شفقنا- اکبر پوستچیان- استاد و پژوهشگر حوزه با اشاره به میزان مهریه زنان در سیره اهل بیت(ع) گفت: مهریه‌های بسیار سنگین و بسیار کم در شان دختران شیعه نیست.
حجت الاسلام والمسلمین سیدحسن سجادی در گفت وگو با خبرنگار شفقنا، با گرامیداشت سالروز میلاد حضرت معصومه(س)، کریمه اهل بیت(ع) و دهه کرامت اظهار داشت: یک سری مسائل در خصوص دختران مطرح است که باید به خوبی پیگیری شود که از آن جمله مهریه است.
استاد و پژوهشگر حوزه افزود: یکی از دغدغه‌های مهم ازدواج در جمهوری اسلامی مساله مهریه است، در باب مهریه مسائل فقهی و اجتماعی و اقتصادی و معنوی و ابعاد مختلفی مطرح است.
او تصریح کرد: در مورد تاریخچه مهریه در میان ادیان توحیدی و مساله مهریه در میان زنان و دختران پیامبران و ائمه اطهار(ع) مسائل مختلفی مطرح است؛ وقتی خداوند جریان ازدواج حضرت آدم و حوا را نقل می‌کند یکی از روایات این بود که مهریه حوا برای حضرت آدم دو شاخه گل بوده است و در برخی از رویات اهل سنت نیز مسائلی نقل شده اما آنچه نقل می کنند بیش از این نیست.
سجادی خاطرنشان کرد: در مساله ماجرای دختر شعیب و حضرت موسی(ع) نیز مهریه مطرح بود این که شعیب به موسی می گوید ۸ سال در خانه من کارگری کن و من با ازدواج تو موافقت می کنم اما این سالها تنها به ازای ازدواج نبود بلکه قرار بود موسی از دانش حضرت شعیب استفاده کند و از تجربیات علمی و معنویت او بهره ببرد تا کمال نهایی را برای آن که پیامبر شود به دست بیاورد.
استاد و پژوهشگر حوزه گفت: جریان دیگری که درباره مهریه مهم است، ماجرای حضرت ایوب و حلیمه خاتون است که آن قدر مهریه پایین بوده که حتی هزینه خرید گاو و گوسفندی نیز نمی شده و طبق روایات بسیار ناچیز بوده است، پس در میان ادیان توحیدی مساله مهریه این گونه بوده است.
او افزود: در میان سیره رسول خدا دو روایت در این باره نقل شده است، امام صادق(ع) از پیامبر اسلام نقل می کند دختران و زنان را مهریه بالاتر از ۱۲ درهم نبود؛ این میزان درهم در آن زمان معادل ۲۴ گرم نقره است، این روایت را حاجی نوری در مستدرک الوسائل جلد ۱۵ صفحه ۶۲ و مرحوم شیخ عباس قمی در سفینه البحار ماده مهریه نقل می کند.
میزان مهریه در نگاه اهل بیت(ع)
سجادی بیان کرد: امام صادق(ع) می فرماید پیامبر سقفی را در نظر داشت و بالاترین مهریه برای دختری ۴۰ درهم یا ۲۰ یا ۱۲ درهم بوده است، در سیره پیامبر اسلام دختران اهل بیت مهریه شان این گونه بوده است.
او تصریح کرد: در حال حاضر مهریه هزار و ۸۰۰ سکه‌ای و یا حتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ سکه‌ای از جمله دغدغه‌های جدی در جامعه است در حالی که مهریه دختر شیعه به اندازه زنان و دختران اهلبیت و حضرت زهراست؛ آیا این تضعیف زنان اهل بیت است؟
استاد و پژوهشگر حوزه عنوان کرد: در مورد میزان مهریه ده‌ها روایت داریم، مهریه معقول آن است که مردم راضی باشند و اگر یک روز رفراندوم برگزار شود در باب مهریه های کذایی و در فضای مجازی نبلیغ می شد ببنیم چند درصد مردم راضی هستند. اگر اکثریت مردم ملاک باشد هنجار شکنی به وجود می‌آید.
او خاطرنشان کرد: چند درصد مردم از این مهریه راضی هستند، رضایت اکثریت مردم باید ملاک و قانون باشد، ما در چه دورانی به سر می بریم که اقلیتی حاکم بر اکثریت می شود و هنجارشکنی به وجود می‌آید سهل ابن سعد از پیامبر نقل می کند اگر مرد یک آیه قرآن به زن یاد بدهد مهریه است و یک انگشتر مهریه می شود.
معنویت مهریه مورد استهزاء قرار گرفته است
سجادی ادامه داد: مهریه باید معقول و مورد رضایت طرفین باشد، در مهریه که سنت رسول خداست کسی حق ندارد کارشکنی کند، امام رضا(ع) فرمود حق ندارید این چنین کنید؛ ای پسر و دختری که خود را منتسب به اهل بیت(ع) می دانید و نسبت به مهریه هنجار شکنی می کنید که بازار مسلمانان به خظر می افتد مهریه بیش از ۵ درهم نباید نباشد.
او تصریح کرد: اساسا مهریه های ما برچه اساسی این گونه است؟ آیا حقوق شرعی و یا حقوق بین الملل اجازه می دهد؟ متاسفانه مسائل معنوی مهریه از میان ما رخت بربسته است، روایاتی داریم زنان و دخترانی آمدند نزد پیامبر و می گفتند برای ازدواج ما شرایطی بگذارید و برای هر یک قرآن و احادیث، مهریه قرار می گرفت، آیا مهریه ما مطابق این شرع است؟ مساله معنویت مهریه مورد استهزاء قرار گرفته است.
استاد و پژوهشگر حوزه بیان کرد: سیوطی در کتاب الثغور الباسمه فی مناقب السیده فاطمه نقل می کند وقتی حضرت علی(ع) به خواستگاری حضرت فاطمه (س) آمد و قرار شد ۵ درهم باشد خواستند عقد بخوانند از گوشه خانه سلمان را فاطمه خواست. سلمان رفت و نامه حضرت زهرا را برای پدر آورد، در نامه نوشته بود، یا رسول الله پدر جان دختران بقیه انسان ها مهریه شان درهم و دینار است و چه فرقی است،رسول خدا ماندند چه کنند که دختشان پیشنهاد داد مهریه من را شفاعت گنهکاران امت قرار دهند در این هنگام جبرئیل نازل شد و پیام آورد خدا پیشنهاد فاطمه را پذیرفته و می گوید مهریه فاطمه را بخشش گناهان امت پدرش قرار داده است در شبی که داشت از دنیا می‌رفت صدا زد و گفت: امان نامه فاطمه را زیر سر من بگذار در روز قیامت امان نامه فاطمه برای نجات امت رسول خداست.
او خاطرنشان کرد: آیا دختری پیدا می شود در میان شیعیان مهریه او یاد دادن حدیث و بزرگداشت امام حسین باشد؟ این ها فراموش شده است، ای خطبا و وعاظ و رسانه داران دختران و پسران شیعه را سر رهبران شیعه و دین برگردانید، آیا مهریه دختران ما مطابق با قوانین ازدواج های عالم است و آیا مهریه یک خانم شیعه در عصر کنونی مطابق با مهریه همه زنان اهل بیت است؟ این در کجا تطابق دارد این مهریه با دغدغه امام رضا(ع) و فاطمه زهرا تطابقی ندارد.
سجادی ادامه داد: متاسفانه در هیچ جای دنیا مهریه ها به اندازه مهریه شیعه نیست، در غرب اگر چه در ازدواج ها کرامت و فرهنگ شیعه را برای زن قائل نیستند، اما مهریه ها کمتر از میزان مهریه در زنان شیعه است؛ در روایات داریم مهریه زن به اندازه بار شتر باشد، آیا مهریه اندازه دیه ۴ مرد در شان زن شیعه است، مهریه نباید به گونه ای باشد که در فضای مجازی این گونه با آن علیه دین تبلیغ کنند و مهریه نباید برای دخترانی که دین خوبی ندارند دکان اقتصادی باشد.
او تصریح کرد: دست اندرکاران خانواده و قوه قضائیه و بزرگان باید ظلم هایی که به طرفین از ناحیه کم و زیاد بودن مهریه می شود را در نظر بگیرند، ۶ هزار نفر در زندان ها به دلیل مهریه گرفتار هستند، اتفاقا مهر زیاد موجب طلاق می شود، وقتی خانمی مهریه زیاد دارد و می‌فهمد با زندگی مرد سازگار نیست مهریه را مطالبه می کند و طلاق می خواهد و مهریه را به اجرا می گذارد تا مرد به زندان برود و مجبور به طلاق شود.
استاد و پژوهشگر حوزه بیان کرد: برای این مشکلات باید راه حل پیدا کرد، همگان باید بیندیشند و راهکاری پیدا کنند، تا به جمع بندی مناسب و مهریه معقولی برسیم، از طرفی نگویند با دختر شیعه ازدواج نکنید چون دوست دارد خودفروش باشد، باید تبلیغ خطبا و وعاظ و رسانه ها در این مورد الگو ساختن در کم بودن مهریه و لذت بردن از زندگی با مهریه کم و مرور زندگی بانوان بزرگی باشد که با کمال بودند اما مهریه های پایین داشتند.
مهریه بانو مجتهده اصفهانی
او گفت: بانوان بزرگی داشتیم که با کمال بودند و مهر نداشتند اما سازگار بودند، بانو مجتهده اصفهانی شخصیت بزرگ شیعه صاحب تفسیر مخزن الاعرفان ۱۵ جلدی و درس تفسیر و درس خارج و کرسی های علمی بود و همسرش بعدها نابینا شد و با کمترین امکانات زندگی کرد، اما مهریه اش یک بز بوده است این ها باید الگو باشد.
سجادی بیان کرد: امور خانواده باید به این مسائل توجه کند، باید آموزش باشد، دستگاه قوه قضائیه وارد شود و لایحه ای را تعیین کند و سردفتران ازدواج و طلاق سقفی را مشخص کنند کمتر از شان و بیشتر از عرف واقعی نباشد، باید از افرادی که در مسائل اجتماعی و روانشناسی کار کردند نظرخواهی و مشورت شود تا به جمع بندی خوبی برسیم و دفاتر ازدواج و طلاق اقدام کنند.