حذف سکه از مهریه

به گزارش روابط عمومی ستاد دیه کشور، در این باره سید اسدالله جولایی، مدیرعامل این نهاد حمایتی گفته است: «رتبه دوم زندانیان غیرعمد را محکومان مهریه به خود اختصاص داده‌اند که آمار آنها حدود ۳۶۰۰نفر است. این محکومان غالبا جوان و جویای کار هستند. محکومان مهریه به دلیل عدم استطاعت مالی برای پرداخت ۱۱۰سکه روانه زندان‌ها می‌شوند. موضوعی که ستاد دیه پیگیر‌ی‌های زیادی در مورد آن انجام داده ‌است، برداشتن جنبه کیفری از مهریه‌های بالای ۱۱۰سکه بود که با تصویب قانون تنها افرادی که ملائت مالی برای پرداخت ۱۱۰سکه را نداشته باشند روانه زندان می‌شوند و هیچ فردی در هیچ محکمه‌ای برای بالاتر از این میزان راهی زندان نمی‌شود. در حال حاضر با توجه به بالا رفتن نرخ تورم و شرایط سخت معیشت مردم، میزان ۱۱۰سکه با این شرایط همخوانی ندارد و لازم است این معیار اصلاح شود که امیدواریم با بهره‌گیری از کارشناسان این حوزه، این میزان کاهش یابد به طوری که با شرایط امروز جامعه همخوانی داشته باشد».

اما با نوسانات شدید در بازار ارز و افزایش ناگهانی قیمت طلا و سکه گزارش‌ها حکایت از افزایش محکومان مهریه دارند به طوریکه این مقام مسئول در ستاد دیه کشور در ادامه می‌افزاید: «با افزایش چشمگیر قیمت سکه برخی از بانوان نیز با استفاده از این موقعیت مهریه‌های خود را به اجرا گذاشته‌اند که این بحث نیز باعث ورود برخی از افراد به زندان شده‌است».

حالا با افزایش آمار محکومان مهریه و نگرانی از افسارگسیختگی آن باعث شده تا زمزمه‌هایی از کاهش مهریه پرداختی یا تغییر اساسی قانون آن در مجلس به گوش برسد. حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در گفت‌و‌گو با خانه ملت، در خصوص کاهش کف مهریه پرداختی به ۵۵سکه بهار آزادی گفته است: «مهریه باید طبق موازین شرع باشد. وقتی می‌گویم هم کف بودن، هم کف بودن به معنای تناسب در همه زمینه‌ها تحصیلاتی، شخصیتی و مالی است».

نماینده مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «به نظر می‌رسد با شرایط اقتصادی امروز که سکه به سه برابر قیمت یک سال پیش رسیده است مهریه باید در یک حد معقولی باشد. اینکه مثلاً به تعداد سن زوجه سکه مهر شود این همان چیزی است که چیزی جز پر کردن زندان‌ها ندارد».

وی ادامه داد: «روح قانون مدنی و مجازاتی ایران زندان زدایی و حبس زدایی است. بنابراین ما باید مهریه را در حد و‌اندازه وسع زوج فرض بگیریم تا این موضوع تبدیل به معضلی برای خانوادها و جامعه نشود. اگر این موضوع باشد به نظر می‌رسد که هم اشکال شرعی دارد و هم اینکه روح قانون جمهوری اسلامی آن را نمی‌پسندد».

این نماینده مجلس دهم خاطرنشان کرد: «راهکار دیگر این است که ما کلاً سکه را از مهریه برداریم یا کم کنیم و دارایی‌های دیگری مانند زمین و… را جایگزین کنیم تا در زمان مطالبه زوجه، زوج با مشکل پرداخت روبه‌رو نشود».

وی با بیان اینکه به هر حال بحث به روز کردن قانون است، گفت: «ما می‌بینیم که با شرایط فعلی افرادی که قبلا مثلاً ماهیانه یک میلیون تومان هزینه سکه می‌کردند در حال حاضر باید ماهیانه سه میلیون تومان هزینه کنند، این فرد ممکن است ۲میلیون حقوق بگیرد؛ بنابراین باید به فکر همسان سازی درآمد و مهریه بود».

سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گفت: «ما در این کمیسیون سعی می‌کنیم طرح این موضوع را آماده کنیم تا بعد از کارهای کارشناسی دقیق، بتوانیم قانون جدیدی را در این زمینه به تصویب برسانیم».

سایه تهدید تغییر قانون مهریه بر سر بانوان

بهمن کشاورز درباره اینکه تا چه حد امکان تغییر قانون مهریه وجود دارد به آفتاب یزد گفت:‌ «به هر حال اگر تعیین سکه به عنوان مهریه قانونا ممنوع شود به ناچار لازم‌الاجرا است. اما گمان نمی‌کنم که این حرکت مشکلی را حل کند زیرا می‌شود چیزهای دیگری را که به همین نحو در معرض افزایش قیمت باشد به عنوان مهریه قرار داد و مضافا اینکه تعیین مهریه امری است بین زوج و زوجه و امر خصوصی مردم محسوب می‌شود پس دخالت هر چه کمتر در این قبیل امور از جانب دولت و حاکمیت قابل توصیه است».

این حقوقدان در ادامه افزود: «فقط در مورد اینکه تعیین مهریه به عنوان سکه از طریق سکه طلا را ممنوع کنند بلامانع به نظر می‌رسد اما دخالت در مهریه و میزان و سقف آن قابل قبول نیست زیرا به حقوق خصوصی افراد مربوط است. گمان هم نمی‌کنم شورای نگهبان با چنین اقدامی موافقت کند».

او در پاسخ به این سوال که این اقدام مجلس تا چه‌اندازه قدرت بازدارندگی داشته و می‌تواند موجب کاهش تعداد زندانیان مهریه شود نیز تاکید کرد: «در صورتی که عطف به ما سبق شود ممکن است مشکل برخی از زندانیان مهریه را حل کند اما به طور کلی این یک شمشیر دو لبه است. از یک سو ممکن است باعث تقلیل تعداد کسانی شود که به علت عدم تمکن مالی گرفتار زندان می‌شوند اما از طرف دیگر قطعا به زیان بانوان خواهد بود، به ویژه زنانی که فاقد تخصص، شغل و استقلال مالی هستند».

ازدواج‌های تجملی عامل مهریه‌های سنگین

اما چالش و راهکار نماینده مجلس از منظر جامعه‌شناسی نیز قابل بررسی و ارزیابی است. امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس در گفت‌و‌گو با آفتاب یزد اظهار کرد: «مشکل این است که در بحث خانواده و ازدواج بیشتر از اینکه روی این مسائل کار کنیم می‌خواهیم درصدد رفع مشکلات آن با استفاده از قوانین برمی‌آییم. هفت الی هشت سال قبل هم برای جلوگیری از مشکلات مهریه گفتند که برای مهریه‌اندازه‌ای می‌گذاریم و بیشتر از میزان مشخص شده به آن مهریه مالیات تعلق می‌گیرد، اما این اقدام نتیجه‌ای نداشت».

او افزود: «مهریه به عنوان تضمین محسوب می‌شود تا خانواده‌ها اگر ازدواج دخترانشان ناموفق بود با کمک مهریه آن را جبران کنند. در حال حاضر باید روی بحث ازدواج و مهریه با توجه به شرایط کنونی جامعه تمرکز کرد. باید اساسا ازدواج را بفهمیم تا دو نفر که با یکدیگر ازدواج می‌کنند با درک آن زندگی خود را آغاز کنند بدون اینکه یکی در مقابل دیگری احساس کند تامین نیست و باعث تعیین مهریه‌های سنگین شود».

این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه در بحث‌هایی مانند ازدواج قوانین نمی‌توانند آن را اصلاح کنند تاکید کرد: «زیرا قانون تنها تضمین ایجاد می‌کند مانند کشورهای اروپایی. ساکنان این کشورها زمانی که ازدواج می‌کنند طبق قوانین کشورشان هر دارایی که به دست می‌آورند پس از جدایی بین دو نفر تقسیم می‌شود، یعنی اگر روزی قرار شد با یکدیگر زندگی نکنند، بدانند که همه چیز بین آنها مشترک است. این مسئله منطقی و عاقلانه است زیرا چنین ازدواجی از روی شناخت خواهد بود. در ایران آمار طلاق عاطفی یا بحث خیانت که در ابعاد مختلف انجام می‌شود نسبتا بالاست».

حریرچی اظهار کرد: «ما باید روی تحکیم خانواده و شکل‌گیری آن کار کنیم. باید به جوان‌ها فرصت داده شود تا یکدیگر را شناخته و نیازها را مشخص کنند. برخی مهریه‌های عجیب و غریبی مانند اسکناس به‌اندازه قله دماوند و… را مشخص می‌کنند! زندگی‌هایی که با این شرایط، مهریه‌های سنگین و هزینه‌های بالا شروع می‌شوند به دلیل چشم‌و‌هم‌چشمی به بن‌بست می‌خورند پس ما باید این موارد را کاهش دهیم. اما ازدواج‌هایی که حتی با یک شاخه گل شروع شده بسیار خوب و با دوام پیش‌ رفته‌اند زیرا از روی شناخت دو طرف شکل گرفته و دختر در کنار این مرد احساس امنیت و تفاهم می‌کرده و نیازی به تعیین مهریه سنگین برای چشم و هم‌چشمی با دیگران ندیده است. ازدواج‌هایی که با مهریه‌های سنگین شروع می‌شوند توهین آمیز بوده و به نوعی رنگ معامله به آن می‌بخشند. ما باید این موارد را از طریق رسانه‌ها در جامعه رفع کنیم».

او می‌گوید: «اینکه به جای سکه موارد دیگری چون زمین را قرار دهند مشکلی را حل نمی‌کند زیرا اساس مسئله غلط است. ازدواج یک معامله نيست بلکه پیمانی میان دو نفر است به شرطی که یکدیگر را شناخته و خانواده‌ها هم با آنها همراهی کنند. اما ازدواج‌های به اصطلاح لاکچری که در کشور رایج شده برای خانواده‌ها توانایی باقی نگذاشته است. در یک مورد حین زندگی مشترک زوجه مهریه‌اش را اجرا گذاشت و هر ماه از حقوق همسرش آن پول کم می‌شد و این پول را نوعی پس‌اندازی برای زندگی مشترکشان می‌دانست. پس باید نگاه به ازدواج و حقوق خانواده بررسی شود».

این جامعه‌شناس ضمن اشاره به اهمیت جنبه‌ اجتماعی این موضوع گفت: «همچنین بحث حقوق زنان و حق حضانت فرزند وجود دارد که از طریق آن برخی مردان همسرانشان را مجبور به ادامه زندگی با خود می‌کنند و پارادوکسی را به وجود می‌آورد. باید به ریشه این مسئله و جنبه اجتماعی آن توجه شده و به جای قوانین به عرف جامعه بپردازیم. باید خانمی که از همسرش جدا شده و سرپرست خانواده محسوب می‌شود مورد حمایت قانونی قرار بگیرد چون این موارد را نداشته‌ایم و این کمبودها را می‌خواهیم با مهریه جبران کنیم به نتیجه منفی می‌رسیم».

بنـابر تحلــیل‌هـای کارشناسان، این طرح و تغیـیرات اینــچنینی در قوانین مربوط به مهریه حتی در صورت اجرایی شدن هم زیاد کارآمد به نظر نمی‌رسد. شاید بهتر باشد که مسئولان به جای راه حل‌های مقطعی و ناکارآمد، با استفاده از نظر فعالان و متخصصان این حوزه در صدد رفع خلاها و مشکلات ازدواج و طلاق برآیند.

انتهای پیام/