عفونت حاد مثانه ، التهاب ناگهانی مثانه است که بیشتر اوقات علت آن عفونی و میکروبی می‌باشد. درمان این بیماری چون به علت میکروب در بدن می باشد، داروی خوراکی آنتی بیوتیک است.
عفونت سیستم دستگاه ادراری چیست؟
عفونت سیستم دستگاه ادراری (uti) تلقی می‌گردد. عارضه بعضی داروها یا عکس‌العمل به بعضی داروها می‌تواند علت آن باشد. عفونت حاد مثانه بیشتر به علت کوتاه بودن مجرا در خانم‌ها اتفاق می‌افتد. میکروبی که به طور شایع باعث این بیماری می‌شود، اشرشیا کلی (Ecoli) نام دارد.
درمان این بیماری چون به علت میکروب در بدن می باشد، داروی خوراکی آنتی بیوتیک است. در مواقعی که التهاب یا سیستیت مثانه بدون دخالت میکروب به وجود می‌آید، تصمیم‌گیری درمان بر اساس علت‌های زمینه‌ای در بیمار صورت می گیرد. علائم التهاب یا عفونت حاد مثانه به طور ناگهانی ظاهر می‌شود و معمولا ناراحت کننده و آزاردهنده است.
علائم عفونت حاد مثانه
- تمایل به تخلیه ادرار با عجله و سریع، حتی در زمانی که مثانه خالی از ادرار می‌باشد و به آن URGENCY می‌گویند.
- احساس درد و سوزش ادرار تحت عنوان DYSURIA
- ادرار بسیار بدبو
- ادرار کدر
- احساس یا فشار، پری مثانه، اسپاسم و درد در پشت و شکم
- تب بسیار پایین (low grade fever)
- وجود خون در ادرار
سیستم دستگاه ادراری شامل: کلیه‌ها، حالبها، مثانه و مجرا می‌باشد.
نقش و وظیفه کلیه‌ها گرفتن مواد زائد خون و ورود آنها به داخل ادرار است، سپس ادرار از حالبها وارد مثانه شده، وقتی ادرار در مثانه ذخیره شد و ذخیره ادرار به حدی رسید که فرد احساس ادرار کردن پیدا کرد، مغز دستور انقباض مثانه و خروج ادرار از مجرا را صادر می‌کند.
علل عفونت حاد مثانه
شایع‌ترین علت عفونت مثانه میکروب عفونی می‌باشد و باکتری ایجاد کننده آن اشرشیاکلی می‌باشد. وقتی میکروب یا باکتری از راه مجرا وارد مثانه شد، به جدار مثانه می‌چسبد و شروع به تکثیر نموده و تعداد آن زیاد می‌شود و این موجب التهاب بافت پوشاننده مثانه می‌شود و گاهی ممکن است عفونت مثانه کلیه را گرفتار کند. اگر چه شایع‌ترین و رایج‌ترین عفونت مثانه، عفونت‌ها می‌باشد، چندین فاکتور مساعدکننده عفونت حاد مثانه باعث التهاب مثانه می‌شوند که شامل:
1- بعضی داروها مثل سنیکلوفسفاماید
3- اشعه درمانی لگن
4- استفاده طولانی مدت از سوند در مجرا
5- حساسیت به بعضی ترکیبات مثل ژل‌ها یا محلول‌ها در ناحیه تناسلی
6- عوارض بعضی بیماری‌های پزشکی مثل دیابت، سنگ‌های کلیه و بزرگی بزرگی پروستات.
هر زن در طول زندگی خود یکبار به این بیماری مبتلا می‌شود.
عوامل ایجاد عفونت حاد مثانه
عوامل و ریسک فاکتورهای موثر در ایجاد عفونت حاد مثانه شامل موارد ذیل می‌باشند. بنابراین این عوامل شانس ابتلا به این بیماری را زیادتر می‌کند.
- فعالیت جنسی متعدد
- عمل جراحی سیستم دستگاه ادراری
- سوند فولی مجرا به مدت طولانی
- حاملگی
- دیابت
- وضعیتی که سیستم دفاعی بدن را مختل کند نظیر HIV
- استفاده از داروهای ضد میکروب (آنتی بیوتیک) به مدت طولانی
- بزرگی پروستات
- سنگ کلیه
- اختلالات و ناهنجاری‌های مادرزادی موقع تولد
- یائسگی، چون در یائسگی هورمون استروژن کاهش می‌یابد و باعث تغییراتی در سیستم دستگاه ادراری شده و مستعد به عفونت می‌شود.
تشخیص عفونت حاد مثانه
پزشک در مورد علائم و شرایط پزشکی شما سوال می‌کند. شروع علائم باید دقیقا گفته شود و هر چیزی که باعث بدتر شدن آن شده باید به پزشک گفته شود. اگر چنانچه حامله هستید یا دارویی مصرف می‌کنید ذکر شود. آزمایشات لازم برای تشخیص، آزمایش کامل ادرار برای وجود خون در آزمایش و کشت ادرار برای تایید عفونت باید انجام شود.
برای بررسی التهاب مثانه و دیدن سطح مخاط مثانه سیستوسکوپی باید انجام شود. سونوگرافی به منظور وجود التهاب و یا عوامل دیگری در مثانه که باعث التهاب شده باید صورت گیرد.
درمان عفونت حاد مثانه
درمان عفونت حاد مثانه استفاده و تجویز داروی ضد میکروب (آنتی بیوتیک) به مدت 3 تا 10 روز می‌باشد. معمولا 1 تا 3 روز بعد از مصرف دارو، علائم از بین می‌رود ولی باید دارو در تمام دوره 3 تا 10 روزه مصرف شود. باید اطمینان خاطر پیدا کرد که عفونت کاملا ریشه‌کن شده و عود نمی‌کند، لذا دو روز بعد از اتمام دارو، مجددا آزمایش کشت ادرار برای تایید از بین رفتن عفونت انجام شود.
برای برطرف کردن سوزش ادرار، استفاده از داروی فنازوپیریدین بلامانع می‌باشد که به مدت دو روز باید تجویز شود. برای راحت شدن از علائم این بیماری تا زمانی که دارو اثر خود را نمایان کند، باید مایعات فراوان خورده شود و در آب گرم نشسته شود، گذاشتن پارچه گرم روی شکم کمک کننده است و از خوردن کافئین، نوشابه‌های اسیدی، غذاهای تند و الکل خودداری شود.
بیشتر این بیماران با یک دوره درمان با دارو بهبود می‌یابند ولی چنانچه علائم عفونت کلیه ظاهر شد، مجددا باید مراجعه صورت گیرد. علائم عفونت کلیه، شامل تب و لرز، درد پهلو، تهوع و استفراغ می‌باشد.
بیشتر این بیماران با دارو بهبود می‌یابند. عفونت کلیه بسیار نادر است مگر این که درمان عفونت مثانه انجام نشده باشد. زنانی که قاعدگی آنها قطع شده یا سیستم دفاعی ناحیه تناسلی(ژنیتال) آنها از بین رفته یا کاهش یافته باشد و یا بیماری زمینه‌ای مثل دیابت و سنگ کلیه داشته باشند بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
جلوگیری از عفونت حاد مثانه
برای جلوگیری از ابتلا به عفونت حاد مثانه فرد باید چند نکته را رعایت کند، خوردن مایعات فراوان، تخلیه ادرار زودتر انجام شود. رعایت بهداشت شخصی، حمام روزانه و تمیز کردن ناحیه تناسلی(ژنیتال) خارجی هر روز.
برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.
دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران