آوردن یک نوزاد به خانه اتفاقی است که زندگی شما را دگرگون می‌کند. انتظار نداشته باشید همان لحظه‌ای که از در خانه وارد می‌شوید با این تغییر تطبیق پیدا کنید، زیرا ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد تا با وضعیت جدید کنار بیایید. یادتان باشد به خودتان سخت نگیرید و عقاید خود را در مورد اینکه چه چیزی باید چگونه باشد یا درست و غلط‌های ذهنتان را رها کنید. در این مطلب می‌توانید با مراقبت‌های روز اول آمدن به خانه، نکاتی در مورد سلامت روحی، وضعیت شیردهی به نوزاد و رفتار با کودک قبلی پس از تولد نوزاد جدید آشنا شوید.
مراقبت‌های روز اول
اولین روز آمدن به خانه بعد از بیمارستان برای مادران حس‌های مختلفی دارد. مادرانی که پس از سزارین در بیمارستان می‌مانند، دلتنگ خانه می‌شوند و دیگر مادران ذوق دارند که زودتر خانه را به نوزادشان نشان دهند و کودک را در تخت و تشکی که قبلاً برایش آماده کرده‌اند، ببینند. خیلی از خانواده‌ها هم رسم دارند که هنگام ورود مادر و نوزاد به خانه کنار او باشند و تبریک بگویند و خیلی از مادربزرگ‌ها تدارک تهیۀ کاچی می‌بینند. از طرفی ممکن است برای مادرانی که دور از خانواده هستند، روز اول ورود به خانه، فضای خانه کمی سوت و کور به نظر برسد که در مورد آن هم نباید نگران باشید، چون خیلی زود صدای گریۀ نوزادتان همۀ خانه را پر می‌کند. در هر حال، اطراف شما شلوغ باشد یا خلوت، نباید از مراقبت خود غافل شوید. نکات زیر می‌تواند برای اولین روز ورود به خانه مفید باشد:
- به قدر کافی استراحت کنید و به قدر کافی فعالیت داشته باشید.
- برای شروع در بلند شدن و راه رفتن از کسی کمک بگیرید.
- نوشیدن مایعات مثل آب و آب‌میوۀ تازۀ خانگی را فراموش نکنید.
- بیش از اندازه کاچی نخورید. این خوراکی بسیار چرب می‌تواند باعث سوءهاضمه شود.
- اگر سزارین شده‌اید، چیزی را روی شکمتان نگذارید.
- اگر طبیعی زایمان کرده‌اید و بخیه‌‌ای دارید، بهتر است فعلاً روی آن ننشنید.
- چیزهای سنگین را بلند نکنید.
- برای خونریزی بعد از زایمان نیاز به استفاده از نوار بهداشتی‌های بزرگ دارید.
- در صورت تب یا خونریزی شدید با اورژانس تماس بگیرید.
- در صورت ترشح خون یا چرک از محل برش سزارین با پزشک تماس بگیرید.
- بعد از رفتن به خانه می‌توانید حمام کنید.
- از زور زدن هنگام مدفوع کردن خودداری کنید.
- همۀ دردها را تحمل نکنید و مسکن‌های تجویزی پزشک را برای تسکین دردها مصرف کنید.
- سعی کنید زیاد پرخوری نکنید.
- پذیرایی از مهمان‌ها و شروع کارهای سنگین خانه را فعلاً فراموش کنید
نگران لکۀ روی تختخواب یا گرد و خاک روی وسایل نیز نباشید، مطمئن باشید وقت برای نظافت هست. همچنین ممکن است به دلیل تخلیه نشدن کامل رحم و ورم، هنوز هم باردار به نظر برسید. یادتان باشد بی‌جهت در این روزهای زیبا اخم نکنید، زیرا به طور معمول چند هفته یا در برخی موارد چند ماه طول می‌کشد تا بدن شما به طور کامل بهبود یابد. طی این روزها و هفته‌های اول می‌توانید لباس‌های پس از زایمان را نیز از میان لباس‌های بارداری انتخاب کنید. اولین مراقبت پزشکی شما نیز در روز اول تا سوم پس از زایمان انجام می‌شود. پس لازم است که طی این روزها دوباره به پزشکتان مراجعه کنید. همچنین مراقبت‌های مربوط به نوزاد بعد از ترخیص بین روزهای سوم تا پنجم بعد از زایمان انجام می‌شود. مراقبت دوم مادران پس از زایمان نیز بین روزهای ۱۰ تا ۱۵ بعد از زایمان و مراقبت سوم در روزهای ۳۰ تا ۴۲ بعد از زایمان خواهد بود.
وضعیت روحی مادر
بدن شما در حال مواجه شدن با نوسانات هورمونی، بهبود پس از زایمان و محرومیت جدی از خواب است. ذهن شما نیز در حال تطبیق با این مرحلۀ جدید از زندگی است. ممکن است بخندید، گریه کنید، ناامید یا هیجان‌زده شوید و احساسات بیشماری را در عرض چند ساعت یا چند دقیقه تجربه کنید. این نوسانات خلقی معمولاً از روز اول تا دو هفته وجود خواهند داشت. نکات زیر می‌تواند برای بهبود خلقی شما مفید باشد:
- هر نوع نوسان خلقی را به افسردگی پس از زایمان ربط ندهید و آن را به خودتان تلقین نکنید.
- پیشنهادهای کمک اطرافیان را قبول کنید.
- روز اول سعی کنید بخوابید تا عصبانی و خسته نشوید.
- از استراحت کردن با وجود بودن مهمان‌ها در خانه خجالت نکشید.
- از رفتارهای بی‌فکر یا زنندۀ دیگران نارحت نشوید.
- به همسرتان فرصت بدهید تا مضطرب نشود و کارها را درست انجام بدهد.
- اگر دلتان می‌خواهد کمی آرایش کنید.
- از دیگران توقع بیش از حد نداشته باشید.
همچنین روز اول ممکن است گریه‌های نوزاد به نظرتان عجیب و آزاردهنده باشد، بهتر است کمی تحمل داشته باشید تا به مرور یاد بگیرید چطور او را آرام کنید.
وضعیت شیردهی به نوزاد
حدود ۷۲ ساعت پس از زایمان، شیر وارد سینه‌ها می‌شود. این اتفاق اغلب در روز اول حضور شما در خانه می‌افتد. هنگامی که شیر اصلی وارد سینه‌ها شود، شما حس خواهید کرد که سینه‌های شما به شکل محسوسی پُر، سفت و سنگین‌تر شده است. همچنین درحالی‌که بسیاری از مردم تصور می‌کنند تغذیه با شیر مادر به طور طبیعی اتفاق می‌افتد، اما ممکن است برای پیدا کردن یک روش مناسب برای شیردهی با مشکلاتی به ویژه در روزهای اول روبه‌رو شوید و پس از رفتن به خانه نیاز به کمک بیشتری داشته باشید که بهتر است در مورد روش‌های شیردهی اطلاعات پیدا کنید یا با پزشکتان تماس بگیرید. همچنین تغذیه با شیر مادر می‌تواند واقعاً نوک سینه‌های شما را دردناک کند. بهتر است برای رفع مشکل دردناکی سینه‌ها نکات زیر را به یاد داشته باشید:
- حالت‌های مختلف شیردهی را برای بهبود کیفیت شیردهی و وضعیت خود امتحان کنید و یاد بگیرید.
- شستن سینه‌ها با آب ولرم یا گذاشتن یخ روی سینه می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
- از کرم‌های مخصوص بعد از شیردهی استفاده کنید که نیازی به پاک کردن ندارد.
- از قطرات شیر مادر به عنوان مرطوب‌کنندۀ نوک سینه‌ها استفاده کنید.
اگر به دلایل خاصی مثل دلیل پزشکی تصمیم به شیردهی ندارید، از پزشک خود در مورد بهترین راه برای این کار مشاوره بگیرید. هرچند شیر ندادن به نوزاد غیر از آنکه برای کودکتان اتفاق بدی است، می‌تواند برای مادر هم بسیار سخت باشد. زیرا وقتی تولید شیر در سینه را متوقف می‌کنید، درد و ورم سینه را تجربه خواهید کرد. برای مقابله با این درد نیز می‌توانید کیسۀ یخ را امتحان کنید. همچنین مسکن‌ها را با اجازۀ پزشکتان مصرف کنید. یادتان باشد کیسۀ یخ را در پارچه‌ای نخی بپیچید و بعد آن را برای کاهش ورم روی سینۀ خود بگذارید.
رفتار با کودک بزرگ‌تر
با ورود نوزاد به خانه و با توجه به سن کودک قبلی، ممکن است او رفتار متفاوتی از خودش نشان بدهد که با اقدامات اولیه والدین برای آمادگی کودک اول پیش از تولد نوزاد در ارتباط است. اگر کودک شما منتظر برادر یا خواهر جدیدش باشد، احتمالاً روز اول هم کمی خوشحال است و هم کمی متعجب. اما با اولین گریۀ نوزاد، ممکن است او هم گریه کردن را شروع کند. از طرفی هم ممکن است عضو جدید برایش عجیب و ناشناخته به نظر برسد و از او بترسد یا از اینکه نوزاد را در بغل پدر و مادرش ببیند، کمی عصبانی شود. روز اول که به خانه می‌روید، نباید او را فراموش کنید و نسبت به او بی‌توجه باشید. نکات زیر می‌تواند در ارتباط کودک با کودکان قبلی مؤثر باشد:
- از همان بدو ورود به خانه به او بگویید که چقدر دلتنگش بوده‌اید.
- به خاطر اینکه در روزهای زایمان بچۀ خوبی بوده است، از او تشکر کنید.
- او را مجبور نکنید نوزاد جدید را ببوسد.
- نوزاد را به او معرفی کنید.
- توضیح دهید داشتن یک خواهر یا برادر چقدر می‌تواند خوب باشد.
- در شلوغی‌های بعد از زایمان او را تنها نگذارید.
- صرفاً به دلیل وجود و حضور نوزاد و بی‌دلیل به کودک بزرگ‌تر هدیه ندهید.
- وقتی به نوزاد رسیدگی می‌کنید، از او بخواهید کمی کمکتان کند.
- او را در انتخاب هر چیزی برای نوزاد شریک کنید.