احتمال دوقلوزایی با کلومیفن

قرص کلومیفن و دوقلوزایی

قرص کلومیفن معمولاً به شکل قرص برای یک دوره پنج روزه در ماه تجویز می‌ شود. این دارو به شما کمک می‌ کند تا به میزان بیشتری از هورمونی را تولید کنید که موجب تخمک‌گذاری می‌شود (هورمون محرک فولیکول (FSH))، این امر باعث می‌شود تا تخمدا‌‌ن‌ها یک یا تعدادی بیشتر از تخمک‌های بالغ را تولید کنند.

پس از به اتمام رسیدن یک دوره از مصرف کلومیفن، هیپوتالاموس (بخشی از مغز شما که توابع پایه مانند دما را تنظیم می‌کند) هورمون جسم زرد (LH) را ترشح می‌کند، و به این وسیله به تخمدا‌‌ن‌ها دستور می‌دهد که تخمک بالغ را به لوله‌های فالوپ آزاد کنند. اگر تخمک آزاد شده در راه خود در رحم به یک اسپرم سالم برخورد کند، شما شانس این را خواهید داشت که باردار شوید.

خانم‌هایی که بیشتر به کلومیفن جواب می‌دهند آنهایی هستند که FSH (هورمون محرک فولیکول که در غده هیپوفیز ساخته و ترشح می‌شود) بالایی نداشته باشند و همچنین آن دسته‌ای که بعد از درمان با پروژسترون خونریزی می‌کنند که شامل زن‌هایی با تخمدان پلی کیستیک می‌باشد. پس از به اتمام رسیدن یک دوره از مصرف کلومیفن، هیپوتالاموس (بخشی از مغز شما که توابع پایه مانند دما را تنظیم می‌کند) هورمون جسم زرد (LH) را ترشح می‌کند و به این وسیله به تخمدا‌‌ن‌ها دستور می‌دهد که تخمک بالغ را به لوله‌های فالوپ آزاد کنند.

دوقلویی معمولا به دو صورت اتفاق می‌افتد: تک‌تخمکی و دوتخمکی؛ در واقع دوسوم از موارد دوقلوزایی دوتخمکی هستند و یک‌سوم تک‌تخمکی. در دوقلویی تک‌تخمکی، جنین در مراحل ابتدایی به دو سلول همسان تقسیم می‌شود و دوقلوهای همسان به‌وجود می‌آیند. به عبارتی از یک تخمک دو جنین تشکیل می‌شود که از لحاظ ژنتیک و ظاهر بسیار به هم شبیه هستند. در دوقلویی دو تخمکی‌ نیز دو تخمک با دو اسپرم لقاح حاصل می‌کنند و دو جنین تشکیل می‌دهند که می‌توانند مشابه یا غیرمشابه و دختر یا پسر باشند.

در دوقلوزایی متاسفانه خطر سقط، زایمان زودرس و ناهنجاری جنینی سه تا پنج برابر بارداری عادی است. همچنین احتمال پاره شدن کیسه آب دیابت و فشارخون هم در این بارداری‌ها بیشتر است بنابراین اگر قصد دوقلو باردار شدن دارید باید بدانید بسیاری از پزشکان به دلیل خطرات زیادی که به همراه دارد شما را از انجام آن منع می‌کنند.

ارتباط قرص کلومیفن و دوقلوزایی

شایع‌ترین راه برای دوقلوزایی استفاده از داروهای کمک‌باروری مثل قرص کلومیفن سیترات و آمپول‌های HMG است. این داروها باعث تحریک تخمک‌گذاری می‌شوند بنابراین با مصرف آنها به جای اینکه در هر سیکل ماهانه فقط یک تخمک آزاد شود معمولا 2 یا 3 یا تعداد بیشتری تخمک آزاد می‌شود، به این ترتیب شانس دوقلوزایی و چند قلوزایی افزایش پیدا می‌کند. البته این داروها باید حتما با تجویز پزشک و با کنترل سونوگرافی مصرف شوند. معمولا در روز دوازدهم سیکل ماهانه سونوگرافی انجام می‌شود و اگر تعداد فولیکول‌ها بیشتر از یکی باشد احتمال دوقلوزایی وجود دارد.

در بارداری‌های IVF هم چون معمولا بیش از یک جنین در رحم قرار داده می‌شود به طور اتفاقی ممکن است دوقلوزایی رخ دهد. البته در این مورد هم چون از داروهای تحریک تخمک‌گذاری استفاده می‌شود، احتمال دوقلوزایی باز هم افزایش می‌یابد. از لحاظ هزینه هم باید گفت اگر برای دوقلوزایی فقط از قرص کلومیفن استفاده شود، هزینه زیادی برای بیمار رقم نمی‌خورد اما اگر از آمپول‌های HMG یا IVF استفاده شود، هزینه خیلی بالا می‌رود.

عوارض قرص کلومیفن و دوقلوزایی

متاسفانه ، خصوصا در ساالهای اخیر می بینم که افراد از ذوق داشتن بارداری دوقلویی ، بصورت خودسرانه از این دارو استفاده میکنند..ای کاش می دانستند که چه ظلمی در حق خود و جنین هایشان می کنند.

بارداری دوقلویی و بالاتر، عوارض زیادی دارد و تمام خطرهای احتمالی بارداری معمولی مانند سقط جنین، خونریزی ، مسمومیت بارداری، جفت سرراهی، کم خونی فقرآهن، نقص جنین، اختلال رشد جنین، سقط، زایمان زودرس، افزایش احتمال سزارین و انتقال خون بین جنین ها (به خصوص در دوقلوهای همسان) در آنها بیشتر است.

فراموش نکنید چند قلوزایی، خطرات و عوارضی مانند اکلامپسی و پره اکلامپسی (فشار خون بارداری) و تولد نوزاد نارس را در پی خواهد داشت. پس اصرار زیادی برای داشتن فرزند دوقلو نداشته باشید و این کار را به خداوند و تقدیر او بسپارید. بدن خودش می داند چه جنسیتی و چه تعدادی پرورش بدهد .

عوامل موثر در دو قلوزایی

1- داشتن سابقه خانوادگی

بهتر است بدانید ، اگر مادر و یا مادربزرگ مادری شما دوقلو یا چند قلو داشته است، احتمال ارث رسیدن این ژن به شما وجود دارد .

2- چاقی و بلندی قد

مطالعات انجام شده، شیوع دوقلوزایی را در زنان چاق نشان داده است. تحقیقات نشان داده است که مادران با BMI بالاتر از 30 ، به احتمال بیشتری فرزند دوقلو خواهند داشت. البته رابطه اضافه وزن و داشتن فرزند دوقلو، فقط در مورد دوقلوهای همسان صادق است.تحقیقات همچنین نشان داده اند که احتمال چند قلوزایی در مادران قدبلند بیشتر از زنان دیگر است.

3- سن بالاتر

مادران با سن بیشتر نسبت به مادران کم‌سن تر، احتمال دوقلوزایی بیشتری دارند. تقریبا 20 درصد مادرانی که در سن بالاتر از 45 سالگی باردار می شوند، فرزندان چندقلو دارند.البته بارداری در سنین بالا خطرات زیادی دارد، به خصوص اگر بارداری اول باشد، مانند سقط جنین و دیابت بارداری. بعلاوه آنکه فرزندان مادران با سن بالا، به احتمال بیشتری در معرض خطرات ژنتیکی قرار می گیرند.

4- داشتن فرزند دوقلو

اگر سابقه بارداری چند قلو داشته باشید، به احتمال زیاد دوباره بارداری چندقلو خواهید داشت. تخمین زده می شود که مادرانی که سابقه بارداری چند قلو داشته اند، چهار برابر بیشتر از زنانی که تا به حال باردار نشده اند و یا یک فرزند داشته اند، شانس چند قلوزایی دارند.

5- رژیم غذایی مادر

برخی مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی می تواند علت دوقلوزایی در برخی مادران باشد. مادرانی که در دوران قبل از لقاح، سیب زمینی شیرین بیشترین غذای آنها بوده است، نظیر ساکنین آفریقای غربی، بیشترین احتمال دوقلوزایی را در تمام دنیا دارند. به نظر می رسد مواد شیمیایی خاصی در این موادغذایی وجود دارد که تخمک گذاری متعدد را افزایش می دهد.(یعنی در یک ماه ، بیش از یک تخمک آزاد می کند).

به علاوه مطالعات نشان داده است که مصرف مقادیر فراوان لبنیات، احتمال دوقلوزایی را افزایش می دهد. در حال حاضر مشخص شده است نوعی پروتئین موجود در جگر حیوانات، با عنوان IGF که در شیر و لبنیات نیز وجود دارد، میزان تقسیم سلولی جنین در مراحل ابتدایی رشد را افزایش می دهد و می تواند در افزایش شانس 2 قلویی ، موثر باشد . اما در کل ، تغذیه در این موضوع ، نقش پررنگی ندارد .

6- روش های کمک باروری

اخیرا روش های کمک باروری میزان چندقلوزایی را افزایش داده است. از داروهای تخمک گذاری (مثل کلومیفن ) تا انواع روشهای کمک باروری مثل IVF : IUI - ICSI- ZIFT- GIFT همه راه هایی هستند که احتمال 2 یا چند قلویی در آنها بالاست .

هیچ وقت توصیه نمیکنیم از این راه ها صرفا برای بارداری دوقلویی استفاده کنید ! اصلا عاقلانه نیست . چون اینها راهی هستند برای افراد نابارور، که چاره ی دیگری ندارند. استفاده از روشهای کمک باروری ، عوارض خود را دارد و میزان بارداری پوچ و خارج رحمی را هم افزایش می دهد.

عوارض جانبی قرص کلومیفن

داروهای باروری می‌توانند طیف گسترده‌ای از عوارض جانبی جزئی، از جمله تورم خفیف تخمدان، درد معده، حساسیت به لمس پستان، بی‌خوابی، تهوع و استفراغ، تاری دید، سردرد، خستگی، تحریک‌پذیری، افسردگی، افزایش وزن و در موارد نادر، کیست‌های تخمدانی را ایجاد کنند.

با مصرف دارو‌های باروری احتمال باروری چندقلو افزایش می‌یابد. اگرچه بسیاری از زوج‌ها این را برکت و رحمت می‌دانند و خوشحال می‌شوند اما باید بگوییم این مسأله ریسک سقط و دیگر مشکلات را افزایش می‌دهد.

این درمان همچنین می‌تواند بسیار از نظر هیجانی و عاطفی سخت باشد، زیرا شما باید برای بررسی مکرر مدام نزد پزشک بروید. یافتن یک دوست مشتاق، گروهی پشتیبان یا یک فرد حرفه‌ای قبل درمان، در طول درمان و بعد از درمان می‌تواند برای شما از نظر روانی التیام بخش باشد.

زنانی که کلومیفن را به همراه دیگر داروهای باروری مصرف می‌کنند، گاهی اوقات دچار سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) می‌شوند، که یک بیماری با افزایش وزن، نفخ و احساس پُف‌کردگی است. همچنین برخی از بیماران تنگی نفس، سرگیجه، درد لگن، تهوع و استفراغ دارند. این مسأله زمانی رُخ می‌دهد که بیش از اندازه خوب به درمان پاسخ داده و چندین تخمک بالغ تولید کنید. در این صورت تخمدا‌‌ن‌ها به طور ناگهانی چندین برابر اندازه اصلی‌شان بزرگ شده و مایعی را به حفره شکمی‌ ترشح می‌کنند. به طور معمول این مسأله با نظارت دقیق توسط پزشک برطرف می‌شود. اما در موارد نادر می‌تواند تهدید ‌کننده زندگی باشد، و شما باید برای نظارت شدید در بیمارستان بستری شوید.

نکاتی که باید در رابطه با مصرف قرص کلومیفن بدانید

• با مصرف دارو‌های باروری احتمال باروری چند قلو افزایش می‌یابد. در نتیجه ریسک سقط و دیگر مسایل هم افزایش می‌یابد.
• زن‌هایی که چاق هستند کمتر تخمک‌گذاری می‌کنند. اغلب کاهش وزن بهترین درمان می‌باشد و شانس تخمک‌گذاری را بیشتر می‌کند.
• زنانی که کلومیفن را به همراه دیگر داروهای باروری مصرف می‌کنند، گاهی اوقات دچار سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) می‌شوند، که یک بیماری با افزایش وزن، نفخ و احساس پف‌کردگی است.
• داروهای باروری خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمی‌دهند، حتی اگر درمان دارویی بیش از یک سال طول بکشد.
• حدود ۸۰ درصد از زنان، معمولا در سه ماهه اول درمان، تخمک‌گذاری می‌کنند و از میان آنها ۴۰ درصد باردار می‌شوند.
• علاوه بر تاثیر این دارو احتمال بارداری به فاکتور‌های دیگری نظیر سن، میزان تحرک و کیفیت اسپرم همسر بستگی دارد.
• اگر بیماران با توجه به داشتن تخمک در سه سیکل باردار نشوند باید دلایل دیگر نازایی، چسبندگی آندومتریوز و علل مردانه وجود داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

۱۵ نوع قرص ضد بارداری همراه با نحوه مصرف

فواید تزریق پروژسترون در بارداری

مزایای تزریق انوکساپارین در بارداری

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم