوند مجيب الدعوات است و دعاى بندگان مخلص را اجابت مي‌كند و نور خدا در قلب او ثابت مي‌شود و گناهان او آمرزيده مي‌شود.

- زينت آخرت است، چنانكه مال و فرزندان زينت دنيا هستند.

- نور چهره و جمال او در قيامت طبق روايتى پانصد سال راه و طبق روايت ديگر سه هزار سال راه مي‌رود و روشنى مي‌دهد. و هفت صف از ملائكه كه هر صفى از مشرق تا مغرب باشد در عقب او صف مي‌بندند و به عدد هر ملك و فرشته‌اى به او درجه و مقام دهند.

- هنگامیکه نماز شب نصیب زن یا مردی شود، و او برای خدا بپا خیزد و وضو بگیرد، با نیت راستی و قلب سلیم و چشم گریانی نماز شب گذارد، خداوند پشت سر او هفت صف از ملائکه که هر صفی را شماره نتوان کرد مگر خود خدا، قرار دهد. یک جانب هر صف به مشرق و دیگری به مغرب است. پس وقتی از نماز فارغ شود خداوند به تعداد آن ملائکه، برای نماز گذارنده درجاتی می‌نویسد.

- از امام زین العابدین (ع) سؤال کردند: چرا متهجدان (عبادت کنندگان) در شب، خوش چهره‌ترین مردم هستند؟ حضرت فرمود: «برای این که آنان با خدا خلوت می کنند و خداوند از نور خودش به آنان عطا می‌کند».