قبل از اینکه به مبحث مهریه در طلاق غیابی بپردازیم بهتر است ابتدا مفهوم طلاق غیابی و مواردی را که دادگاه در صورت آن اقدام به صدور حکم طلاق غیابی می‌کند را بازگو کنیم.
مفهوم طلاق غیابی
در زندگی‌های مشترک زن و شوهری ممکن است یکی از زوجین به دادگاه دادخواست طلاق ارائه دهد؛ آنگاه پس از طی مراحل لازم، دادگاه وقت رسیدگی تعیین کرده و ابلاغیه‌ای به آدرسی که خواهان معرفی کرده است ارسال می‌کند. البته امکان مشاهده ابلاغیه‌ها به صورت آنلاین در سامانه ثنا نیز فراهم شده‌است.
اگر این ابلاغیه شخصا به دست خوانده برسد که به اصطلاح حقوقی به آن “ابلاغ واقعی” گفته می‌شود. اگر خوانده با وجود اطلاع از این ابلاغیه در جلسات دادگاه حضور نیابد و هیچ لایحه‌ای هم در خصوص خواسته‌ی خواهان ارائه ندهد و از خود دفاع نکند، محکوم خواهد شد. در این حالت در صورتی که دادگاه دلایل و مدارک خواهان را کافی و قابل قبول بداند، حکم طلاق غیابی صادر خواهد کرد.
پس از صدور حکم، خوانده به مدت 20 روز پس از ابلاغ، مهلت دارد به رأی صادره اعتراض کرده و درخواست واخواهی و رسیدگی مجدد کند. نکته‌ای که در اینجا ضروری است بدانیم، این است که اگر درخواست طلاق از طرفه زوج بوده باشد، حکم دادگاه در خصوص این درخواست، گواهی عدم امکان سازش نام دارد و به مدت سه ماه اعتبار دارد. اگر درخواست طلاق از طرفه زوجه باشد، رأی دادگاه در خصوص درخواست زوجه، حکم طلاق نام دارد و مدت اعتبارش شش ماه است.
دادگاه در چه مواردی حکم طلاق غیابی صادر خواهد کرد؟
اگر مرد درخواست طلاق بدهد.
مطابق ماده 1133 قانون مدنی در کشور ما اختیار طلاق با مرد است و اگر مردی بخواهد همسر خود را طلاق دهد میتواند با تسلیم دادخواست و با رعایت شرایط مقرر قانونی نسبت به طلاق همسر خود اقدام کند.
زن چه در جلسات دادگاه حضور پیدا کند چه نکند، دادگاه حکم طلاق را صادر خواهد کرد. اگر زن در جلسات رسیدگی دادگاه شرکت نکند، حکم طلاق، غیابی است. البته تا زمانی که تکلیف حقوق مالی زن از جمله مهریه، نفقه، اجرتالمثل ایام زوجیت و… مشخص نشود، ثبت حکم طلاق امکان‌پذیر نیست.
طلاق به طرفیت مرد از نوع طلاق رجعی است.(در طلاق از نوع رجعی، مرد میتواند در زمان عده یعنی سه ماه و ده روز به همسر خود رجوع کرده و طلاق را برهم بزند)
اگر زن از شوهر خود وکالت تام در طلاق داشته باشد.
در بعضی مواردی که هنگام عقد نکاح، زوج به زوجه وکالت تام در طلاق داده است و این وکالت در عقدنامه ثبت شده باشد، زن میتواند با معرفی یک وکیل و بدون نیاز به حضور مرد و به طرفیت او برای طلاق اقدام کند. دراینجا دادگاه با استناد به این وکالت، حکم طلاق را صادر خواهد کرد.
هرگاه شخصی چهارسال تمام غایب مفقودالأثر باشد، زن او میتواند تقاضای طلاق کند.
براساس ماده 1023 قانون مدنی اگر مردی بیش از چهارسال غایب باشد و زنده بودن یا مرده بودن او معلوم نباشد، زن میتواند به محاکم قضایی مراجعه کرده و تقاضای طلاق کند. در این صورت دادگاه پس از جستجو و پیگیری‌های لازم حکم موت فرضی صادر خواهد کرد و آن را در سه دفعه‌ی متوالی، هرکدام به فاصله‌ی یک ماه در یکی از روزنامه‌های کثیرالإنتشار منتشر می‌کند. اگر بعد از گذشت یکسال از تاریخ اولین اعلان باز هم از غایب خبری نشد، دادگاه خود حکم طلاق زن را به صورت غیابی صادر خواهد کرد و به دستور دادگاه این حکم هم قابل ثبت است.
طلاق غیابی در صورت متواری بودن مرد
هرگاه مردی با وجود امضاء شروط عقدنامه و تعهدات، به مدت شش ماه منزل را ترک کند و زن هیچ نشانی از مرد نداشته باشد یعنی به اصطلاح “مجهول‌المکان” باشد، از موجبات طلاق است و در این صورت اگر مرد در دادگاه حضور نیابد و دلایل خود را بیان نکند، دادگاه با رعایت ماده 1023 قانون مدنی حکم طلاق غیابی صادر خواهد کرد.
خودداری یا عدم توانایی شوهر در دادن نفقه
براساس ماده 1129 قانون مدنی اگر مرد از دادن نفقه به همسر خود خودداری کند و یا توانایی مالی پرداخت نفقه را نداشته باشد و با وجود دادخواست زن و ابلاغ واقعی آن به مرد، در جلسات دادگاه حضور پیدا نکند و لایحه ندهد، زن میتواند از دادگاه تقاضای طلاق کند که در این صورت دادگاه حکم طلاق غیابی صادر خواهد کرد.
ضرب و شتم زن توسط مرد و عسروحرج و عدم داشتن امنیت جانی زن
اعتیاد مرد به مواد مخدرخطرناک و مشروبات الکلی
ابتلای مرد به بیماری صعبالعلاج
محکومیت مرد به حبس پنج سال و بیشتر
عدم توانایی جنسی مرد
درصورت وجود هریک از شرایط بالا و درخواست طلاق از طرف زن، دادگاه حکم طلاق را برای زن صادر خواهد کرد و اگر مرد در هیچ یک از جلسات داگاه حضور نیابد و دفاعیات خود را بیان نکند، حکم طلاق غیابی صادر خواهد شد.
تکلیف مهریه در طلاق غیابی
حالا که با مفهوم طلاق غیابی آشنا شدیم در ادامه در مورد شرایط مهریه زن در این نوع طلاق صحبت خواهیم کرد. مهریه یکی از حقوق مالی زن است که او در همه حال حتی بعد از طلاق هم مستحق دریافت آن از شوهر می‌باشد.
در همه‌ی مواردی که در بالا بیان شد اگر دادگاه حکم طلاق غیابی را صادر کند، تا زمانی‌که تکلیف حقوق مالی زن از جمله مهریه مشخص نشود، این حکم به ثبت نخواهد رسید. مثلا در مورد اول گفتیم هر مردی با توجه به اینکه حق طلاق در اختیار اوست میتواند حتی بدون حضور زن در دادگاه، حکم طلاق را دریافت کند. اما زمانی مرد میتواند این حکم را به ثبت برساند که تکلیف حقوق مالی همسر خود را مشخص کند.
در صورت غیبت مرد و صدور حکم طلاق غیابی، اگر از قبل مهریه‌ای برای زن تعیین و در عقدنامه قید شده باشد، در صورت نزدیکی زن و شوهر تمام مهریه به زن تعلق خواهد گرفت. اگر نزدیکی انجام نشده باشد، زن مستحق دریافت نصف مهریه مشخص شده خواهد بود.
در صورتی که مهریه‌ای در عقدنامه برای زن مشخص نشده بود، در صورت ازاله بکارت، مهرالمثل (متناسب با شأن و شخصیت زن و اوضاع و احوال خانوادگی او) به زن تعلق خواهد گرفت. حال که در این موارد مرد غایب است و امکان پرداخت مهریه نیست، زن میتواند با معرفی اموال و دارایی از همسر خود به دادگاه، متناسب با اندازه‌ی مهریه‌ی خود، روی اموال مرد دست بگذارد. در مواردی هم که مرد مبادرت به طلاق همسر خود کرده است، در صورت تقاضای دریافت مهریه از طرفه زن، مرد میتواند دادخواست اعسار در پرداخت مهریه دهد و پس از بررسی دادگاه و اثبات ناتوانی مرد در پرداخت، دادگاه مرد را ملزم به پرداخت مهریه به صورت اقساط خواهد کرد.
برای مطالعه سایر مقالات می‌توانید به مجله حقوقی لامینگو مراجعه کنید. فراموش نکنید حتما نظراتتان را از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.