زنان باردار معمولاً مطالب زیادی در مورد دوران بارداری مطالعه می‌کنند و صحبت‌های متفاوتی با دیگر مادران باردار در مورد علائم دوران بارداری خواهند داشت. اما باز هم گاهی در مورد طبیعی بودن حالت‌ها و وضعیت خود تردید دارند. برای برطرف شدن شک و تردید خود به علائم دوران بارداری موجود در این مطلب توجه کنید و در صورت مشاهدۀ هر کدام از آنها با پزشک خود تماس بگیرید.
درد در ناحیهٔ شکم
درد شدید ناحیۀ شکم و قسمت بالای آن که ممکن است با احساس تهوع نیز همراه باشد، می‌تواند نشانۀ مشکلات متعددی مانند مشکل گوارشی و سوزش معده یا حتی مسمومیت غذایی باشد. اما اگر در نیمۀ دوم بارداری قرار دارید، این درد می‌تواند نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی باشد که عارضه‌ا‌‌ی بسیار خطرناک و نیازمند مراقبت فوری است.
اگر در یک یا هر دو سمت قسمت پایینی شکمتان درد شدید دارید، دلیل آن باید حتماً توسط پزشک بررسی شود. اگرچه ممکن است این درد ناشی از کشیدگی رباط باشد که در دوران بارداری عادی است، اما می‌تواند نشانۀ مشکلات خطرناک دیگری که البته خیلی شایع نیست نیز باشد، این عارضه‌ها عبارتند از:
- بارداری خارج از رحم
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- پاره شدن فیبروم رحم و خونریزی داخلی
- جدا شدن زودرس جفت
تورم شدید دست و پا
تورم اندک دست و پا در اواخر دوران بارداری امری طبیعی است، اما اگر در نیمۀ دوم بارداری این تورم‌‌ها شدید یا به شکل ناگهانی ایجاد شود، صورت نیز ورم کند و با سردرد یا مشکلات بینایی مثل تاری دید، دوبینی یا جرقه زدن در چشم همراه باشد، ممکن است نشانۀ پره‌اکلامپسی باشد. پره‌اکلامپسی یک عارضۀ جدی در بارداری است که نیاز به اقدام سریع پزشکی دارد. اگر هر یک از علائم فوق را داشتید، بهتر است هرچه سریع‌تر برای تشخیص قطعی علت این علائم به پزشک مراجعه کنید.
سردرد شدید یا احساس غش
درصورتی‌که سردرد شدید بیش از دو یا سه ساعت و در کنار آن علائمی مانند مشکل تاری دید و تورم شدید اندام به خصوص در دست و صورت دارید، احتمال ابتلا به پره‌اکلامپسی بسیار بالاست. پره‌اکلامپسی معمولاً در نیمۀ دوم بارداری یا پیش از تولد کودک اتفاق می‌افتد. اما اگر سردرد همراه با رخوت یا احساس سبکی سر باشد، می‌تواند نشانۀ این باشد که شما در طول روز به اندازۀ کافی غذا نخورده‌اید. همچنین ممکن است علامت فشار خون پایین باشد که در اوایل بارداری شایع است. زنان زیادی در دوران بارداری احساس سرگیجه دارند، اما اگر از حال می‌روید یا غش می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید و مشکل را با او در میان بگذارید تا بتواند وضعیت سلامت شما و جنین را بررسی کند.
خونریزی از واژن
در اوایل دوران بارداری لکه‌های خون یا خونریزی بسیار کم و بدون درد رایج است. با این حال در صورت خونریزی در هر مرحله از بارداری با پزشک تماس بگیرید. در صورت وجود هر کدام از شرایط زیر ممکن است مشکلی جدی داشته باشید:
- در روزهای پس از اقدام برای بارداری، اگر خونریزی با خونریزی عادت ماهانۀ معمول فرق داشته باشد، جریان آن روان‌تر یا رنگ آن تیره‌تر و همراه با درد شدید مداوم در یک سمت شکم باشد و در مواردی با افت شدید فشار همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از بارداری خارج رحم باشد.
- خونریزی شدید به همراه درد مدام در ناحیۀ کمر یا شکم می‌تواند نشانۀ سقط جنین باشد.
- خونریزی ناگهانی بدون درد، ممکن است زمانی رخ دهد که جفت سرراهی دارید. این موضوع از طریق سونوگرافی در هفتۀ ۲۰ بارداری قابل مشاهده است.
- خروج خون تازه یا تیره در اواخر بارداری که ممکن است همراه با لخته نیز باشد، می‌تواند نشانۀ پاره شدن زودرس جفت باشد. این اتفاق همزمان با جدا شدن جفت از رحم آغاز می‌شود. بسته به وضعیت و میزان جدا شدن جفت، امکان دارد مقدار کمی خون یا حجم زیادی از آن خارج شود، همچنین می‌تواند بدون درد یا با درد همراه باشد.
پارگی کیسهٔ آب
با دفع حجم زیاد مایع از واژن شما در هر زمان از بارداری، احتمال پارگی کیسۀ آب وجود دارد. بهتر است سریع به پزشک مراجعه کنید تا او بتواند وضعیت سلامت جنین را بررسی کند. زمانی که کیسۀ آب پاره می‌شود، ایمنی جنین در برابر عفونت کم می‌شود. پاره شدن کیسۀ آب همچنین می‌تواند در اثر ابتلا به عفونت باشد. پارگی کیسۀ آب منجر به تصمیم پزشک برای زایمان زودرس می‌شود. در صورت حتمی بودن پارگی کیسۀ آب، زایمان باید حداکثر ظرف ۲۴ ساعت انجام شود. گاهی پارگی کیسۀ آب با شروع دردهای زایمان رخ می‌دهد و نشان از ناگهانی بودن زایمان است. بنابراین در صورت پارگی کیسۀ آب یا حتی شک به پارگی کیسۀ آب باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید.
داشتن تب یا احساس سوزش هنگام ادرار
اگر بدون داشتن علائم آنفلوانزا و سرماخوردگی، تب دارید و دمای بدن شما بالاتر از ۳۷/۵ سانتی‌گراد است، احتمالاً بدن شما عفونت کرده است. در این صورت باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. اگر دمای بدن شما برای مدت طولانی بالای ۳۹ درجۀ سانتی‌گراد باشد، ممکن است به کودکتان آسیب برسد. به همین دلیل، اگر تب بالا و نزدیک ۳۹ درجه دارید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید. برخی از علائم دیگر نیز می‌تواند نشانۀ عفونت مجاری ادرار باشد. اگر هر یک از علائم زیر را دارید، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید:
- احساس درد یا سوزش در زمان ادرار
- داشتن تکرر ادرار
- وجود کف، خون یا بوی بد در ادرار
- حالت تهوع، خستگی یا عرق سرد
- درد در قسمت پایینی شکم یا احساس درد در تمام ناحیۀ شکم
استفراغ مداوم
استفراغ شدید می‌تواند موجب از دست دادن آب بدن شود. از دست دادن آب و الکترولیت نیز موجب ایجاد ضعف و بی‌حالی خواهد شد؛ هرچند بعید است که آسیبی به کودکتان برسد. اگر دارای استفراغ‌های شدید و مداوم هستید، لازم است با پزشک خود صحبت کنید. اگر پس از مصرف هر نوع غذا یا نوشیدنی، این حالت به شما دست می‌دهد، ممکن است نیاز به درمان جدی و حتی بستری شدن شما در بیمارستان باشد. اگر در نیمۀ دوم بارداری استفراغ می‌کنید و این موضوع همراه با درد شدید در پایین دنده‌ها می‌تواند نشانۀ پره‌اکلامپسی باشد. اسهال و استفراغ می‌تواند نشانۀ مسمومیت غذایی یا بیماری گوارشی نیز باشد. استفراغ همراه با تب و درد در پهلوها، ناحیۀ مثانه و پایین شکم نیز می‌تواند نشانۀ عفونت کلیه باشد. اگر دارای این علائم هستید، باید با پزشکتان تماس بگیرید.
کاهش حرکات جنین
در سه ماهۀ سوم بارداری، پزشک از شما خواهد خواست که حرکات جنین را در خانه کنترل کنید. اگر تغییری در حرکات جنین احساس کردید و فکر می‌کنید که حرکات جنین کمتر شده، لازم است ابتدا کمی آرام باشید، یک جا دراز بکشید و حرکات جنین را با دقت بیشتری تحت نظر بگیرید.
اگر همچنان احساس می‌کنید که حرکات جنین کم شده، لازم است یک آب‌میوه بنوشید، به پهلوی چپ بخوابید و نفس‌های عمیق بکشید. سپس حرکات جنین را در مدت یک ساعت بشمارید. اگر کمتر از شش حرکت در ساعت داشت، بهتر است سریع به پزشک مراجعه کنید.
خارش تمام بدن
در سه ماهۀ دوم بارداری، اگر در تمام بدن و به ویژه در طول شب احساس خارش شدید می‌کنید، ممکن است به کلستاز بارداری که یک عارضۀ مربوط به کبد است مبتلا شده باشید. ممکن است همراه با کلستاز بارداری به یرقان نیز مبتلا شوید که شاید منجر به تیره‌تر شدن ادرار و روشن شدن مدفوع شود، اما اگر خارش شما در حد معمول است، نباید نگران باشید. برخی از خارش‌ها طبیعی است، زیرا در طول دوران بارداری، جهت ایجاد فضای بیشتر برای کودک در حال رشد دچار کشیدگی پوست می‌شوید. با این وجود اگر خارش پوستی شدید دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
زمین خوردن و آسیب رسیدن به شکم
زمین خوردن یا ضربۀ شدید همیشه خطرناک نیست، اما بهتر است همان روزی که این اتفاق می‌افتد به پزشک مراجعه کنید و چگونگی آن را برای او توضیح دهید. اگر روی پله‌ها لیز خورده‌اید و استخوان دنبالچۀ شما به زمین خورده است، احتمالاً جای نگرانی نیست، چون کودک به خوبی توسط رحم و مایع آمنیوتیک محفاظت می‌شود. با این وجود هنگامی که به شکم شما ضربه وارد می‌شود، احتمال ایجاد مشکل بیشتر است، زیرا امکان دارد باعث آسیب رسیدن به استخوان‌ها، تاندون‌ها و رباط‌هایتان شود. اگر پس از زمین خوردن یا هر ضربه‌ای متوجه شروع انقباضات، دردهای رحمی، خروج مایع یا هر نوع خونریزی شده‌اید، سریع به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
احساس نگرانی نسبت به سلامت جنین
اگر علائم خاصی ندارید ولی احساس راحتی نمی‌کنید و نسبت به سلامت جنین خود نگران هستید، بهتر است موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر مشکلی وجود داشته باشد، پزشک به شما کمک خواهد کرد و اگر هیچ مشکلی نیز وجود نداشته باشد، می‌توانید با خیال راحت به خانه برگردید. بدن شما در دوران بارداری به شدت و با سرعت تغییر می‌کند و این می‌تواند برای شما کمی گیج‌کننده باشد و نتوانید علائم عادی و خطرناک را از یکدیگر شناسایی کنید. پزشکان این موضوع را درک می‌کنند و باید به شما کمک کنند تا نگرانی بی‌دلیل نسبت به وضعیت سلامت خود یا کودکتان نداشته باشید.