وضو در دین زرتشت

2- نماز، قبله و وضو در آئين زرتشت

مورخين تاريخ ظهور زرتشت را 6500 سال پيش از ميلاد مسيح ـ عليه السلام ـ دانسته‎اند. برخي او را اهل بلخ مي‎دانند و بعضي او را اهل ري و برخي ديگر او را از تبار آذربايجان مي‎شمارند. در نحوه خلقت او مسائلي را نقل مي‎نمايند كه مشابه خلقت انبياي الهي است اما اين اقوال چندان محكم و مستحكم نمي‎باشد.

در تاريخ منقول است كه تعاليم او يكتاپرستي بوده و مردم را به اهورامزداي يكتا دعوت مي‎نمود. سفارش او اين بود: «حقيقت در جهان يكي است و آن يكتاپرستي است. در آن زمان در ايران دو گروه از مردم زندگي مي‎كردند دسته‎اي زندگي شهري و به پرورش چهارپايان و زراعت مشغول بودند كه زرتشت از اين گروه بود و گروه ديگر چادرنشين و صحراگرد بودند.

[1]

پيروان اين آئين آداب و رسوم ديني خاصي داشتند كه ما در مقام بيان آن نيستيم. اما آنچه كه براي ما اهميت دارد وجود عمل عبادي نماز است در اين كيش كه نحوه ايستادن به جهت خاص (قبله) و شرايط وضو و نماز بيان شده است.

قبله در آئين زرتشت

در كيش زرتشت، هنگام نماز خواندن تأكيد شده است كه بايد به جهت و سمت نور باشد از قبيل آفتاب، ماه، چراغ و آتش. زيرا آنان معتقدند كه نمي‎توان براي خدا حدود و جهتي را معين نمود.

[2]

اين عمل براي آنها يك امر بسيار معقول و منطقي به شمار مي‎آمد بخاطر اينكه آنان نور را تجلي حقيقت و روشنايي را نموداري از معنويت و طراوت روح دانسته كه انسان را به تجليات انوار حقة الهي متوجه مي‎سازد بنابراين با توجه به اين عقيده قبله زرتشتيان سمت و سوي مشخص و معيني نداشت بلكه هر جهتي كه نور وجود داشت همان سمت قبله آنان محسوب مي‎شد.

نحوه وضو ساختن پيروان زرتشت

در طريقة وضو گرفتن آنان دستها تا مچ و صورت تا بناگوش و بالاي پيشاني و نيز پاها تا قوزك را سه بار با آب تميز شستشو مي‎دادند. و در صورت عدم دسترسي به آب يا به خاطر زخم دست و صورت و يا علل ديگر سه بار دست را بر روي خاك پاك مي‎زنند و سپس به پشت دست و صورت مي‎كشند كه آن را تيمم مي‎گويند.

[3]

نماز پنج‎گانه در كيش زرتشت

در آئين زرتشت براي هر شبانه روز پنج وقت نماز و عبادت در نظر گرفته شد كه آن پنج وقت عبارتند از:

1. هاون گاه (Havangah) كه از برآمدن خورشيد است تا نيمروز (ظهر).

2. ريپت وين گاه (Repithwingah) از هنگام ظهر است تا سه ساعت بعد از نيمروز.

3. ازيرينگاه (Oziringah) از ساعت سه بعد از ظهر تا اول شب و پيدا شدن ستاره.

4. ايويس روتريم گاه (Aiwisruthrimgah) از اول شب تا نيمه شب.

5. اشهين گاه (Ushinhingah) از نيمه شب است تا برآمدن خورشيد.

هر يك از اين اوقات پنج‎گانه به اسم يكي از فرشتگان اختصاص دارد كه اسامي آنها آمده و لفظ‎گاه در آخر هر يك به معني وقت مي‎باشد.

[4]

شرايط درستي نماز

پيروان اين آئين همانند ساير شرايع الهي براي صحت و درستي نماز شرايطي را در نظر گرفته كه بدون آن نماز صحيح نمي‎باشد. آن شرايط عبارتند از:

1. پاك بودن تن از هرگونه كثافت و نجاست.

2. پاك بودن لباس از هرگونه پليدي.

3. پوشيدن پيراهن سفيد و طنابي كه از پشم بافته شده و آن را با ترتيبي خاص به كمر مي‎بندند.

[1]

. ر.ك: تاريخ جامع اديان، ص 453 به بعد؛ و تاريخ اديان جهان، ج 1، ص 170.

[2]

. تاريخ اديان جهان، ج 1، ص 182.

[3]

. تاريخ اديان جهان، ج 1، ص 182.

[4]

. تاريخ اديان جهان، ج 1، ص 180.