اگر شما در بازار بورس فعالیت می کنید و یا اینکه می خواهید به تازگی وارد بازار بورس شوید حتما باید با برخی اصطلاحات بورسی همچون اوراق بهادار با درآمد ثابت و انواع اوراق با درآمد ثابت آشنا باشید.
خریدار اوراق با درآمد ثابت که در دوره‌های زمانی مشخص مقادیر ثابتی را تا تاریخ سررسید این اوراق دریافت می‌کند و در زمان سررسید اصل پول شخص، به او بازگردانده می‌شود.
معادل انگلیسی اوراق بهادار با درآمد ثابت Fixed-Income Security می باشد و اوراق بهادار با درآمد ثابت اوراق تقریبا کم ریسکی می باشند و همچنین عبارت ثابت در درآمد ثابت فقط به برنامه زمانی پرداخت‌های اجباری اشاره دارد و نه به میزان آنها.
ما در این مطلب قصد داریم شما را با تعریف اوراق بهادار، انواع اوراق بهادار که شامل اوراق بدهی ،گواهی سپرده و اوراق Etf می شود ،آشنا کنیم.
خریدار اوراق با درآمد ثابت در دوره‌های زمانی مشخص مقادیر ثابتی را تا تاریخ سررسید این اوراق دریافت می‌کند و در زمان سررسید اصل پول شخص به او بازگردانده می‌شود. سرمایه‌گذرای در اوراق با درآمد ثابت در مقایسه با سرمایه‌گذاری در اوراق بورس ریسک کمتری دارد. سرمایه‌گذران با تحمل ریسک کمتر و افرادی که جریان نقدینگی مداوم تضمینی می‌خواهند، اوراق با درآمد ثابت را بیشتر ترجیح می‌دهند.
بررسی انواع اوراق درآمد ثابت
انواع اوراق درآمد ثابت به دو دسته زیر تقسیم می شوند :
بطور کلی رایج‌ترین اوراق با درآمد ثابت اوراق بدهی می باشد. سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی در شرایط ثابت ماندن نرخ سود، معمولا سود بالاتری نسبت به سپرده‌گذای در بانک دارد. در اکثر کشورهای دنیا بطور معمول افراد پول خود را در سبدی از اوراق کم ریسک بورسی و اوراق بدهی سرمایه‌گذاری میکنند.
اوراق مبتنی بر بدهی (اوراق بدهی)
اوراق بدهی نوعی از اوراق با درآمد ثابت هستند. خریدار این اوراق برای به دست آوردن سود به دولت و شرکت‌های بزرگ وام می‌دهد. ویژگی های اوراق بدهی عبارت اند از:
- تامین کننده بودجه مورد نیاز برای اجرای طرح‌های شرکت‌ها و نهادها است
- روشی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری و ایمن کردن پرتفوی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه
توجه داشته باشید که اوراق بدهی نظیر انواع اوراق مشارکت، اوراق خزانه اسلامی و … دارای سود ثابتی هستند، می توانند ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
تمامی اوراق بدهی مشخصات مشترکی دارند که با آن ویژگی‌ها شناخته و تعریف می‌شوندکه شامل :
منظور از اوراق قرضه (Bond) چیست؟
از آنجایی که اغلب شرکت ها نمی توانند وجوه مورد نیاز خود را از یک وام دهنده تامین کنند مبادرت به انتشار اوراق قرضه نموده و آن را به عموم مردم عرضه میکنند.
به این ترتیب مبالغ هنگفتی را از هزاران سرمایه گذار که هر یک بخشی کوچکی از اوراق قرضه شرکت را خریداری می کنند استقراض می نماید.
طبق ماده 52 اصلاحیه قانون تجارت :
"ورقه قرضه، ورقه قابل معامله ای است که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمام یا اجزای آن در موعد معین باید مسترد گردد".
اوراق قرضه براساس مبانی گوناگون دسته‌بندی میشوند. مهم‌ترین این مبانی عبارتند از: نرخ بهره، سررسید، ماهیت وام‌گیرنده، میزان انتشار، هدف انتشار و ...
اوراق بدهی براساس نرخ بهره به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
- اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت
- اوراق قرضه با نرخ بهره شناور
- اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت
ازجمله اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت می‌توان به اوراق قرضه رهنی، اوراق قرضه تضمین شده، اوراق قرضه قابل تبدیل، اوراق قرضه درآمدی و … اشاره نمود.
- اوراق قرضه با نرخ بهره شناور
در برخی اوراق قرضه نرخ بهره در هر دوره (عمدتاً سه ماه) مورد تجدید نظر قرار گرفته و جزو اوراق قرضه با نرخ شناور در نظر گرفته می‌شود. بانک‌ها نیز اوراق بهادار با نرخ شناور منتشر کرده و به آن گواهی سپرده با نرخ شناور می‌‌‌گویند.
مزایا و معایب اوراق قرضه چیست؟
سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه شرکت‌های بورسی، ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در سهام همان شرکت‌ها دارد. اما با توجه به اینکه در بخش خصوصی انجام می‌شود، این سرمایه‌گذاری دارای ریسک بوده و معمولاً شرکت‌های بورسی در مواقع تأمین مالی از طریق اوراق بدهی، اقدام به توزیع اوراق قرضه میکنند. از دیگر معایب سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه، عدم معافیت مالیاتی در این نوع سرمایه‌گذاری نسبت به انواع دیگر است.
اوراق مشارکت
اوراق مشارکت نوعی اوراق قرضه است که برای پروژه ای مشخص منتشر می شوند. دارنده این نوع اوراق نسبت به مبلغ اسمی سود حاصل از اجرای پروژه سهیم می شود. اوراق مشارکت عموما بی نام بوده و فقط به مبلغ اسمی صادر می شود و دارای کوپن حداقل سود تضمین شده در ضمیمه آن می باشد.اوراق مشارکت به دو نوع ساده و مرکب تقسیم می شود. اوراق مشارکت ساده متداولترین نوع ورقه مشارکت به شمار می‌رود و براساس مکانیسم‌های حقوقی خاص ازجمله تضمین بازپرداخت اصل و سود ورقه که مقررات حاکم بر این اوراق را پیش‌بینی نموده‌اند، معامله میشوند.
درباره اوراق مشارکت و شرایط آن بیشتر بدانید
- اوراق مشارکت ساده
اوراق مشارکت ساده پس از انتشار تغییر پیدا نمی‌کند و در پایان دارنده و منتشرکننده آن می‌توانند اصل سرمایه و سود حاصل از بکارگیری آن در پروژه را استرداد نمایند. بر این اساس دارنده ورقه مشارکت، در یک پروژه خاص شریک شده و پس از اجرای پروژه رابطه وی با شرکت ناشر ورقه به پایان می‌رسد.
- اوراق مشارکت مرکب
اوراق مشارکت مرکب توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر می‌گردد و به دو نوع طبقه‌بندی میشوند: الف) اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام: این اوراق توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر می شود و در سررسید نهایی با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تعویض می‌شود. ب) اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام :این اوراق توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر شده و در سررسید یا زمان افزایش سرمایه به سهام شرکت‌های منتشرکننده اوراق مشارکت تبدیل می‌گردد.
اوراق قرضه اسلامی (صکوک)
این اوراق مبتنی بر دارایی با درآمد ثابت یا متغیر قابل معامله در بازار ثانویه و بر اساس اصول شریعت است. از نظر اسلام اوراق قرضه ی مبتنی بر قرض با بهره، ربا محسوب شده و حرام است.
به همین دلیل نمی‌توان از این اوراق جهت تامین مالی در کشورهای اسلامی استفاده کرد. که در نهایت با ایجاد بانکداری اسلامی، اوراق قرضه اسلامی یا صکوک ایجاد گردید.
- اوراق اجاره (صکوک اجاره)
صکوک اجاره از مهم ترین انواع صکوک می باشد. صکوک اجاره اوراق بهاداری است که صاحب آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است. منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی واگذار شده است. مدت قرارداد اجاره مشخص است. اوراق اجاره به صورت های مختلفی دسته بندی می شوند:
- بر اساس نوع عقد مي توان به دو دسته اوراق اجاره عادي و اوراق اجاره به شرط تمليك.
- بر اساس نوع باني به دو دسته شركتهاي عادي و موسسات مالي.
- بر اساس هدف انتشار به سه دسته شامل اوراق اجاره تأمين دارايي، اوراق اجاره تأمين نقدينگي و اوراق اجاره رهني تقسيم نمود.
- اوراق خزانه (اسلامی)
اوراق ﺧﺰاﻧﻪ به عنوان تامین کننده مالی دوﻟﺖ و با پشتیبانی و اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ می شود. دوﻟﺖ اوراق خزانه را ارزانﺗﺮ از ﻣﺒﻠﻎ اﺳمی ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاران می ﻓﺮوﺷد. از منابع مالی حاصل از فروش آنها، بدهی های دولت پرداخت می‌شود. سود پرداختی ندارند. اما به دلیل مشکلات شرعی این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر کرده و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می کند.
جهت آشنایی کامل با صکوک و انواع آن روی لینک کلی نمایید
گواهی سپرده Certificate Of Deposit
گواهی سپرده نوعی اوراق بهادار است.این امکان را به شخص حامل می‌دهد تا سود سپرده را دریافت کند. یک گواهی سپـرده توسط بانک منتشر و توزیع شده و دارای تاریخ سررسید و یک نرخ سود ثابت است. سود پرداختی به‌صورت دوره‌ای از طریق کوپن های گواهی سپرده پرداخت می‌شود. اصل سپرده و سودهای پرداختی نیز توسط بانک تضمین میشوند که می‌تواند با هر عنوانی توزیع شود.
- گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام
سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذار عام به سپرده‌ای اطلاق می‌شود که نزد بانک با سررسید مشخص افتتاح شده و بانک در ازای آن اقدام به صدور گواهی به همین نام می‌نماید. گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذار عام بانام یا بی‌نام بوده و شرایط عمده قرارداد سپرده‌گذاری در آن ذکر می‌گردد.
- گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص
سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص به سپرده‌هایی اطلاق می‌گردد که بانک برای تجهیز منابع و تأمین مالی طرح‌های جدید تولیدی، ساختمانی، خدماتی و نیز توسعه و تکمیل طرح‌های سودآور موجود با سررسید مشخص افتتاح می‌نماید و این اوراق را در ازای افتتاح سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص صادر می‌نماید. هدف ما از انتشار این مقاله تعریف اوراق بهادار با درآمد ثابت و انواع آن جهت راهنمایی شما عزیزان برای سرمایه گذاری در بازار بورس می باشد امیدوارم که مورد رضایت شما قرار گرفته باشد. اگر فرصت یادگیری این مفاهیم را ندارید و یا برایتان دشوار است می توانید از طریق شرکت های سبدگردان اقدام به سرمایه گذاری در بازار بورس نمایید. به عبارتی روش غیر مستقیم را برای سرمایه گذاری در بورس انتخاب کنید و مدیریت پرتفوی خود را به دست کارشناسان حرفه ای در این زمینه واگذار نمایید.