تفسیر سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری

سونوگرافى كليه يك روش غيرتهاجمى است كه براى عكس گرفتن از كليه هاى راست و چپ از آن استفاده مى شود.

بر خلاف اشعه ايكس، در تكنولوژى سونوگرافى (اولتراساند) از اشعه و تابش استفاده نمى شود. در عوض، در اين تكنولوژى از امواج صوتى خاصى استفاده مى شود كه توسط گوش انسان قابل شنيدن نيست. انعكاس امواج صوتى بر روى اندام هاى بدن، تصاويرى را خلق مى كند كه دكتر شما با توجه به آن مى تواند اندازه طبیعی کلیه در سونوگرافی ، شكل، مكان و گاها جريان خون در كليه هاى شما را مورد بررسى قرار دهد.

از آنجايى كه در فرايند سونوگرافى اشعه اى تابش نمى شود و يا از رنگ كنتراست استفاده نمى شود، اين تكنولوژى براى كودكان، زنان باردار، و افرادى كه به رنگ حساسيت دارند مناسب است.

علاوه بر اين، براى انجام سونوگرافى نيازى نيست كه مانند ساير آزمايش ها آماده باشيد يا مثلا ناشتا باشيد.

گاهى اوقات متخصصان مراقبت هاى بهداشتى ممكن است از شما بخواهند تا با مثانه پر براى انجام آزمايش بياييد. در اين صورت آنها مى توانند حجم مثانه را قبل و بعد از ادرار مورد بررسى قرار دهند.

به طور معمول، انجام سونوگرافى دردناك نيست.  فقط ممكن است در نقاطى كه دستگاه – كه به آن ترانسفورماتور مى گويند –  با بدن شما تماس حاصل مى كند كمى احساس فشار كنيد.

چرا سونوگرافی کلیه و مثانه انجام می شود؟

دلایل متعددی وجود دارد که ممکن است نشان دهد شما نیاز به انجام یک سونوگرافی کلیه داريد. از جمله آن می توان به بیماری های زیر اشاره نمود:

• عفونت
• سنگ كليه
• انسداد در كليه
• تومورهاى كليوى
• وجود آبسه دركليه
• وجود كيست بر روى كليه يا درون كليه
• تومورها
• تجمع مايع در كليه
• براى بررسى عملكرد كليه بيمار، بعد از انجام عمل جراحى پيوند كليه

علاوه بر اين، سونوگرافى كليه همچنين ممكن است در ديگر موارد پزشكى كار برد داشته باشد. چند نمونه از اين موارد در زير ذكرشده است:

• راهنماى فرو بردن سوزن براى نمونه بردارى
• تخليه كيست ها و آبسه ها
• قرار دادن يك نفروستومى يا يك لوله تخليه در كليه

آمادگی برای سونوگرافی از کلیه و مجاری ادراری

دكتر شما دستورالعمل هاى خاصى را به شما مى دهد تا قبل از انجام سونوگرافى آنها را انجام دهيد و همچنين به تمامى سوالاتى كه شما داريد پاسخ خواهد داد.

اقدامات قبل از سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری

چند دستورالعمل كلى در زير ذكر شده است:

• پزشك شما ممكن است از شما بخواهد تا پيش از انجام اين آزمايش تا حد امكان آب كمترى بنوشيد، مثلا مقدار 07 لیتر آب يا كمى بيشتر.
• ممكن است از شما خواسته شود تا مثانه خود را پر نگه داريد. اگر هم لازم باشد كه بعد از انجام سونوگرافى مثانه خود را خالى كنيد، ممكن است از شما بخواهند تا در اتاق انتظار مقدار زيادى اب بنوشيد تا مثانه پر شود.
• به طورمعمول، براى انجام سونوگرافى از مسكن استفاده نمى شود.
• پيش از انجام سونوگرافى كليه، ممكن است از شما خواسته شود تا يك فرم رضايت نامه را بخوانيد و امضا كنيد، و در طى آن ضمانت دهيد كه تكنسين اجازه انجام سونوگرافى روى بدن شما را دارد. اگر چیزی وجود دارد که شما متوجه نمى شويد و یا باعث ناراحتی شما می شود، بدون معطلى راجع به آن سؤال بپرسید.
• لباس راحت بپوشيد. تكنسين مى بايست نوعى ژل را روى پوست بدن شما بمالد. اين ژل به هدايت امواج صوتى كمك مى كند. اين ژل لباس را لك نمى كند، ولى حالتى چسبناك دارد و پاك كردن آن از روى پوست كمى سخت است.
• گاهى اوقات ممكن است تكنسين از شما بخواهد تا لباس هاى خود را عوض كنيد و يك گان بيمارستانى بپوشيد.
• براى انجام سونوگرافى هيچ نوع جواهراتى به همراه نداشته باشيد. حتما تمامى جواهرات و وسايل ارزشمند خود را در منزل بگذاريد.
• تمامى دستورالعمل هاى اضافى كه تكنسين به شما مى گويد را حتما انجام دهيد.

آیا برای سونوگرافی کلیه باید ناشتا بود؟

در اكثر موارد، اگر پزشك از شما درخواست نكند كه براى انجام آزمايش ناشتا باشيد، شما مى توانيد قبل از انجام سونوگرافى غذا بخوريد. اما در مواردى خاص، ممكن است پزشك از شما بخواهد تا قبل از انجام سونوگرافى رژيم غذايى خود را تغيير دهيد.

چگونه متوجه دفع سنگ کلیه شویم؟ آیا تمام سنگ کلیه ها دفع می شوند یا به عمل جراحی و لیزر برای رفع آنها نیاز داریم؟

سونوگرافی مجاری ادراری چگونه انجام میشود

پزشک شما ممکن است سونوگرافی کلیه را به عنوان یک آزمایش سرپایی درخواست کند، یا اگر در بیمارستان بستری هستید، ممکن است بخشی از آزمایشات تشخیصی بستری شما باشد. هر بيمارستان و كلينيكى داراى پروتوكل هاى مخصوص خود هستند كه از شما مى خواهند طبق آن براى انجام آزمايش آماده شويد، ولى استانداردهايى وجود دارد كه در تمامى آن ها يكسان است.

• تكنسين از شما خواهد خواست به حالت دمر و روى شكم دراز بكشيد تا براى انجام سونوگرافى به كليه دسترسى داشته باشد.
• همان طور كه پيش تر اشاره شد، تكنسين ژلى را روى پوست شما مى مالد تا هدايت امواج صوتى راحت تر شود و تصاوير مورد نظر به دست آيند.
• تكنسين از يك ترانسفورماتور بر روى پوست بدن شما استفاده مى كند، و آن را در ناحيه مورد نظر قرار مى دهد.
• ترانسفورماتور هيچ دردى ندارد، فقط ممكن است در محلى كه تكنسين آن را قرار مى دهد شما كمى احساس فشار كنيد، چرا كه تكنسين گاها مجبور است براى پيدا كردن زاويه مناسب و گرفتن بهترين عكس اين دستگاه را روى بدن شما كمى فشار دهد.
• ممکن است از شما خواسته شود چند دقيقه موقعیت خود را حفظ کنید، یا از شما خواسته شود كه موقعیت خود را برای یک تصویر واضح تر تنظیم کنید.
• اگر تكنسين در حال بررسى جريان خون كليه ها باشد، ممكن است صداى ' فش فش' مانندى را بشنويد. وجود اين صدا كاملا طبيعى است.
• اگر لازم باشد كه كليه هاى شما اسكن شوند، شايد نياز باشد كه با مثانه پر سونوگرافى را انجام دهيد. سپس مثانه را خالى كنيد و با مثانه خالى دوباره سونوگرافى انجام دهيد.
• هنگامى كه سونوگرافى تمام شد، تكنسين ژل را از روى بدن شما پاك خواهد كرد. سپس شما مى توانيد لباس خود را بپوشيد و اتاق را ترك كنيد.
• پزشك جواب سونوگرافی کلیه را به شما اعلام خواهد كرد و شايد لازم باشد پس از انجام سونوگرافى اقداماتى را انجام دهيد.

سونوگرافى كليه يك روش بى خطر و مطمئن براى بررسى بيمار و به دست آوردن عكس هاى حياتى بدون استفاده از اشعه است.

اكثر مردم نبايد هيچ گونه عوارض جانبى در رابطه با انجام سونوگرافى تجربه كنند.

در موارد نادر، بيمار ممكن است حساسيت هاى خفيفى را در ناحيه مورد بررسى احساس كند، كه اين ناراحتى چند ساعت پس از سونوگرافى از بين خواهد رفت.

آنچه لازم است بدانید سونوگرافى كليه به طور كلى دردناك نيست و باعث بروز درد نمى شود. اگر در هنگامى كه دراز كشيده ايد احساس درد و ناراحتى داريد، حتما به تكنسين اطلاع دهيد. گاهى اوقات لازم است تكنسين از يك بالش اضافه، پتو يا حوله استفاده كند تا موقعيت بدن شما را تثبيت كند. پس از سونوگرافى كليه، بسيارى از بيماران مى توانند فعاليت هاى روزمره خود را از سر بگيرند، ولى هر شخص بهتر است توصيه هايى كه پزشك به او مى كند را دنبال كند.

تفسیر جواب سونوگرافی کلیه

در سونوگرافی کلیه، مشکلات مختلفی ممکن است نشان داده شود که باید توسط پزشک تفسیر شود، برای آشنایی با آنچه ممکن است در تصویر سونوگرافی کلیه خود ببینید، در زیر برخی نمونه های سونوگرافی کلیه به همراه تفسیر آن را آورده ایم. 

سونوگرافی داپلر کلیه نرمال. نقاط قرمز و آبی جریان های ورودی و خروجی را مشخص می کند.

کلیه پلی کیستیک؛ کیست ساده در کلیه بزرگسال، اندازه کلیه به وسیله علامت + و خط چین مشخص شده است.

وجود توده در کلیه؛ مشاهده یک توده تومور مانند در سینوس کلیه که ممکن است لنفوم باشد. اعداد 1 و 2 روی عکس برای ارجاع در معاینات بعدی هستند.

هیدرونفروز کلیه؛ هیدرونفروز شدید و نازک شدن جداره کلیه. اندازه اتساع لگن با + و خط چین نشان داده شده است.

سنگ کلیه؛ وجود سنگ شاخ گوزنی در ابتدای مجرای ادرار که کاملاً بر روی عکس سایه انداخته است.

نارسایی مزمن کلیوی؛ کلیه هیدرونفروتیک

آسیب های کلیوی؛ نارسایی کلیه بعد از عمل جراحی با افزایش قطر و سایز کلیه. بیوپسی نکروز توبولار را نشان می دهد.

Previous

Next

Renal به معنای کلیه است و اغلب به جای واژه Kidney استفاده می شود.

ACR نسبت آلبومین به کراتینین است. این نسبت در آزمایش ادرار مشخص می شود و میزان پروتئین موجود در ادرار را تعیین می کند.

Acute kidney injury از دست دادن ناگهانی عملکرد کلیه است که اغلب قابل بازگشت است اما می تواند به بیماری های مزمن کلیوی نیز تبدیل شود.

Albuminuria زمانی به کار می رود که پروتئین آلبومین که معمولاً در خون وجود دارد، در ادرار مشاهده شود.

CKD یا بیماری مزمن کلیوی، کاهش کارکرد یا تغییر شکل کلیه به مدت بیشتر از سه ماه را مشخص می کند. این مشکلات می تواند به دلیل دیابت، ورم کلیه یا فشار خون بالا باشد.

Creatinine توسط آزمایش خون اندازه گرفته می شود و مواد زائد ناشی از تجزیه ماهیچه ها است. در صورت عدم کارکرد صحیح کلیه ها، مقداری کراتینین به داخل خون می رود. کراتینین را با معیاری به نام eGFR اندازه می گیرند که در واقع درصد کارکرد کلیه را نشان می دهد.

دکتر کلیه، مرجع تخصصی بیماری های کلیه و مجاری ادراری

زیر نظر: دکتر حسین کرمی، متخصص سنگ کلیه