سردرد در ماه آخر بارداری

سر درد از شایع ترین موارد شکایت مادران باردار در اوایل بارداری، سه ماهه دوم و سوم بارداری است.

با این حال روش‌های مختلفی وجود دارد که باعث تسکین و حتی پیشگیری از بروز سردرد در دوران بارداری می‌شود. بطور کل در دوران بارداری و بعد از زایمان تغییرات هورمونی، کمبود خواب، قطع ناگهانی مصرف کافئین (چای، قهوه)، کمبود آب بدن و استرس می‌توانند باعث تشدید سر‌درد شوند. حدود ۸۰ درصد از بانوان در دوران باروری به بعضی از انواع سردرد مبتلا می‌شوند.

انواع سردرد حاملگی

حدود ۱۵ درصد از بانوانی که هرگز گرفتار میگرن نشده‌اند، در سه‌ ماهه اول حاملگی ناگهان دچار سر درد خواهند شد. در طول دوازده هفته اول حاملگی، مقدار هورمون استروژن(Estrogen) به میزان زیادی افزایش می‌یابد و باعث بی‌ثبات شدن گیرنده‌ها در مغز شده و علائم درد را به مغز شما ارسال می‌کنند. سردردهای سینوسی یا میگرنی و سردرد های تنشی یا عصبی از انواع سردرد دوران حاملگی هستند.

وقتی‌که از سه‌ماهه اول حاملگی گذشتید، مقدار هورمون‌ها شروع به متعادل‌شدن می‌کنند، اما با این حال ممکن است گاهی اوقات سردرد دوباره به سراغ شما بیاید. به دلایل زیادی "سردردهای تنشی" در تمامی دوره‌ بارداری و دو ماه بعد از زایمان میان مادران شایع است.

علت سردرد حاملگی

اگر نمی‌توانید وضعیت مناسبی برای خوابیدن خود پیدا کنید و خواب خوش شبانه‌ای داشته باشید یا حرکات جنین تان صبح زود شما را از خواب بیدار می‌کند، ممکن است دچار سردرد تنشی شوید.

استرس عمومی یا کمبود آب بدن نیز می‌تواند علتی برای سردرد تنشی باشد. با وجودی که آگاه هستید، ولی توصیه می‌شود که در روز حتما آب کافی بنوشید. همچنین کاهش قند خون نیز می‌تواند آغازگر سردردهای تنشی باشد، بنابراین خوردن حجم کم غذا و دفعات بیشتر تغذیه بسیار مهم است. به میزان استراحت خود بیشتر توجه کنید، گاهی خوابیدن بیش از حد نیز می تواند منجر به سردرد در دوران حاملگی شود. 

سردرد در ماه آخر بارداری

طی سه‌ماهه سوم بارداری، ممکن است سردرد دیگری نیز آشکار شود، سردرد در این زمان همراه تب و تهوع است. این سردرد بسیار خطرناک بوده و ممکن است، نشانه پره ‌اکلامپسی باشد، بیماری که برای مادر و جنین به شدت خطرناک است.

اما نگران نباشید، چون نگرانی نیز به سردرد منتهی می‌شود! بجای‌ نگرانی، سوالات ما را جواب دهید تا متوجه شوید که به چه نوع دردی گرفتار هستید و یاد بگیرید که چگونه حتی در دوران بارداری یا شیردهی با آن مبارزه کنید.

تشخیص سردرد حاملگی 

بارداری می‌تواند شما را گرفتار سردرد کند، اما در واقع نباید اینطور باشد. در تست زیر شرکت کنید و پاسخ خود را از میان گزینه ها انتخاب و یادداشت کنید تا از علت سردرد خود آگاه شوید و روش‌های رهایی از آن‌ها را نیز بیاموزید.

1. در چه دوره ای هستید:

الف- در سه‌ ماهه اول بارداری هستم/ زایمان کرده ام

ب- در سه‌ ماهه دوم بارداری هستم

ج- در سه‌ ماهه سوم بارداری هستم 

1. به اندازه یک تا ۱۰ معیار سردرد شما کدام است:

الف- عددی بین ۷ تا ۹ : نقاط نورانی در چشم خود می بینید و احساس تهوع دارید یا تمامی روز در بستر بوده‌اید.

ب- شماره ۵: درد در اطراف سرتان در حرکت است؛ احساس می‌کنید کلاهی به سر دارید که بسیار تنگ است.

ج-  شماره ۱۰ : بعلاوه سردرد، دچار تهوع هستید و حتی تب دارید.

1. قبل از شروع سردرد:

الف- جرقه یا نور شدیدی را دیده‌اید و در نقاط مختلف بدنتان احساس بی‌حسی کردید.

ب- مثل احساس کمبود کافئین، استرس داشتید و خسته و بدخلق بودید.

ج- قلبتان به شدت می‌زد و دست و صورت تان متورم بودند.

جواب‌ ها: 

اگر اکثر جواب‌های شما گزینه الف است، شما به میگرن مبتلا هستید.

طی اولین سه‌ماه بارداری و تا دوماه بعد از زایمان، مقدار  هورمون استروژن (Estrogen) در نوسان است، بنابراین جواب سردرد شدید را صحیح انتخاب کرده‌اید. دکتر سوزان هاتچین‌سون در مرکز سردرد اورگان می‌گوید: حدود ۶۰ درصد میگرن‌های بانوان در سال‌های باروری با تغییرات هورمونی در ارتباط است.

بانوان باردار می‌توانند بطور ایمن با مشورت با پزشک برای رفع سردرد خود رد دوران حاملگی از استامینوفن (Acetaminophen) استفاده کنند، اما ممکن است، کافی نباشد. اگر سردرد شما به همراه حالت تهوع است، از پزشک خود دارویی برای تسکین درخواست کنید. اگر از داروهای مخصوص میگرن استفاده می‌کنید، و شیردهی می کنید، برای حمایت از نوزادتان باید شیرخود را دوشیده و آن‌را ذخیره کنید. طب سوزنی و درمان‌های جایگزین دیگر نیز غالبا می‌توانند بطور طبیعی درد و شدت میگرن را کاهش دهند.

اگر اکثر جواب‌های شما گزینه ب است؛ این سردردی تنشی است.

کمبود خواب، استرس، کمبود آب بدن‌ و حتی وضعیت نامناسب بدن هنگام نشستن و ایستادن به شما این احساس را می‌دهد که انگار یک باند لاستیکی به دور سر شما بسته شده است. البته ممکن است، در دوران بارداری یا بعد از زایمان و یا هر زمان دیگری دچار این نوع سردرد بشوید. خوشبختانه، این سردردها ناتوان کننده نیستند و معمولا می‌توان با استفاده از داروی  استامینوفن (Acetaminophen) با نظر پزشک آنرا شفا بخشید.

به گفته پزشکان سردرد تنشی می‌تواند با مصرف نکردن کافئین نیز اتفاق بیافتد، بنابراین بتدریج مصرف کافئین را کاهش دهید و روزانه یک فنجان از مصرف آن کم کنید. اگر سردرد تنشی بطور مداوم بازگشت داشت، حتما شب‌ها ۸ ساعت بخوابید، روزانه ۸ لیوان آب بخورید و مصرف انواع قندهای مصنوعی را به حداقل برسانید. حتما به وضعیت قرارگیری بدن خود هنگام راه رفتن، نشستن و ایستادن توجه داشته باشید.

اگر اکثر جواب‌های شما گزینه ج است؛ ممکن است مبتلا به پره‌اکلامپسی باشید.

پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یکی از مشکلات بارداری است که معمولا همراه با فشار خون بالا در انتهای سه‌ماهه دوم بارداری یا در هر زمانی در سه‌ماهه سوم بارداری اتفاق می‌افتد. این مشکل با سردرد همراه است و با افزایش فشار خون، تورم و وجود پروتئین در ادرار مشخص می‌شود.

بنابراین سریعاً پزشک خود را از نشانه‌های سر درد خود مطلع کنید. پره‌اکلامپسی شدید می تواند احتمال  زایمان زودرس  را افزایش دهد.