سنگ کلیه در بارداری چه باید کرد

زمان مطالعه 9 دقیقه 1398/08/25

سنگ کلیه می تواند وضعیتی بسیار دردناک باشد، به خصوص اگر باردار هستید. بارداری، احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش نمی دهد ولی در این دوران تشخیص سنگ کلیه پیچیده تر بوده و روش های معمول درمان، به علت خطراتی که می تواند برای جنین داشته باشد دشوارتر است. اگر چه بیشتر موارد سنگ کلیه بدون نیاز به درمان، دفع می شوند اما برخی از آن ها ممکن است درد شدیدی را برای مادر ایجاد کنند. در چنین مواردی درمان پزشکی توصیه می شود.

سنگ کلیه در سه ماهه سوم بارداری ممکن است منجر به درد زایمان شود از این رو همیشه بهترین کار این است که در صورتی که متوجه علائم سنگ کلیه شدید، برای درمان از یک پزشک مشاوره بگیرید.

چه عواملی باعث تشکیل سنگ کلیه در بارداری میشوند؟

اگر چه بارداری، احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش نمی دهد اما برخی عوامل با سنگ کلیه و بارداری ارتباط دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم. برخی از عوامل شایع تشکیل سنگ کلیه در دوران بارداری به صورت زیر است:

کمبود میزان مایعات در بدن 

شایع ترین عامل سنگ کلیه، عدم نوشیدن کافی مایعات است. کمبود مایعات در بدن باعث افزایش غلظت مواد معدنی مانند فسفر و کلسیم در ادرار شده و احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. در دوران بارداری بدن به آب بیشتری نسبت به حالت معمول، نیاز دارد. مصرف کمتر آب در این دوران به معنی افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه است.

پیشینه ژنتیکی

ترکیب ژنتیکی می تواند احتمال سنگ کلیه را بیشتر کند. اگر سابقه خانوادگی هیپرکلسیوری (hypercalciuria) دارید (وضعیتی که در آن مقدار زیادی کلسیم در ادرار وجود دارد) مستعد سنگ کلیه در دوران بارداری هستید.

تحریک روده

اگر حساسیت گوارشی دارید ممکن است مستعد درگیری با هیپرکلسیوری باشید که خطر ابتلا به سنگ کلیه را بیشتر می کند. علت این است که التهاب مزمن در روده می تواند تعداد یون های کلسیمی را که در کلیه ها رسوب می کنند، افزایش دهد و این به نوبه خود منجر به تشکیل بلور در ادرار می شود.

بالا بودن میزان کلسیم بدن

در دوران بارداری، بانوان برای سلامت کودک به مصرف کلسیم تشویق می شوند. مصرف کلسیم، فشار را بر کلیه ها افزایش می دهد و باعث می شود بلور های کلسیمی در کلیه ها تشکیل شود. همچنین هنگامی که بدن مقدار زیادی کلسیم جذب می کند تا به رشد کودک کمک کند، احتمال ایجاد سنگ کلیه بیشتر می شود.

تصفیه بیش از حد در بدن

به علت افزایش فعالیت تصفیه کنندگی کلیه، مقدار اسید اوریکی که دفع می شود افزایش می یابد و این قضیه می تواند زمینه را برای تشکیل سنگ کلیه اسید اوریک، فراهم سازد.

بزرگ شدن رحم

بخش فوقانی دستگاه ادراری در دوران بارداری ممکن است بزرگ شود که منجر به پاکسازی ناقص ادرار و افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می شود.

عفونت های ادراری

اگر مادر در دوران بارداری عفونت ادراری زیاد در دوران بارداری می تواند نشان دهنده سنگ کلیه باشد.

علائم و نشانه های سنگ کلیه در دوران بارداری چیست؟

• احساس درد شدید

درد شدید یکی از شایعترین و اولین علائم سنگ کلیه است. ناحیه درد بر اساس محل سنگ، متفاوت است. اگر سنگ در کلیه باشد، درد در کمر و پایینتر از قفسه سینه احساس می شود. پس از این که سنگ از کلیه به حالب (میزنای) حرکت کرد، درد در همان سمت بدن تجربه می شود با حرکت سنگ به پایین مجرای ادرار، ممکن است درد را در نزدیک ناحیه تناسلی و باسن احساس کنید. علاوه بر این قسمت ها، ممکن است دردی در پایین شکم نیز احساس شود.

• درد در حین دفع ادرار

اگر سنگ به پایین حرکت کرده باشد و در انتهای مجرای ادرار گیر کرده باشد احتمالا در حین ادرار درد شدیدی احساس خواهید کرد.

• خون در ادرار

هنگامی که سنگ خود به خود حرکت می کند، بافت های اطراف را تخریب کرده و به سلول های کلیه آسیب وارد می کند که این می تواند منجر به خونی شدن ادرار شود.

علاوه بر علائم بالا، ممکن است استفراغ، حالت تهوع، تب و لرز (نشانه عفونت) و یا حتی احساس نفخ در شکم نیز تجربه شود.

سنگ کلیه در دوران بارداری چگونه تشخیص داده میشود؟

برای تشخیص سنگ کلیه در بارداری، آزمایش خون و ادرار انجام می شود. در آزمایش ادرار ممکن است خون، بلور های کلسیم یا اسید اوریک تشخیص داده شود. آزمایش کشت ادرار نیز ممکن است برای تشخیص ارگانیسم های عامل عفونت و مشخص کردن پادتن یا آنتی بادی هایی که این ارگانیسم ها به آن حساس هستند، صورت بگیرد.

همچنین یکی دیگر از راه های تشخیص سنگ کلیه در دوران بارداری، سونوگرافی مقعدی است. این روش بدون درد بوده و هیچ تشعشعی ندارد. مثل هر روش دیگری، سونوگرافی مقعدی معایبی نیز دارد، عیب این روش این است که نمی توان برخی از مدل های سنگ کلیه را در آن شناسایی کرد و ممکن است نتوان علت بزرگ شدن کلیه را تشخیص داد (این که آیا به واسطه حاملگی کلیه بزرگ شده یا به علت انسداد حاصل از سنگ کلیه است).

برای جلوگیری از هر گونه آسیب رساندن به جنین، عکس پرتوی ایکس (X-Ray) و سی تی اسکن (CT-Scan) گرفته نمی شود. ام آر آی (MRI) روش عکس برداری بی خطر در بارداری است چون در آن تشعشع پرتوی ایکس وجود ندارد اما باز هم استفاده از آن برای تشخیص سنگ کلیه در بارداری، توصیه نمی شود.

در چه صورت سنگ کلیه در بارداری باید درمان شود؟

اگر درمان های طبیعی و غیر تهاجمی نتیجه بخش نبودند، ممکن است مداخله جراحی در این شرایط لازم باشد:

• سنگ دستگاه ادراری را مسدود کرده و باعث التهاب به علت عفونت باکتریایی یا پیلونفریت (pyelonephritis) شده است
• مادر تنها یک کلیه دارد
• نارسایی حاد کلیه دارید
• درد شدیدی دارید
• خطر زایمان زودرس به علت درد کلیه وجود دارد

راه های درمان سنگ کلیه در دوران بارداری چیست؟

اگر متوجه هر یک از علائم سنگ کلیه شدید، توصیه می شود با متخصص کلیه و مجاری ادراری برای درمان صحبت کنید. در این مقاله روش های مرسوم رهایی از سنگ کلیه در دوران بارداری را آوردیم. انتخاب روش درمانی بستگی به وضعیت سنگ ها و وضعیت بارداری دارد. پیش از اقدام برای درمان باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

درمان پزشکی در دوران بارداری

پزشک، مسکن هایی مثل استامینوفن برای کاهش درد ناشی از سنگ کلیه تجویز می کند. با این حال در مواردی که دارو نمی تواند درد را کاهش دهد یا اگر علائمی از زایمان زودرس دیده می شود ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشید.

عمل های جراحی سنگ کلیه در دوران بارداری 

ارتروسکوپی (Ureteroscopy)

این درمان برای تشخیص و همچنین شکستن سنگ کلیه استفاده می شود. در طی ارتروسکوپی یک لوله کوچک به نام ارتروسکوپ وارد کلیه، حالب (میزنای)، پیشابراه (مجرای ادرار) و مثانه می شود. در این روش از لیزر برای شکستن سنگ استفاده می شود. ارتروسکوپی برای سنگ های کوچکتر از یک سانتیمتر مناسب است.

جایگذاری لوله یا استنت (Stent)

در این روش برای تخلیه ادرار و دفع سنگ از یک لوله تو خالی استفاده می شود. این روش کم تهاجمی بوده و نیاز به بی حسی موضعی دارد.

جراحی باز و شوک درمانی

این دو روش به علت خطراتی که برای جنین دارند، توصیه نمی شوند.

راه های درمان طبیعی، سنتی و خانگی سنگ کلیه در دوران بارداری

به علت حساسیت موضوع و سلامت جنین، درمان های محافظه کارانه و غیر تهاجمی در اولین قدم درمان سنگ کلیه در بارداری، ترجیح داده می شوند. در مواقعی پیش می آید که سنگ کلیه را می توان با دارو های طبیعی درمان کرد. برخی از این درمان ها به صورت زیر است:

مصرف آب بیشتر

نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز به رقیق تر شدن ادرار و کاهش مواد معدنی و نمک های ارگانیک آن کمک می کند. همچنین کمک می کند سنگ های کوچکتر از کلیه خارج شوند.

مصرف میوه آبدار

مصرف میوه هایی مثل هندوانه، بلوبری، هلو و میوه های دیگر که آب زیادی دارند مفید است.

پرهیز از نوشیدن آبمیوه های بسته بندی شده

آبمیوه های بسته بندی مقدار زیادی مواد معدنی و احتمالا شکر افزودنی و نمک دارند که وضعیت سنگ کلیه را وخیم تر می کند.

لیمو

لیمو می تواند سنگ کلیه در اندازه متوسط را بشکند و مجاری ادرار را باز کرده و به دفع سنگ با درد کمتر، کمک کند.

سرکه سیب

سرکه سیب حاوی اسید استیک است که سنگ کلیه را حل می کند. تنها افزودن یک قاشق غذا خوری به یک لیتر آب و نوشیدن آن در طول روز، می تواند موثر باشد. با این حال حتما قبل از این کار با پزشک خود مشورت کنید چرا که ممکن است مصرف سرکه در دوران بارداری برایتان محدودیت داشته باشد.

عصاره ریحان

عصاره ریحان همانند سرکه سیب، حاوی اسید استیک است که به تجزیه سنگ کمک می کند. این ماده به کاهش التهاب نیز کمک می کند. کمی برگ تازه یا خشک شده ریحان را در آب بجوشانید و این جوشانده را بنوشید. از مصرف طولانی مدت جوشانده ریحان پرهیز کنید چرا که می تواند مشکلاتی مثل افت فشار خون و قند خون را به دنبال داشته باشد. همیشه پیش از مصرف هر درمان طبیعی و سنتی در دوران بارداری، با پزشک خود مشورت کنید.

مشاوره آنلاین راجع به سنگ کلیه

برای دریافت مشاوره آنلاین یا تلفنی از دکتر مسعود نموی راجع به سنگ کلیه از طریق کلیک بر روی گزینه دریافت مشاوره اقدام کنید. در حین مشاوره آنلاین شما می توانید مدارک پزشکی خود مثل عکس و جواب آزمایش های خود را برای پزشک ارسال کنید.

برای مشاوره بهتر می توانید از لیست سوال های زیر استفاده کنید: 

• آیا سنگ کلیه گرفتم؟
• باردارم و احساس میکنم سنگ کلیه گرفتم، از چه آزمایشی برای تشخیص استفاده کنم؟
• برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه در دوران بارداری چکار کنم؟
• باردارم و سنگ کلیه دارم، از چه روش درمانی استفاده کنم؟
• اگزالات بدنم بالاست برای پایین آوردن آن چکار کنم؟
• آیا میزان کم مصرف الکل نیز باعث تشکیل سنگ کلیه می گردد؟
• باردار هستم و سنگ کلیه دارم، چکار کنم؟
• آیا دفع سنگ کلیه دارم به آلت جنسی و مجاری ادرار آسیبی میزند؟
• همسرم به سنگ کلیه مبتلا شده، من چه وظایفی دارم؟
• دارو خاص مصرف میکنم و بیماری دارم، چگونه سنگ کلیه را درمان کنم؟
• و دیگر سوال و دغدغه هایی که راجع به سنگ کلیه دارید.

دکتر مسعود نموی .، متخصص داخلی هستم اگر در این زمینه سوالی دارید میتوانم .به شما مشاوره دهم

سوال خود را بنویسید ...