احساس خستگی مفرط در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهۀ اول بسیار شایع است و در اواخر بارداری نیز دوباره بروز می‌کند. برخی زنان در تمام دوران بارداری احساس خستگی مفرط می‌کنند، اما برخی نیز اصلاً چنین احساسی ندارند. در این مطلب با دلایل خستگی و راهکارهای برطرف کردن آن در دوران بارداری آشنا شوید.
دلایل احساس خستگی مفرط
بسیاری از زنان در اوایل بارداری، حتی پیش از اینکه وزن اضافه کنند یا اضافه وزن آنها محسوس باشد، همواره احساس خستگی می‌کنند. حتی ممکن است افرادی که همیشه تا نیمه‌شب بیدار بوده‌اند، در دوران بارداری به سختی بتوانند تا ساعت هشت شب بیدار بمانند. دلیل خستگی مفرط در اوایل دوران بارداری مشخص نیست، اما احتمالاً تغییرات هورمونی، به ویژه افزایش زیاد هورمون پروژسترون و ریلاکسین است که از جفت ترشح می‌شود و حالت بی‌حالی و خستگی را ایجاد می‌کند. این نوع خستگی معمولاً در انتهای سه ماهۀ اول برطرف می‌شود. همچنین اختلالات خواب در دوران بارداری نیز ممکن است مانع از داشتن یک خواب خوب شده باشد و این بی‌خوابی باعث احساس خستگی مفرط در طول روز شود.
حالت تهوع و استفراغ نیز به وضوح باعث کاهش انرژی بدن می‌شود. اضطراب بارداری نیز می‌تواند باعث تخلیۀ انرژی فرد شود. وقتی تمام این موارد را کنار هم بگذارید، متوجه می‌شوید که احساس خستگی زیاد در پایان روز مسئلۀ عجیبی نیست. اگر احساس غم یا ناامیدی می‌کنید، باید بدانید که ممکن است بخشی از خستگی مفرط و بی‌خوابی شما به خاطر افسردگی باشد. اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید کارهای روزانۀ خود را مثل قبل انجام دهید یا افکار منفی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. خستگی مفرط همچنین ممکن است به خاطر کم‌خونی ناشی از فقر آهن نیز باشد که در دوران بارداری مسئلۀ شایعی است. اگر کم‌خونی خفیف داشته باشید، معمولاً نشانه‌های کم‌خونی را در خود نمی‌بینید. پزشک با درخواست آزمایش خون در جلسۀ اول معاینات بارداری و مجدداً در اواخر سه ماهۀ دوم یا اوایل سه ماهۀ سوم بارداری، این مورد را بررسی می‌کند.
مقابله با خستگی مفرط
احساس خستگی فقط شامل حال شما نمی‌شود و زنان باردار دیگر نیز مانند شما با این مشکل کوچک روبه‌رو هستند. پس صبور باشید و خودتان را برای وجود چنین مشکلی آزار ندهید. دوران بارداری زمان مشخصی دارد که دیر یا زود تمام خواهد شد. با این حال برای مقابله با احساس خستگی مفرط می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:
به اندازۀ کافی بخوابید و استراحت کنید: اولین کار این است که زودتر از همیشه به رختخواب بروید و به چرت زدن در طول روز عادت کنید. حتی یک چرت ۱۵ دقیقه‌ای می‌تواند در میزان شادابی شما تفاوت ایجاد کند، بنابراین اگر در محل کار خود یک اتاق دارید، در را ببندید، سرتان را روی میز بگذارید و استراحت کنید یا برای استراحت، یک اتاق خالی پیدا کنید؛ حتی می‌توانید از صندلی عقب اتومبیل خود استفاده کنید.
برنامۀ خود را سبک‌تر کنید: از نشست و برخاست‌های غیرضروری پرهیز کنید و در کارهای منزل از همسرتان و سایرین کمک بگیرید. اگر در خارج از منزل کار می‌کنید، در صورت امکان، ساعت‌های کاری خود را کاهش دهید. اگر احساس ناخوشی دارید، می‌توانید تقاضای مرخصی استعلاجی کنید. اگر یک مادر خانه‌دار هستید و فرزند دیگری نیز دارید، بد نیست گاهی از مادر یا نزدیکان خود بخواهید از فرزندتان مراقبت کنند تا شما بتوانید کمی بیشتر استراحت کنید.
رژیم غذایی سالمی داشته باشید: شما باید روزانه ۳۰۰ کالری بیشتر از گذشته مصرف کنید. رژیم غذایی سالمی که شامل سبزیجات، میوه، غلات کامل، شیر کم‌چرب و گوشت کم‌چربی باشد، انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند اما غذاهای ناسالم توان و انرژی بدن را کاهش می‌دهد. از میوه و ماست به عنوان میان‌وعده استفاده کنید. داشتن یک رژیم غذایی مانع از اضافه وزن می‌شود. اضافه وزن بیش از حد در بارداری دلیل دیگری برای احساس کسالت و خستگی است.
به اندازۀ کافی مایعات مصرف کنید: به جای مصرف چای که حاوی کافئین است آب بیشتری بنوشید. اگر به خاطر تکرر ادرار مجبور هستید شب‌ها هنگام خواب مدام بیدار شوید، چند ساعت پیش از زمان خواب، مصرف مایعات را کاهش دهید و در عوض طی روز مایعات بیشتری مصرف کنید.
روزانه کمی ورزش کنید: ورزش و تحرک کم مثل یک پیاده‌روی کوتاه می‌تواند به بهتر شدن حال شما کمک کند و با کنترل وزن از کسالت شما می‌کاهد. اگر پزشک شما منعی برای ورزش کردن شما نمی‌بیند، به صورت روزانه ورزش کنید و در طول روز بارها حرکت‌های کششی انجام دهید و نفس عمیق بکشید.
روحیۀ خود را حفظ کنید: اگر خستگی مفرط در سه ماهۀ اول بارداری آزاردهنده است، بدانید که در سه ماهۀ دوم شرایط شما بهتر خواهد شد. اگر اواخر دوران بارداری خود را سپری می‌کنید، به زودی مادر می‌شوید و دلتان برای همین شب‌های بدخوابی تنگ خواهد شد.