در این مقاله به بررسی طلاق از دیدگاه اهل سنت می پردازیم. این تحقیق به منظور دستیابی بر احکام طلاق در آیات قرآن با استفاده از قواعد اصولی و فقهی و نظرات مذاهب امامیه و اهل سنت و میزان اتفاق و اختلاف نظر آنها در این خصوص انجام شده است که مطالب آن با استفاده از کتب تخصصی فقهی و تفسیری، فیش برداری و سپس تجزیه وتحلیل و نگارش گردیده است.
مذاهب، به استناد آیات قرآن، اتفاق دارند که طلاق امری جایز است و باید طبق شرایطی خاص واقع شود که در برخی از این شرایط، ضمن وحدت آراء اختلاف نظر وجود دارد که بیشترین اختلاف در وقوع طلاق در حیض، لزوم اشهاد در طلاق،صیغه طلاق و طلاق جمع با لفظ واحد است.
طلاق از دیدگاه اهل سنت
امامیه معتقد است که طلاق باید در حضور دو شاهد عادل در طهر و با لفظ صطالق صورت گیرد و طبق نظر مشهور علماء شیعه در سه طلاق با یک لفظفقط یک طلاق واقع می شود، ولی مذاهب اهل سنت گفته اند که هر چند طلاق از دیدگاه اهل سنت در حیض حرام است، ولی واقع می شود و طلاق با الفاظ مشتق از طلاق از دیدگاه اهل سنت و الفاظ کتابی واقع می شود و اشهاد درایقاع طلاق لازم نیست؛ بلکه لزوم اشهاد در رجوع مرد به زن مطلقه در طلاق رجعی است و حنفیه معتقد است که اشهاد در رجوع مستحب می باشد.
حنفیه، مالکیه و حنابله در یکی از دو قول خود، معتقدند که سه طلاق در یک لفظ حرام است؛ ولی همه مذاهب طلاق از دیدگاه اهل سنت معتقند که سه طلاق در یک لفظ به صورت جمع واقع می شود، بعد از سه طلاق به اتفاق مذاهب برای ازدواج دوباره مرد بازن نیاز به محلل می باشد،
مدت عده در مطلقات، طبق آیه قرآن، سه قرء است که امامیه و شافعیه و مالکیه قرء را به طهر و حنفیه و حنابله به حیض تفسیر کرده اند و مذاهب به استناد آیات قرآن اتفاق دارند که عده حامل وضع حمل و عده وفات چهار ماه و ده روز است و غیر مدخوله، عده ندارد؛ ولی امامیه می گوید که عده زن بارداری که شوهرش مرده و دورترین زمان از دو زمان وضع حمل و عده وفات است و زن صغیره و یائسه عده ندارند.
فقهای اهل سنت می گویند طبق آیات عده حامل متوفی عنها وضع حمل است و زن یائسه و صغیره سه ماه عده نگه می دارند و فقط حنابله گفته است زن صغیره عده ندارد.
همه مذاهب معتقدند که با انجام ظهار و ایلاء زن بر مردم حرام موقت می شود که مرد باید یا کفاره دهد و رجوع نماید یا زن را طلاق دهد و یا انجام لعان مانند ارتداد نکاح فسخ می شود و غیر از حنفیه همه مذاهب گفته اند که با انجام لعان زن بر مرد حرام مؤید می شود.
به چه طلاقی طلاق سنت (سنی) گفته میشود؟
طلاق سنت (مطابق با سنت نبوی) این است که همسر در طهرى که در آن آمیزش جنسى انجام نگرفته، طلاق داده شود.
هر گاه مسلمان بمنظور برطرف کردن ضررى که متوجه یکى از زوجین است و تنها راه آن طلاق است، قصد طلاق میکند، منتظر بماند تا همسر دوران قاعدگى را پشت سر گذاشته پاک شود و وقتى پاک شد، بدون مجامعت یک طلاق دهد و بگوید: «إِنَّکِ طَالِقٌ» تو طلاق هستى،
خداوند میفرماید: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ»
- «اى پیامبر، هر گاه همسران را طلاق میدهید، (در طهر) براى تکمیل عده شان، طلاق دهید»
پیامبرصلی الله علیه و سلم در تفسیر این آیه زمانیکه ابن عمر همسرش را در حال حیض طلاق داد و عمربن خطاب رضی الله عنه دراین باره از او سؤال کرد، فرمود:
مره فلیراجعها، ثم لیمسکها حتی تطهر، ثم تحیض، ثم تطهر، ثم إن شاء أمسک بعد ذلک، وإن شاء طلق قبل أن یمس فتلک العده التی أمرالله سبحانه أنتطلق لها النساء.
- «به ابن عمر دستور بده تا او را بازگرداند و نزد خودش نگه دارد تا اینکه از حیض پاک شود سپس دوباره به حیض افتد و دوباره پاک شود، سپس اگر خواست بعد از آن او را نگه دارد و اگر خواست طلاق دهد باید قبل از آنکه با او همبستر شود او را طلاق دهد. اینست عده‌ای که خداوند دستور داده که زنان در آن طلاق داده شوند».
طلاق بدعت به چه طلاقی گفته میشود؟
طلاق بدعت این است که زن در حال حیض، نفاس یا در طهرى که در آن عمل جنسى انجام گرفته است، طلاق داده شود یا اینکه سه طلاق در یک طهر یا سه طلاق در آن واحد، مانند اینکه بگوید: طلاق است، طلاق است، طلاق است، داده شود.
عبدللّه بن عمر رضی الله عنه که همسرش را در حالت حیض طلاق داده بود، رسول اکرم صلی الله علیه وسلم درباره او، فرمود: «مُرْهُ فَلْیُرَاجِعْهَا ثُمَّ لْیُمْسِکْهَا حَتَّى تَطْهُرَ ثُمَّ تَحِیضَ ثُمَّ تَطْهُرَ ثُمَّ إِنْ شَاءَ أَمْسَکَ بَعْدَ ذَلِکَ وَإِنْ شَاءَ طَلَّقَ قَبْلَ أَنْ یَمَسَّ»
- «او را امر کن که رجوع نموده و انتظار کند تا پاک شود و دوباره حیض بیاید و دوباره پاک شود، و بعد اگر مایل باشد با وى زندگى کند طلاق ندهد و اگر مایل به طلاق باشد قبل از عمل جنسى طلاق دهد»
و بعد فرمود: «فَتِلْکَ الْعِدَّهُ الَّتِى أَمَرَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ أَنْ تُطَلَّقَ لَهَا النِّسَاءُ»
- «این است (طهرى که در آن آمیزش جنسى صورت نگرفته باشد) عدتى که خداوند امر کرده تا زنان براى آن طلاق داده شوند»
شخصى که همسرش را سه طلاق با یک کلمه داده بود، رسولاللّه درباره او فرمود: «أَیُلْعَبُ بِکِتَابِ اللّهِ وَأنَا بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ؟»
- «آیا با قرآن خدا بازى میشود و من در میان شما زنده هستم؟» رسولاللّه صلی الله علیه وسلم بر این شخص فوقالعاده خشمگین شد.
طلاق بدعت نزد جمهور علماء مانند طلاق سنت واقع میشود و موجب تفریق میان زن و شوهر میگردد.
این نوع طلاق حرام است و انجام دهنده آن گناهکار است.
پس اگر مردی زنش را در حال حیض طلاق داد، یک طلاق واقع میشود، اگر طلاق رجعی باشد، به اوامر میشود که همسرش را به نزد خود باز گردانده تا پاک شود، و دوباره به حیض بیافتد و بعد از آن پاک شود، سپس اگر خواست او را نگه دارد و اگر خواست قبل از آنکه با او همبستر شود او را طلاق دهد همچنانکه پیامبر صلی الله علیه و سلم به ابن عمر دستور داد.