مبلغ نفقه در دوران عقد

نفقه دوران عقد

در این مقاله از سایت آنلاین وکالت ، با توجه به سئوالات زیادی که مطرح می شود می خواهیم به نفقه دوران عقد بپردازیم.
برای خیلی از افراد، این سئوال مطرح می گردد که:” آیا، تا زمانی که دختر یا زن در منزل پدری است و هنوز مراسم عروسی سر نگرفته و زندگی زیر یک سقف مشترک شروع نشده، مرد تکلیفی در پرداخت نفقه دارد یا نه؟ همچنین در این دوران آیا زن مکلف است از شوهرش تمکین “اعم از عام و خاص” داشته باشد یا خیر؟
“دوران عقد در واقع دوره بین خواستگاری و نامزدی تا زمان انعقاد یا همان جاری شدن صیغه نکاح در محضر وامضاء دفترچه ازدواج است.”
در برخی فرهنگ ها و اقوام ایرانی، خانواده ها ابتدا یک صیغه محرمیت با حضور ریش سفیدان می خوانند و بین خود یک سند عادی با قید میزان مهریه و مبلغی به عنوان شیر بهاء و بیان وسایلی که پسر برای زندگی باید تهیه و دراختیار خانواده عروس به عنوان مساعدت در تهیه جهیزیه تدارک ببیند و … تنظیم می کنند و سپس وقتی را برای حضور در محضر یا همان دفتر ازدواج تعیین می کنند و سند ازدواج در آن جا امضاء می گردد.

در خصوص اینکه این نوع توافق و صیغه موقت ایجاد تعهد و تکلیف برای زوجین به عنوان زن و شوهر دائمی می کنه یا نه؟در فرصت دیگری به آن خواهیم پرداخت فقط همین قدر بیان می گردد که این توافق در حد صیغه موقت است و نمی توان طرفین را مجبور به امضاء سند ازدواج دائمی نمود.
در ادامه برای پاسخ به سئوال اول یعنی اینکه نفقه دوران عقد به عهده شوهر هست یا نه از سه منظر بررسی خواهیم کرد.

نخست دیدگاه فقهاء دوم دیدگاه عرف

سوم دیدگاه قانون و رویه قضایی موجودنفقه دوران عقد از دیدگاه فقهاء و مراجع دینی

بسیاری از فقهاء معتقدند تا زمانیکه دختر در منزل پدری سکونت دارد و خانه شوهر نرفته است، کما فی السابق باید از پدر خود تبعیت کند و علی الاصول تامین هزینه های زندگی وی یا همان نفقه دوران عقد به عهده پدر است.
البته بین ایشان اختلاف نظر هست برخی معتقدند اگر منظور از تمکین را فقط تمکین عام بدانیم پرداخت نفقه دوران عقد واجب است اما اگر منظور از تمکین،تمکین عام و خاص باشد چون در عرف جامعه تا دختر خانه شوهر نرفته امکان تمکین خاص نیست پس زوج تکلیفی در پرداخت نفقه دوران عقد ندارد.در واقع بسیاری از فقها و مراجع دینی در این خصوص به عرف منطقه یا محل توجه دارند.
نفقه دوران عقد ازدیدگاه عرف

نفقه دوران عقد از دیدگاه عرف ،در مناطق مختلف ایران ،متفاوت است .

در برخی مناطق بویژه مناطق روستایی تا زمانیکه مراسم عروسی گرفته نشده باشد و زن رسما خانه شوهر نرفته باشد پرداخت نفقه دوران عقد برعهده مرد نیست. همچنین زن در اغلب موارد نیازی به اذن و اجازه مرد ندارد بلکه کمافی السابق امور دختر از سوی پدر اداره می گردد.
“لذا عدالت قضایی اقتضاء دارد،قاضی دادگاه در زمان بروز اختلاف در خصوص نفقه دوران عقد و ارجاع آن به محکمه، عرف محل و رویه خانواده های زوجین را ملاحظه نماید،چرا که در علم حقوق عرف از جایگاه ویژه ای برخوردار است به حدی که به عنوان یکی از منابع علم حقوق محسوب گردیده است.”
اما از نگاه قانون گذار و رویه معمول محاکم که در حال حاضر مبنا است و روابط زوجین در دوران عقد بر این اساس است،همین که عقد نکاح جاری شد و زوجین در دفتر ازدواج سند ازدواج را امضاء نمودند،حقوق و تکالیف قانونی ایشان حاکم و برقرار می گردد.
در این خصوص در ماده 1102 قانون مدنی در فصل هشتم در بحث حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر بیان شده است:
“همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود”
یکی از حقوقی که زن و مرد به محض امضاء سند ازدواج نسبت به هم پیدا می کنند تکلیف مرد به پرداخت نفقه زن(از جمله نفقه دوران عقد) و تکلیف زن به تمکین از مرد است اعم از تمکین عام وتمکین خاص.

                                                   یک توصیه و پیشنهاد

طبق قانون در عقد نکاح زوجین می توانند هر شرطی را که برخلاف ذات عقد نکاح نباشد درج نمایند.
یکی از این شروطی که می توان درج کرد و با قید آن در عقدنامه از هرگونه سوءتفاهمات احتمالی آتی جلوگیری کرد بحث تعیین تکلیف نفقه و تمکین در دوران عقد است.
پیشتر گفتیم ،قانون می گوید به محض انعقاد عقد نکاح وامضاء دفترچه ازدواج، زن مکلف است از مرد تمکین کند و مرد نیز مکلف است نفقه زن را پرداخت کند.
اما بنا به توضیحاتی که در بحث دیدگاه عرف مطرح گردید، ممکن است خیلی از خانواده ها،اجازه ندهند دختر پیش از عروسی با داماد جایی برود یا مسافرتی بروند،این در حالی است که در همین ایام مرد مکلف است نفقه زن را بدهد، ممکن است این تکلیف مرد و عدم اجازه خانواده عروس به شرح یاد شده موجبات بروز کدورت هایی بین زوجین یا خانواده ها گردد از این رو بهتر است خانواده ها و زوجین در عقدنامه یا به هرنحو دیگری که مقتضی می دانند به صورت مکتوب شرط کنند، تا زمانیکه دختر به عنوان زوجه به خانه پسر یا زوج نرفته و یا مراسم عروسی سرنگرفته است از یک طرف زوجه تکلیفی در دریافت اجازه و …از شوهر نداشته باشد و از آن طرف قید کنند تا مراسم عروسی سر نگرفته یا زوجه به خانه مرد نرفته، پسر یا زوج تکلیفی در پرداخت نفقه نداشته باشد.
از نظر قانون هرگاه شوهر شرایط زندگی مشترک را فراهم کرد و زن حاضر به زندگی مشترک نشد به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت منتها برای اثبات این موضوع زوج باید طی اظهارنامه ای مراتب آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را اعلام نماید.
ناگفته نماند در همین دوران عقد، ممکن است با وجود اینکه زن حاضر نیست به خانه شوهر برود اما حق مطالبه نفقه را داشته باشد؟!
بله تعجب نکنید.

هرچند برابر ماده 1108 قانون مدنی اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زناشویی و زوجیت امتناع کند، حق مطالبه نفقه ندارد، اما استثنائا به موجب صراحت ماده 1085 قانون مدنی زن می تواند انجام وظایف زناشویی را منوط به پرداخت مهریه نماید و تا زمانیکه مهریه خود را دریافت ننموده است تمکین ننماید و به خانه شوهر نرود.

اما این امتناع و عدم تمکین و استحقاق دریافت نفقه در دوران عقد مشروط به دو شرط است:
اولا- قبل از مطالبه مهریه تمکین نکرده باشد یا به خانه شوهر نرفته باشد

ثانیا- مهریه اش عندالامطالبه باشد و عندالاستطاعه نباشد.
در این مقاله به نفقه دوران عقد پرداختیم.

مطالب مرتبط :

طلاق از طرف زن به علت نپرداختن نفقه