مجموعه: بهداشت مادر کودک
بارداری از مهم‌ترین مراحل زندگی یك زن است و سلامت او و فرزندش به چگونگی طی شدن آن بستگی دارد بنابراین هر زنی باید قبل از باردارشدن به پزشك مراجعه كند تا بایدها و نبایدهای این دوران را یاد بگیرد. قطعا بارها شنیده‌اید كه خانم‌ها باید قبل از باردارشدن از نظر کم‌خونی آزمایش بدهند، واكسن بزنند، مصرف قرص اسیدفولیك را شروع كنند و... اما شاید كمتر در مورد كارهای خطرناك و ممنوع در این دوران صحبت شده باشد. در این مقاله به مهم‌ترین موارد ممنوعه بارداری اشاره می‌كنیم.
1. سیگار کشیدنبسیاری از خانم‌هایی كه حتی تفننی سیگار یا قلیان می‌كشند، میگویند وقتی باردار شویم سیگارمان را ترك خواهیم كرد در حالی كه ترك یكباره این عادت سخت است و زمان زیادی طول می‌كشد تا سموم ناشی از استعمال دخانیات از بدن پاك شود. قطعا هر چه این سموم در بدن مادر بیشتر باشد، عوارض جبران‌ناپذیرتری بر جنین خواهد داشت.
2. رژیم گرفتنممكن است خانمی دچار اضافه‌وزن، چاقی یا حتی كمبود وزن و سوءتغذیه باشد ولی برطرف كردن این مشكل‌ها هنگام بارداری كار اشتباهی است، بنابراین اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید یا از سوءتغذیه رنج می‌برید، قبل از باردار شدن به متخصص تغذیه مراجعه كنید و با درمان مناسب و وزن متعادل وارد این مرحله حساس شوید تا جنینتان دچار كم‌وزنی یا وزن زیاد نشود.
3. قطع خودسرانه داروخانم‌های زیادی به بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های روماتولوژی، دیابت، فشارخون و... مبتلا هستند و از داروهای مختلفی استفاده می‌كنند اما برخی از آنها وقتی می‌خواهند باردار شوند یا متوجه بارداری می‌شوند، داروهایشان را خودسرانه و یكباره قطع می‌كنند تا عوارض ناشی از مصرف دارو روی جنینشان تاثیر نگذارد! در حالی كه قطع خودسرانه این داروها عوارض بدتر و شدیدتری برای مادر و جنین خواهد داشت. اگر بیماری خاصی دارید و دارو مصرف می‌كنید، قبل از باردار شدن به پزشك مراجعه كنید و به صلاحدید او از داروهای كم‌ضررتر یا با دوزهای مناسب‌تر استفاده كنید.
4. خوردن غذاهای مانده و فست‌فوددر دوره بارداری خلق و خوی مادر باردار تغییر می‌كند و حتی به سمت افسردگی پیش می‌رود. در این حالت شاید پخت و پز و تهیه غذای مناسب برای بسیاری از خانم‌ها سخت باشد. به همین دلیل مصرف انواع فست‌فود یا غذاهای مانده یا فریزی افزایش می‌یابد. مصرف این قبیل غذاها در دوره بارداری به‌دلیل نمك زیاد، مواد نگهدارنده و كالری بالا مناسب نیست. بدن یك زن باردار به انواع غذاهای تازه و مقوی، انواع میوه‌ها و سبزی‌ها
و به طور كلی تمام موادمغذی موجود در هرم غذایی نیاز دارد بنابراین سعی كنید با كمك گرفتن از اطرافیان به اندازه موردنیاز و نه بیشتر، غذاهای خوب و سالم تهیه کنید و بخورید.
5. ماندن در محیط‌های گرماز قرار گرفتن در محیط‌های بسیار گرم مثل محیط سونا، سولاریوم، نشستن طولانی‌مدت در حمام یا زیر نور آفتاب خودداری كنید. گرم شدن زیاد بدن به‌خصوص در 3 ماهه اول تاثیر منفی روی جنین می‌گذارد و به اصلاح تراتوژن است. حتی اگر خانم بارداری سرما بخورد و تب بالا داشته باشد، باید هر چه سریع‌تر تب او را پایین آورد تا جنین دچار مشكل نشود.
6. بیتحركی طولانی‌مدتبسیاری از خانم‌ها به‌خصوص كسانی كه دچار لكه‌بینی هستند یا در بارداری‌های قبلی مشكل داشته‌اند، بر این باورند كه باید در دوران بارداری استراحت طولانی‌مدت یا حتی استراحت مطلق داشته باشند اما اصلا این طور نیست و مطالعات نشان می‌دهند استراحت مطلق یا طولانی‌مدت می‌تواند حتی باعث مرگ مادر باردار شود زیرا فرآیند بارداری، بدن خانم‌ها را مستعد افزایش احتمال انعقاد خون می‌كند؛ به عبارتی خون خانم باردار به‌دلیل هورمون‌هایی كه در بدن ترشح می‌شود، غلیظ می‌شود و بیتحركی می‌تواند این غلظت را افزایش دهد. لخته‌شدن خون، عارضه فوق‌العاده خطرناكی است . خطر لخته شدن خون در 3 ماهه سوم بارداری به‌دلیل بزرگ شدن شكم و فشار روی لگن تشدید می‌شود. خطر انعقاد‌پذیری خون حتی در هفته‌های اول پس از زایمان نیز همچنان تهدید‌كننده است بنابراین خانم باردار حتی پس از زایمان نیز باید از خوابیدن و استراحت طولانی‌مدت در بستر خودداری كند. اگر خانمی به دلایلی مجبور به استراحت مطلق طولانی‌مدت باشد، باید با تجویز پزشك داروهای ضدانعقادی بخورد.
7. دست زدن به خاكمهم‌ترین انگلی كه می‌تواند از راه خاك خانم باردار را آلوده كند، توكسوپلاسموز است كه بیشتر در مدفوع گربه وجود دارد. آزمایش‌هایی كه از خانم‌های باردار گرفته می‌شود، نشان می‌دهد متاسفانه خیلی از خانم‌ها به این انگل آلودهاند. برای پیشگیری از این عفونت سعی كنید با دستکش میوه و سبزی‌ها را بشویید، از خوردن گوشت نیم‌پز یا گوشتی كه به خوبی مغزپخت نشده است، به‌خصوص گوشت‌های كبابی بپرهیزید زیرا ممكن است این انگل در گوشت هم وجود داشته باشد.
8. مصرف تخم‌مرغ خامبرخی خانم‌های باردار برای تقویت بدنشان از زرده تخم‌مرغ خام استفاده می‌كنند؛ مثلا زرده را جدا می‌كنند داخل شیر می‌ریزند یا موادی به آن زده و آن را طعم‌دار می‌كنند و می‌خورند اما این كار خطرناك است. تخم‌مرغ نپخته یا گوشت مرغی كه خوب پخته نشده باشد، به‌خصوص جوجه‌كباب، حاوی میكروبی به نام سالمونلا هستند. این میكروب برای خود مرغ فلور طبیعی محسوب می‌شود و برایش مضر نیست ولی برای انسان به‌خصوص خانم باردار خطرناك است. حتی توصیه می‌شود از خوردن تخم‌مرغ عسلی یا نیمرویی كه زرده آن پخته و سفت نشده است، خودداری كنید. همچنین باید از مصرف تمام موادی كه تخم‌مرغ خام در آن به كار رفته مثل سس مایونز هم اجتناب كرد.
9. افراط در مصرف شیرینی‌ما ایرانی‌ها شكر فراوانی در رژیم غذایی‌مان داریم. از طرفی خانم‌های باردار به‌دلیل ترشح هورمون‌های متعدد، در مرز ابتلا به دیابت قرار دارند بنابراین توصیه می‌شود خوردن مواد شیرین به‌خصوص انواع شیرینی‌ها، نوشابه‌های گازدار و... را محدود كنید.
10. مصرف دمنوش‌ها و گیاهان داروییاز آنجا كه مصرف داروها در دوران بارداری محدود می‌شود، خانم‌ها بیشتر سراغ دمنوش‌ها و گیاهان دارویی می‌روند. مصرف برخی گیاهان دارویی در دوران بارداری ممنوع است و حتی می‌تواند باعث سقط جنین شود بنابراین از مصرف گیاهان دارویی یا انواع دمنوش‌ها خودداری كنید. قبل از استفاده از هر ماده‌ای حتما نظر پزشكتان را بپرسید.
11. تحمل گرسنگیگرسنگی طولانی‌مدت باعث تولید ماده‌ای به نام كتون یا استون در بدن می‌شود. این ماده به‌خصوص در 3 ماهه اول بارداری اثر سوئی روی مغز جنین می‌گذارد. به همین دلیل خانم‌های باردار باید سعی كنند حتی در حالت ویار و تهوع گرسنه نمانند و از وعده‌های كوچك غذا یا انواع میوه و بیسكویت در فواصل كوتاه استفاده و از تولید كتون در بدنشان جلوگیری كنند.
12. مصرف جگرجگر حاوی مقدار زیادی ویتامینA است و خیلی‌ها گمان می‌کنند مصرف آن در دوران بارداری ضروری است اما ویتامینA یك ویتامین محلول در چربی است و در كره و تمام چربی‌ها و روغن‌هایی كه برای پخت و پز استفاده می‌كنیم، وجود دارد. از طرفی مقدار زیاد ویتامینA از بدن خوب دفع نمی‌شود. تجمع این ویتامین می‌تواند برای جنین خطرناك باشد. به همین دلیل مصرف جگر به خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.
13. مصرف ماهی‌های اقیانوسیماهی‌‌های اقیانوسی به‌دلیل وجود آلودگی‌های حاصل از نفت‌كش‌ها در آب عمدتا به جیوه آلوده هستند. مصرف این ماهی‌ها باعث تجمع جیوه در بدن می‌شود و برای جنین مضر است. سعی كنید از ماهی‌های پرورشی یا ماهی‌هایی كه از رودخانه‌ها صید می‌شوند، استفاده و خوردن انواع ماهی و میگوهای اقیانوسی را ترك كنید.
14. مداخله در اقدامات طبیمتاسفانه برخی خانم‌ها مدام در كار پزشكی مداخله و مثلا نوع زایمان را خودشان تعیین می‌كنند، به زور درخواست سونوگرافی دارند، حتی روز تولد نوزادشان را انتخاب می‌كنند و... اما پزشک صلاح شما را در زمینه سلامت‌تان بهتر از خودتان میداند بنابراین در کارهای پزشکی مداخله نکنید و کار ر ابه کاردان بسپارید.
منبع : salamatiran.com