حدیث زن بداخلاق

در روایات، به خصوصیات زنانی بر می خوریم که به علت کوتاهی از وظایف عقلی و شرعی شان نسبت به خانواده و همسر، مورد نکوهش قرار گرفته اند و برای آنها عقاب و نحوست های ویژه ای در نظر گرفته شده است. در این مقاله به بررسی آنها می پردازیم.

زنی که خود را برای شوهرش آرایش و زینت نمی کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نهی نمود از اینکه زنها خود را برای شوهرانشان زینت ننمایند و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) چنین زنانی را مورد لعن و نفرین قرار داد.(1)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: من دشمن زنانی هستم که سلتاء و مرهاء هستند.

سلتاء زنی است که خضاب نمی کند و مرهاء زنی است که بر چشم خود سرمه نمی کشد.(2)

زنی که خود را برای غیر شوهرش آرایش می کند

حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر زنی که خود را برای غیر شوهرش آرایش نماید، نماز او مورد قبول خدای متعال قرار نمی گیرد تا آنکه آرایش خود را بشوید و غسل نماید.(502) مانند غسل جنابت.(3)

زنی که شوهر خود را مورد آزار و اذیّت قرار می دهد

حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمودند: نفرین شده است، نفرین شده است؛ زنی که همسر خود را آزار دهد و او را غمگین نماید.

و خوشبخت است، خوشبخت است؛ زنی که شوهر خود را مورد اکرام و احترام قرار داده و او را آزرده نساخته و در جمیع احوال مطیع او است.(4)

زنی که با زبان خود. شوهرش را مورد آزار و اذیّت قرار می دهد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: خدای متعال اعمال نیک زنی که با زبانش شوهر خود را مورد آزار و اذیّت قرار می دهد قبول نمی کند مگر آن هنگامی که رضایت شوهرش را جلب نماید.(5)

زنی که چیزی را که شوهر از آن کراهت داشته و نسبت به آن تنفّر دارد به خانه می آورد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: اگر زنی چیزی را که شوهرش از آن تنفّر دارد به منزل بیاورد، خدای متعال هفتاد مار و هفتاد عقرب را بر چنین زنی در قبر مسلّط می نماید. که تا روز قیامت او را نیش می زنند.(6)

زنی که مرد نامحرمی را بدون اذن و اجازه ی شوهر به منزل راه می دهد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: برای یک زن جایز نیست که مرد نامحرمی را بدون اذن و اجازه ی شوهر به خانه راه دهد.(7) اگر او چنین کند خدای متعال بر او غضب نموده و مورد نفرین ملائکه قرار خواهد گرفت.(8)

زنی که به چهره ی شوهرش اخم می کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که به چهره ی شوهرش اخم کند، خدای متعال بر او غضب می نماید و مورد عذاب الهی واقع خواهد شد.(9)

زنی که با شوهر خود بداخلاقی می کند

امام صادق (علیه السلام) در حدیثی که پیرامون موجودات مسخ شده است فرمودند: زنی که با همسرش کج خُلقی می نمود و از فرمان او سرپیچی می کرد و از همسرش گریزان بوده و از او دوری می کرد؛ سخ شده و به صورت عنکبوت درآمد.(10)

زنی که بدون اجازه و اذن شوهر از مال او بذل و بخشش می نماید

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که از مال شوهر بدون اجازه ی او صدقه دهد، خدای متعال گناه هفتاد سارق را در نامه ی عمل او می نویسد.(11)

زنی که توقّعات بیجای خود را بر شوهرش تحمیل می کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر زنی که با شوهر خود مدارا ننماید و در حالی که شوهرش توان و قدرت انجام توقّعات او را ندارد خواسته های خود را بر شوهرش تحمیل می کند؛ خدای متعال اعمال حسنه ی چنین زنی را قبول ننموده و در روز قیامت بر او غضب خواهد کرد.(12)

زنی که با شوهر خود پرخاشگری می کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر زنی که با زبان خود با شوهرش پرخاشگری نماید در روز قیامت او را با زبان آویزان نموده و دو دستش را با میخهایی از آتش میخکوب خواهند نمو. (13)

زنی که شوهرش را سحر کند

زنی به نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمده و به ایشان گفت: همسری دارم که نسبت به من خشن است و من با سحر و جادو کاری به او کرده تا او را نسبت به خود مهربان سازم؛

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: اف بر تو! تو با این کار دین خود را مکدّر ساختی، ملائکه ی آسمانها و زمین بر تو لعن و نفرین فرستادند.

سپس آن زن. روزها را روزه و شبها را به شب زنده داری پرداخته و لباسهای خشن بر تن نموده و موهای سر خود را تراشید و بدین وسیله اظهار توبه کرده و از کرده خویش ابراز ندامت نمود.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) پس از اطّلاع از رفتار او فرمودند: توبه ی این زن با تراشیدن موهای سر ــ پذیرفته نخواهد شد تا آنکه شوهرش را از خود راضی نماید.(14)

زنی که بدون اذن و اجازه ی شوهرش از خانه خارج می شود

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموند: زنی که برای بیرون رفتن از منزل لباسهایش را پوشیده و بدون اذن و اجازه ی شوهرش از خانه اش بیرون رود تا آن هنگام که به خانه اش برگردد مورد لعن و نفرین تمام اشیاء قرار می گیرد.(15)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که بدون اذن و اجازه ی شوهرش از خانه خارج شود، مستحقّ نفقه و خرجی نمی باشد تا آن هنگام که به خانه برگردد.(16)

زنی که شوهر خود را خشمگین می سازد

واقع نمی شود تا آن هنگام که شوهرش از او راضی گردد.(18)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که شوهرش بر او خشمگین شود و سعی و تلاش در جلب رضایت شوهر ننماید خدای متعال بر او غضب و خشم می نماید، تا آن هنگام که شوهرش از دست او راضی گردد.(19)

زنی که با غیر شوهر خود ارتباط نامشروع دارد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که با غیر شوهرش رابطه ی نامشروع دارد خدای متعال او را بعد از آنکه در قبر مورد عذاب قرار داد در روز قیامت با آتش جهنّم می سوزاند.(20)

امیرالمؤمنین (علیه السلام) به گروهی فرمودند: آیا می خواهید شما را به زنای بزرگ خبر دهم؟

آن گروه گفتند: آری.

آن حضرت (علیه السلام) فرمود: زنای بزرگ آن است که زنی به همسر خود خیانت نموده و با مرد دیگری رابطه ی نامشروع داشته و از این عمل فرزندی به دنیا می آورد، سپس این فرزند را به شوهرش نسبت می دهد. خدای متعال در روز قیامت با چنین زنی سخن نمی گوید و به او نگاه رحمت نمی افکند و او را مورد تزکیه قرار نمی دهد و به عذاب دردناکی دچارش می سازد.(21)

زنی که با شوهر خود درگیر شده و به او دست درازی نموده و گریبان او را می گیرد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که به طرف شوهرش دست درازی کرده و قصد کشیدن موی او یا چاک نمودن گریبان او را دارد، خدای متعال در روز قیامت میخ هایی از آتش را بر دست چنین زنی می کوبد.(22)

زنی که برای خودش دعا می کند امّا برای شوهرش دعا نمی کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر زنی که نماز خود را بجا آورده و در ضمن نمازش برای خود دعا نماید، امّا برای شوهرش دعا نکند، خدای متعال نماز او را برمی گرداند و آن را قبول نمی کند تا آنکه آن زن برای شوهر خود نیز دعا نماید.(23)

زنی که از شوهر خود دوری نموده و از او گریزان می باشد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که از شوهر خود دوری نموده و از او گریزان باشد و با این کار به شوهر خود ظلم نماید؛ چنین زنی با فرعون و هامان و قارون در قعر جهنّم محشور خواهد شد. مگر آنکه توبه نموده و از کرده ی خود پشیمان شده و به نزد شوهر خود برگردد.(24)

زنی که شوهرش از دست او راضی و خشنود نیست

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به حضرت فاطمه ی زهرا (علیها السلام) فرمودند: ای فاطمه! سوگند به خدایی که مرا بحق به پیامبری برانگیخت، اگر از دنیا بروی در حالی که شوهرت از دست تو راضی نباشد ؛ من بر جنازه ات نماز نخواهم خواند.(25) (26)

زنی که بدون اجازه ی و اذن شوهرش روزه ی مستحبّی می گیرد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که بدون اجازه ی شوهرش روزه ی غیر واجب بگیرد (27) از جمله ی گناهکاران خواهد بود، (28) مگر آنکه آن روزه واجب باشد مانند روزه ی ماه مبارک رمضان و مثل آن.(29)

زنی که به شوهر خود سخنی ناروا بگوید

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که به شوهر خود بگوید: اُف بر تو! مورد لعن و نفرین خدای متعال و ملائکه و مردم قرار دارد.(30)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که با زبانش با شوهرش حاضر جوابی کند؛ او را با زبانش آویزان می کنند و میخ هائی از آتش را به دستان او می کوبند.(31)

زنی که در امر نفقه و مخارج زندگی بر شوهر سختگیری می کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر زنی که در امر نفقه بر شوهرش فشار آورده و بر او سخت گرفته و بیش از حد و توانش از او توقّع داشته باشد؛ اعمال خیر چنین زنی نزد خدا قبول نمی گردد مگر آنکه از کرده ی خود توبه نموده و از این کار دست برداشته و به اندازه ی توان شوهرش از او توقّع داشته باشد.(32)

زنی که بیجا و بناحق از شوهر خود شکایت می کند (33)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: برای زنی که دارای اصالت و دیانت باشد زشت و ناپسند است که هر روز از شوهر خود شکایت و شِکوه کند.(34)

زنی که ــ بدون جهت ــ از شوهر خود طلاق بگیرد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که بدون جهت درخواست طلاق نماید، بوی بهشت را استشمام نخواهد نمود.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: ازدواج کنید و طلاق ندهید؛ زیرا خدای متعال زنان و مردان تنوّع طلب را دوست ندارد.(35)

زنی که راز همسر خود را فاش می سازد

ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ (36) وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ (37) کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَاً مِنَ اللَّهِ شَیْئًا (38) وَقِیلَ ادْخُلاَ النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ «10» (التحریم).

خدا برای کافران. زن نوح و زن لوط را مثال آورد.

که تحت فرمان دو بنده ی صالح ما بودند و به آنها نفاق و خیانت کردند و آن دو شخص ــ با وجود مقام نبوّت ــ نتوانستند آنها را از قهر خدا برهانند و به آنها حکم شد که با دوزخیان ــ در آتش ــ درآیید.(39)

ابن عبّاس می گوید: همسر حضرت نوح (علیه السلام) کافر بود و درباره ی حضرت نوح (علیه السلام) می گفت: او مجنون و دیوانه است و هنگامی که عدّه ای از مردم به حضرت نوح (علیه السلام) ایمان می آوردند. همسر نوح خبر ایمان این گروه را به دشمنان نوح (علیه السلام) خبر می داد. و به آنها معرفی می نمود و او علیه حضرت نوح (علیه السلام) نمّامی می کرد.(40)

یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ «1» قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَیْمَانِکُمْ وَاللَّهُ مَوْلاکُمْ وَهُوَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ «2» وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِیثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَکَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ «3» إِن تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا وَإِن تَظَاهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمَلَائِکَةُ بَعْدَ ذَلِکَ ظَهِیرٌ «4» (التحریم).

ای پیامبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می کنی؟ و خداوند غفور و رحیم است. خداوند راه گشودن سوگندهایتان را در این گونه موارد روشن ساخته و خداوند مولای شماست و او عالم و حکیم است. به خاطر بیاورید هنگامی را که پیامبر یکی از رازهای خود را به بعضی از همسرانش گفت، ولی هنگامی که وی آن را افشا کرد ــ و خداوند پیامبرش را از آن آگاه ساخت ــ قسمتی از آن را برای او بازگو کرد و از قسمت دیگر خودداری نمود.

هنگامی که پیامبر همسرش را از آن خبر داد.

گفت: چه کسی تو را از این راز آگاه ساخته؟

فرمود: خدای عالم و آگاه مرا آگاه ساخت!

اگر از کار خود توبه کنید ــ به نفع شماست ــ زیرا دلهایتان از حق منحرف گشته.

و اگر بر ضدّ او دست به دست هم دهید. کاری از پیش نخواهید برد.

زیرا خداوند یاور او است. و همچنین جبرئیل و مؤمنان صالح. و فرشتگان بعد از آنها پشتیبان او هستند (تفسیر نمونه ج 24 ص 270).

از مجموع این آیه برمی آید که بعضی از همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه تنها او را با سخنان خود ناراحت می کردند. بلکه مسأله ی راز داری که از مهمترین شرائط یک همسر باوفا است نیز در آنها نبود.

امّا برعکس رفتار آنها، رفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله) با آنها با تمام این اوصاف چنان بزرگوارانه بود که حتّی حضرت حاضر نشد تمام رازی که او افشا کرده بود به رخ او بکشد و تنها به قسمتی از آن اشاره کرد و از بازگو نمودن بخش دیگر آن خودداری نمود.

سپس روی سخن را به این دو همسر که در توطئه بالا دست داشتند کرده می گوید: اگر شما از کار خود توبه کنید و دست از آزار پیامبر (صلی الله علیه و آله) بردارید به سود شما است. زیرا دلهای شما ــ با این عمل ــ از حق منحرف گشته و به گناه آلوده شده.

منظور از این دو نفر ــ به اتّفاق مفسران شیعه و اهل سنت ــ حفصه و عایشه است. که به ترتیب دختران عمر و ابوبکر بودند.

سپس اضافه می کند: اگر شما دو نفر بر ضدت او دست به دست هم دهید کاری از پیش نخواهید برد.

چرا که خداوند مولی و یاور او است و همچنین جبرئیل و مؤمنان صالح و فرشتگان نیز بعد از آنها پشتیبان او هستند.

بیان این قضیه با این تعبیر نشان می دهد که تا چه حدّ این ماجرا در قلب پاک پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و روح عظیم او تأثیر منفی گذاشت. تا آنجا که خداوند به دفاع از او پرداخته است. و با اینکه قدرت خودش از هر نظر کافی است. حمایت جبرئیل و مؤمنان صالح و فرشتگان دیگر را نیز اعلام می دارد.

زنی که نسبت به شوهر کفران نعمت کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره ی صفات ناپسند بعضی از زنان فرمودند: آنها زیاد نفرین می کنند و نسبت به همسرانشان کفران نعمت می نمایند.(41)

زنی که هنگام روبرو شدن با شوهرش به او لبخند نمی زند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که نگاهش به شوهرش بیفتد امّا به او لبخند نزند مورد خشم و غضب خدای متعال واقع خواهد شد.(42)

زنی که بر شوهرش منّت می گذارد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: چنانچه زنی تمام طلاها و نقره های زمین را به عنوان جهاز به منزل شوهرش ببرد، اما روزی از روزها این زن به شوهر خود سرکوفت زده و به او بگوید: تو دیگر کیستی؟!؛ این مال، مال من است، در این صورت، ثواب اعمال چنین زنی نابود می گردد حتّی اگر او از جمله ی بهترین عبادت کنند گان باشد. مگر آنکه از کرده ی خود توبه نموده و از شوهرش عذرخواهی نماید.(43)

زنی که مهریه ای سنگین بر شوهرش تحمیل می کند

امام صادق (علیه السلام) به این مضمون فرمود: از نشانه های برکت و خوش یُمنی زن آن است که مهریه ی سنگینی نداشته باشد و از بد یُمنی و شومی زن آن است که مهریه ی زیادی داشته باشد.(44)

امیرالمؤمنین (علیه السلام) به این مضمون فرمود: مهریه ی زنها را سنگین و زیاد نگیرید. زیرا ممکن است باعث عداوت و دشمنی گردد.(45)

زنی که از ارضاء نمودن تمایلات جنسی شوهرش جلوگیری می نماید

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر گاه مردی همسرش را برای نزدیکی و همبستری دعوت نماید. و آن زن از این دستور سرپیچی و تمرّد نماید تا هنگام صبح مورد لعن ملائکه قرار خواهد گرفت.(46)

زنی که در مقابل شوهر خود طغیان و سرکشی می کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: زنی که در مقابل شوهر خود طغیان و سرکشی نماید خدای متعال او را در درک اسفل از آتش جهنّم قرار خواهد داد. مگر آنکه از کرده ی خود توبه نموده و از سرکشی خود دست بردارد.(47)

زنی که با چشمان خشم آلود به شوهرش نگاه می کند

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: زنی که با چشم خشم آلود به شوهر خود نگاه کند در روز قیامت چشم او با خاکستر جهنّم سرمه کشیده خواهد شد.(48)

زنی که به نامحرم نگاه شهوت آمیز نموده و از او چشم برنمی دارد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: خشم و غضب خدای متعال بر زن شوهرداری که نگاه شهوت آمیز به نامحرم نموده و از او چشم برنمی دارد فرود آمده و شدّت خواهد یافت و ثواب اعمال حسنه ی چنین زنی ــ با این کار ــ نابود خواهد شد.(49)

زنی که نسبت به هووی خود حسدورزی نموده و غیرتمندی نشان می دهد

امام باقر (علیه السلام) به این مضمون فرمود: غیرتمندی زنان ــ نسبت به هوو ــ نشانه ای از حسد است و حسد اصل کفر است. زیرا زنان هنگامی که غیرت ورزی می کنند غضبناک می شوند و وقتی که غضب می کنند کفران می نمایند. مگر کسانی از آنها که با ایمان هستند.(50)

امام صادق (علیه السلام) در حدیثی که پیرامون موجودات مسخ شده است فرمودند: زنی که هووی خود را مورد تمسخر قرار می داد، مسخ شده و به صورت خفّاش درآمد.(51)

امام رضا (علیه السلام) در حدیثی که پیرامون موجودات مسخ شده است فرمودند: زنی که هووی خود را مورد سحر و جادو قرار می داد، مسخ شده و به صورت خفّاش درآمد.(52)

سلیمان بن عبدالله می گوید: در نزد امام کاظم (علیه السلام) نشسته بودیم. زنی را آوردند که صورت او به پشت برگشته شده بود.

این زن را برای معالجه و گرفتن شفا به نزد امام کاظم (علیه السلام) آورده بودند.

در این حال حضرت (علیه السلام) دست راست خود را به پیشانی آن زن زده و دست چپ را پشت سر او قرار دادند. سپس قدری صورت او را فشار دادند. در این هنگام صورت این زن به حالت عادی برگشت.

در این حال آن حضرت (علیه السلام) به این زن فرمودند: آن کار زشت خود را تکرار نکن.

جماعتی که در آن مجلس حضور داشتند از آن حضرت (علیه السلام) درباره ی کار زشت آن زن سؤال کردند.

آن حضرت (علیه السلام) فرمودند: این امر مستور و مکتوم است مگر آنکه خود آن زن علّت را بر زبان جاری کند.

آن جماعت از آن زن درباره ی علّت برگشت صورتش به پشت سرش سؤال کردند؟

آن زن گفت: من هوویی داشتم که در نیمه ی شب برخاستم تا نماز بخوانم دیدم آن زن در رختخوابش نیست گمان بردم که او به نزد شوهرم رفته و با او خلوت نموده است.

به یکباره متوجّه شدم که هووی من در گوشه ای از اطاق نشسته و شوهرم در کنار او نیست.

به خاطر این گمانی که به هووی خود داشتم این گونه مورد مجازات قرار گرفتم.(53)

پی‌نوشت‌ها:

1ــ نهی (صلی الله علیه و آله) النساء أن یکنّ معطّلات ــ من الحلی ــ . و لا یشتبّهن بالرجال.
و لعن (صلی الله علیه و آله) من فعل ــ ذلک ــ منهنّ (دعائم الإسلام ج 2 ص 163).
قال الإمام الباقر (علیه السلام): لا ینبغی لإمرأة أن تعطّل نفسها من الحُلی.
و لو أن تعلّق ــ فی رقبتها ــ قلادة (دعائم الإسلام ج 2 ص 163).
قال الإمام الباقر (علیه السلام): لا یجوز للمرأة أن تعطّل نفسها. و لو أن تعلّق ــ فی عنقها ــ خیطاً.
و لا یجوز أن تُری أظافیرها بیضاء.* و لو أن تمسحها بالحنّاء مسحاً (الخصال ص 587).
قال الإمام الباقر (علیه السلام): لا ینبغی للمرأة أن تدع یدیها من الخضاب. و لو أن تمسحها بالحنّاء مسحاً. و لو کانت مسنّة (دعائم الإسلام ج 2 ص 167).
قال أبوعبدالله (علیه السلام) : لا ینبغی للمرأة أن تعطّل نفسها. و لو أن تعلّق ــ فی عنقها ــ قلادة.
و لا ینبغی أن تدع یدها من الخضاب. و لو أن تمسّها ــ بالحنّاء ــ مساً.
و إن کانت مسنّة (روضة الواعظین ج 2 ص 112 و من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 283).
*لثلاّ تشبیه أظافیرها بأظافیر الموتی.
2ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إنّی لأبغض ــ من النساء ــ السلتاء و المرهاء.
فالستاء : الّتی لا تخضب . و المرهاء : الّتی لا تکتحل (جامع الأحادیث ص 202).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) لبعض نسائه. ما لی أراک شعثاء. مرهاء. سلتاء (شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید ج 11 ص 36).
3ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): أیّما إمرأة تطیّبت لغیر زوجها لم تقبل منها صلاة.
حتّی تغتسل ــ من طیبها ــ ک غسلها من جنابتها (مکارم الأخلاق ج 1 ص 465 و الکافی ج 5 ص 507 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 278).
4ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): ملعونة . ملعونة. امرأة تؤذی زوجها و تغمّه.
و سعیدة. سعیدة. امرأة تکرم زوجها و لا تؤذیه.
و تطیعه فی جمیع أحواله (کنز الفوائی ج 1 ص 150).
5ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أیّما امرأة آذات زوجها بلسانها. لم یقبل الله عزّ و جلّ منها صرفاً و لا عدلاً و لا حسنةً ــ من عملها ــ حتّی ترضیه . و إن صامت نهارها و قامت لیلها. و اعتقت الرقاب. و حملت علی جیاد الخیل فی سبیل الله. و کانت فی اوّل من یرد النار.
و کذلک الرجل إذا کان لها ظالماً (من لا یحضره الفقیه ج 4 ص 8 و الأمالی للشیخ الصدوق ــ علیه الرحمة ــ ص 515 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 463).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): من کانت له امرأة تؤذیه . لم یقبل الله صلاتها و لا حسنة من عملها.
حتّی تعینه و ترضیه. و إن صات الدهر و قامت اللیل و أعتقت الرقاب. و أنفقت الأموال فی سبیل الله. و کانت اوّل من یرد النار.
ثمّ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): و علی الرجل مثل ذلک الوزر و العذاب. إذا کان لها مؤذیاً ظالماً (عقاب الأعمال ص 335 و اعلام الدین ص 414).
6ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة أدخلت إلی بیتها ما یکره زوجها . إلاّ أدخل الله ــ فی قبرها ــ سبعین حیّةً و سبعین عقربةً. یلدغونها إلی یوم القیامة (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 525).
7ــ لازم یه توضیح است که: آوردن مرد محرم به منزل نیز مستلزم رضایت شوهر است.
زیرا آوردن اشخاص به منزل ــ چه محرم و چه نامحرم و چه مرد و چه زن ــ بدون اذن و اجازه و رضایت شوهر جایز نیست.
8ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لا یحلّ لإمرأة أن تدخل بیتها من قد بلغ الحلم.
و لا تملأ عینها منه. و لا عینه منها.
و لا تأکل معه. و لا تشرب إلاّ أن یکون محرماً علیها. و ذلک بحضرة زوجها.
فإن فعلت. فقد سخط الله علیها. و من مقتها و لعنتها الملائکة (مستدرک الواسائل ج 14 ص 286).
9ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة عبست ــ فی وجه زوجها ــ إلاّ غضب الله علیها.
و زبانیة العذاب (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکها ج 1 ص 525).
10ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام) فی أصناف المسوخ و سبب مسخهم:
... أمّا العنکبوت. فکانت امرأة سیّئة الخُلق. عاصیة لزوجها. مولّیة عنه. فمسخها الله عنکبوتاً (الخصال ص 493 و علل الشرایع ج 2 الباب 239 الحدیث 4).
11ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة تصدّقت من مال زوجها ــ بغیر إذنه ــ إلاّ کتب الله علیها ذنوب سعین سارقاً (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 525).
12ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أیّما إمرأة لم ترفق بزوجها. و حمّلته علی ما لا یقدر علیه و ما لا یطیق. لم یقبل الله منها حسنة. و تلقی الله عزّ و جلّ و هو علیها غضبان (مکارم الأخلاق ج 1 ص 463 و من لا یحضره الفقیه ج 4 ص 9).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لا یحلّ للمرأة أن تکلّف زوجها فوق طاقته.
و لا تشکره إلی أحد من خلق الله عزّ و جلّ ــ لا قریب و لا بعید ــ (مستدرک الوسائل ج 14 ص 242).
13ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة تردّ ــ علی زوجها ــ إلاّ علّقت ــ یوم القیامة ــ بلسانها. و سمرّة کفیّها بمسامیر من نار (مستدرک ج 14 ص 240).
14ــ قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): أقبلت إمرأة إلی رسول الله (صلی الله علیه و آله) فقالت: ــ یا رسول الله ــ إنّ لی زوجاً. و له * ــ علیّ ــ غلظة. و إنّی صنعت به شیئاً لأعطفه علیّ.
فقال رسول الله (صلی الله علیه و آله): اُفّ لک. کدّرت ــ دینک.
لعنتک الملائکة الأخیار.
(لعنتک الملائکة الأخیار. لعنتک الملائکة الأخیار)ــ
لعنتک الملائکة السماء. لعنتک ملائکة الأرض.
فصامت نهارها. و قامت لیلها. و لبست المسوح. ثمّ حلقت رأسها.
فبلغ ذلک رسول الله (صلی الله علیه و آله).
فقال (صلی الله علیه و آله): إنّ حلق الرأس لا یقبل منها حتّی ترضی الزوج (النوادر للسیّد فضل الله الراوندی ــ علیه الرحمة ــ ص 152).
(و راجع: الجعفریّات ص 169 ــ 170 باب: التغلیظ فی السحر).
(و راجع: مکارم الأخلاق ج ص ).
*فی الجعفریّات: به. ــ فی الجعفریّات: کفرتی. ــ ما بین القوسین لم یذکر فی الجعفریّات.
15ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة لبست ثیابها. و خرجت ــ من بیتها ــ بغیر إذن زوجها. إلاّ لعنها کلّ رطب و یابس حتّی ترجع إلی بیتها (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 525).
16ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أیّما إمرأة خرجت من بیتها ــ بغیر إذن زوجها ــ فلا نفقة لها. حتّی ترجع (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 278 و الکافی ج 5 ص 514 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 465).
17ــ زیرا گاهی ممکن است که خشم و غضب و نارضایتی شوهر ــ از همسرش ــ بیجا ــ و بناحق ــ بوده باشد.
18ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): أیّما إمرأة ــ باتت ــ و زوجها علیها ساخط ــ فی حقّ ــ لم تقبل منها صلاة حتّی یرضی عنها (الکافی ج 5 ص 507 و الفقیه ج 3 ص 278 و المکارم ج 1 ص 465).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): ثلاثة لا تقبل لهم صلاة.
و إمرأة ــ باتت ــ و زوجها علیها ساخط (الکافی ج 5 ص 507).
19ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة غضب علیها زوجها. و لم تسترش منه حتّی یرضی. إلاّ کانت فی سخط الله و غضبه. حتّی یرضی عنها زوجها (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 525).
20ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): اشتدّ غضب الله علی إمرأة ــ ذلک بعل ــ ملأت عینها من غیر زوجها ــ أو غیر ذی محرم منها ــ فإنّها ــ إن فعلت ذلک ــ أحبط الله کلّ عمل عملته.
فإنّ اوطأت فراش ــ غیره ــ کان حقّاً علی الله تعالی أن یحرقها ــ بالنار ــ بعد أن یعذّبها فی قبرها (عقاب الأعمال ص 338 و اعلام الدین ص 418).
21ــ عن أبی عبدالله (علیه السلام) قال: قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): ألا اُخبرکم بأکبر الزنا؟
قالوا: بلی.
قال (علیه السلام): هی امراة توطیء فراش زوجها. فتأتی بولد ــ من غیره ــ فتلزمه زوجها.
فتلک الّتی لا یکلّمها الله و لا ینظر إلیها ــ یوم القیامة ــ و لا یزکّیها ــ و لها عذاب ألیم (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 376 و جامع الأحادیث للشیخ جعفر بن أحمد القمّی ــ علیه الرحمة ــ ص 197).
(راجع: الکافی ج 5 ص 543 و عقاب الأعمال ص 312 ــ 313 و المحاسن ج 1 ص 195 و تفسیر العیّاشی ــ علیه الرحمة ــ ج 1 ص 314).
22ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة تمتد یدیها. ترید أخذ شعره من زوجها ــ أو شقّ ثوبه ــ إلاّ سمّر الله کفیها بمسامیر من نار (مستدرک الوسائل ج 14 ص 240).
23ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة صلّت فرضها. و دعت لنفسها. ــ و لم تدع لزوجها ــ إلاّ ردّ الله علیها صلاتها حتّی تدعوا لزوجها (عوالم علوم سیّدة النساء فاطمة الزهرا (علیها السلام) و مستدرکاته ج 1 ص 535).
24ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أیّما امرأة هجرت زوجها ــ و هی ظالمة ــ حشرت یوم القیامة مع فرعون و هامان و قارون فی الدرک الأسفل من النار.
إلاّ أن تتوب و ترجع (مکارم الأخلاق ج 1 ص 441).
25ــ باید دانست که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) این نصیحت را اگر چه ــ در ظاهر ــ به حضرت فاطمه ی زهرا (علیها السلام) فرموده است.
امّا ــ در حقیقت ــ مخاطب واقعی این دستور و پند و اندرز. سایر افراد جامعه هستند.
زیرا حضرت فاطمه زهرا (علیهاالسلام) از جمله ی معصومین به شمار می آیند.
لذا از هر خطا و لغزشی دور هستند.
26ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ــ یا فاطمه ــ والّذی بعثنی بالحقّ ــ بشیر و نذیراً ــ و لو متِّ ــ و زوجک غیر راضٍ عنک ــ ما صلّیت علیک (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 524).
27ــ زیرا ممکن است شوهر او ــ در آن روز ــ تمایل به همخوابی و نزدیکی داشته باشد.
و آن زن ــ با روزه دار بودن خود ــ مانع برآورده نمودن این خواسته ی مشروع شوهر خود خواهد گشت. زیرا مهمترین وظیفه ی زن. تمکین از شوهر و تأمین نیازهای مشروع اوست.
28ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة تصوم بغیر إذن زوجها تطوّعاً ــ لا لفرض شهر رمضان و غیره من النذر ــ إلاّ کانت من الآثمین (مستدرک الوسائل ج 14 ص 241).
(قال الإمام الباقر (علیه السلام) فی حدیث حول وظائف الزوجة): و لا یجوز لها أن تصوم تطوّعاً إلاّ بإذن زوجها (الخصال ص 588).
29ــ مانند نذری که با اجازه شوهر بوده و یا تعارضی با حقوق شوهر نداشته باشد.
30ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة قالت لزوجها : اُفّاً لک. إلاّ لعنها الله ــ من فوق العرش ــ و الملائکة و الناس أجمعین (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 524).
31ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة ترّد ــ علی زوجها ــ إلاّ عُلّقت یوم القیامة بلسانها.
و سمّرت بمسامیر من نار (مستدرک الوسائل ج 14 ص 240).
32ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أیّما امرأة أدخلت علی زوجها ــ فی أمر النفقة ــ و کلّفته ما لا یطیق. لا یقبل الله منها صرفاً و لا عدلاً. إلاّ أن تتوب و ترجع. و تطلب منه طاقته (المکارم 1/441).
33ــ زیرا چه بسا زنی که مورد تعدّی و ظلم شوهرش قرار می گیرد ممکن است برای احقاق حق خود متوسّل به شکایت گردد.
34ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما أقبح بالمرءة ذات حسبٍ و دین ــ فی کلّ یوم ــ تشکو زوجها (الکافی ج 3 ص 251).
35ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إنّ الله عزّ و جلّ یبغض ــ أو یلعن ــ کلّ ذوّاق من الرجال. و کلّ ذوّاقة من النساء (الکافی ج 6 ص 54).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): تزوّجوا. و لا تطّلقوا.
فإنّ الله لا یحبّ الذوّاقین و الذوّاقات (مکارم الأخلاق ج 1 ص 432).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): لعن الله الذوّاق و الذوّاقة (مستدرک الوسائل ج 15 ص 280).
36ــ قیل: إنّ اسم إمرأة نوح (علیه السلام) واغلة. و قال مقاتل: والغة.
37ــ قیل: إنّ اسم إمرأة لوط (علیه السلام): واهلة. و قال مقاتل: والهة.
38ــ أی: ولم یغن نوح و لوط (علیهماالسلام) ــ مع نبوّتهما ــ عن إمرأتیهما ــ من عذاب الله ــ شیئاً (مجمع البیان ج 10 ص 479).
39ــ ترجمه ی مرحوم الهی قمشه ای.
هذا مثل ضربه الله سبحانه لأزواج النبیّ (صلی الله علیه و آله) اللواتی أفشین سرّه... (تأویل الآیات ج 2 ص 700).
40ــ قال ابن عبّاس: کانت إمرأة نوح کافرة. تقول للناس: إنّه مجنون.
و إذا آمن بنوح أحد. أخبرت الجبابرة ــ من قوم نوح ــ به.
و کانت إمراة لوط تدلّ علی أضیافه.
فکان ذلک خیانتهما.
إنّما کانت خیانتهما فی الدین.
قال السدی: کانت خیانتهما أنّهما کانتا کافرتین.
و قیل: کانتا منافقتین.
و قال الضحّاک: خیانتهما: النمیمة.
إذا أوحی الله إلیهما * أفشتاه إلی المشرکین (مجمع البیان ج 10 ص 479).
*أی: إلی نوح (علیه السلام) و لوط (علیه السلام).
41ــ عن أبی عبدالله (علیه السلام): قال مرّ رسول الله (صلی الله علیه و آله) علی نسوة قد قعدن له فی الطریق.
فقال (صلی الله علیه و آله) لهنّ: هلکتن ــ إلاّ ما شاء الله ــ .
فقلن: لِمَ ــ یا رسول الله ــ
فقال (صلی الله علیه و آله) إنّکنّ تکثرن اللعن. و تکفرن العشیر (الاصول الستّة عشر ص 255 تحقیق و نشر مؤسّسة دارالحدیث).
(قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) لجماعة من النساء یذکر لهنّ المذموم من صفاتهنّ): إنّ أکثرکنّ حطب جهنّم.
إنّکنّ تکثرن اللعن و تکفرن العشیرة * (الکافی ج 5 ص 514).
*العشیر بمعنی: المعاشر.
المراد به الزوج (نقلاً عن هامش الکافی).
42ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة نظرت إلی زوجها ــ و لم تضحک له ــ إلاّ غضب الله علیها فی کلّ شیء (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 525).
43ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لو أنّ جمیع ما فی الأرض ــ من ذهب و فضّة ــ حملته المرأة إلی بیت زوجها. ثمّ ضربت رأس زوجها ــ یوماً من الأیّام ــ تقول: من أنت؟ إنّما المال. مالی.
حبط عملها. و لو کانت من أعبد الناس. إلاّ أن تتوب و ترجع. و تعتذر إلی زوجها *.
44ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): من برکة المرأة خفّت مؤونتها و تیسیر ولادتها.
و من شومها شدّة مؤونتها و تعسیر ولادتها (الکافی ج 5 ص 564 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 245).
روی: إنّ من برکة المرأة: قلّة مهرها.
و من شؤمها: کثرة مهرها (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 245).
قال (علیه السلام): فأمّا شؤم المرأة: فکثرة مهرها. و عقوق زوجها (مکارم الأخلاق ج 1 ص 500).
45ــ قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): لا تغالوا فی مهور النساء. فتکون عداوة (دعائم الإسلام ج 2 ص 211 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 506).
46ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إذا دعا الرجل إمرأته ــ إلی فراشه ــ فأبت عصیاناً.
لعنتها الملائکهة حتّی تصبح (روضة الواعظین ج 2 ص 263).
47ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لو أنّ إمرأة وضعت إحدی یدیها * طبیخة و الاُخری مشویّة. ما أدّت حقّ زوجها.
و لو إنّها عصت ــ مع ذلک ــ زوجها ــ طرفة عین ــ . اُلقیت فی الدرک الأسفل من النار.
إلاّ أن تتوب و ترجع (مستدرک الوسائل ج 14 ص 257 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 464).
* فی مکارم الأخلاق هکذا : ثدییها طبیخة و الآخر مشویّةً.
48ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة ترفع عینها ــ إلی زوجها ــ بالغضب إلاّ کحلت برمادٍ من نار جهنّم (مستدرک الوسائل ج 14 ص 240).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إنّ المرأة یجب علیها أن ترضی زوجها ــ إذا غضب علیها ــ .
و لا یحلّ لها أن تنظر إلی وجهه نظرة مغضبة (مستدرک الوسائل ج 14 ص 243).
49ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إشتدّ غضب الله عزّ و جلّ علی امرأة ــ ذات بعل ــ ملأت عینها من غیر زوجها ــ أو غیر ذی محرم منها ــ فإنّها إن فعلت ــ ذلک ــ أحبط الله کلّ عمل عملته... (عقاب الأعمال ص 338 و اعلام الدین ص 418).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): من ملأ عینیه من امرأة ــ حراماً ــ حشاهما الله عزّ و جلّ ــ یوم القیامة ــ بمسامیر من نار. و حشاهما ناراً ــ حتّی یقضی بین الناس ــ ثمّ یؤمر به إلی النار (عقاب الأعمال ص 338). (راجع : اعلام الدین ص 418).
50ــ قال الإمام الباقر (علیه السلام): غیرة النساء حسد*.
و الحسد هو أصل الکفر.
إنّ النساء إذا غرن. غضبن.
و إذا غضبن کفرن. إلاّ المسلمات منهنّ (الکافی ج 5 ص 505 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 509).
*فی الکافی: الحسد.
51ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام) فی أصناف المسوخ و سبب مسخهم: أمّا الخفّاش. فکانت إمرأة ــ مع ظئر لها ــ فسخرتها. فمسخها الله خفّاشاً (الخصال ص 493).
52ــ قال الإمام الرضا (علیه السلام) فی أصناف المسوخ و سبب مسخهم:
کان الخفاش. إمرأة سحرت ضرّة لها.
فمسخها الله خفّاشاً (علل الشرایع ج 2 الباب 239 الحدیث 3).
قال الإمام الصادق (علیه السلام) فی أصناف المسوخ و سبب مسخهم:
أمّا الخشّاف. فکانت إمرأة مع ضرّة لها. فسحرتها.
فمسخها الله عزّ و جلّ خشّافاً (علل الشرایع ج 2 الباب 239 الحدیث 4).
53ــ عن سلیمان بن عبدالله قال: کنت عند أبی الحسن موسی (علیه السلام) ــ قاعداً ــ فاُتی بامرأة قد صار وجهها قفاها. فوضع یده الیمنی فی جبینها. و یده الیسری فی خلف ذلک.
ثمّ عصر وجهها عن الیمین
ثمّ قال (علیه السلام): إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیَّرُ مَا بِقَومٍ حَتَّی یُغَیَّرُوا مَا بِأَنفُسِهِم.
فرجع وجهها.
فقال (علیه السلام): احذری أن تفعلی کما فعلت.
قالوا: ــ یا ابن رسول الله ــ و ما فعلت؟
فقال (علیه السلام) ذلک مستور. إلاّ أن تتکلّم به.
فسألوها.
فقالت: کانت لی ضرّة.
فقمت اُصلّی.
فظننت أنّّ زوجی معها.
فالتفت. فرأیتها قاعدة. و لیس هو معها.
فرجع وجهها علی ما کان (تفسیر العیّاشی ــ علیه الرحمة ــ ج 2 ص 382).

منبع: ناجی جزایری، سید هاشم، همسران رحمت شده و همسران نفرین شده، قم: ناجی جزایری، (1388) .