در تقویم بارداری هفته به هفته احتمالا هنوز هم از بارداریتان خبر ندارید چون به هیچ نشانه بارز و مشخصی که شما را به یقین نزدیک کنید، نرسیده‌اید، تازه هنوز هم تست حاملگی نداده‌اید که مطمئن شوید. اما واقعیت این است که شما در حال حاضر باردارید و در حال مادر شدن! کم کم باید خودتان را برای خبر خوش آماده کنید و کمی روی بدنتان تمرکز کنید تا متوجه تغییرات هرچند کوچک بشوید. آنچه لازم است در هفته چهارم بارداری حتما به آن توجه کنید زمان قاعدگی قبلی‌تان و از دست رفتن آن است، اما این به آن معنا نیست که شما از موارد دیگر غافل شوید و در هفته به هفته بارداری باید حواستان به همه چیز باشد.
وضعیت جنین در هفته چهارم بارداری
هفته چهارم بارداری آغاز دوره رویانی در جنین است. از هفته چهارم تا 10 هفته آینده، یعنی هفته چهاردهم، تقریبا تمام دستگاه‌های بدن جنین شما تکامل‌یافته و شروع به فعالیت می‌کند. بنابراین در این مدت نسبت به عوامل زیان‌آور بسیار آسیب‌پذیر است.
جنین در هفته چهارم بارداری از دو لایه خارجی (اپی بلاست) و داخلی (هایپوبلاست) تشکیل شده که بعدها اعضا و دستگاه‌های بدن جنین را می‌سازند. جفت ابتدایی نیز از دولایه تشکیل شده که در حال حفر کردن تونل‌های بسیار ظریف و ایجاد فضاهایی در دیواره رحم شماست تا در آینده اکسیژن و مواد غذایی
لازم را برای جنین تامین کرده و مواد زائد را دفع کند، تقریبا در اواخر هفته چهارم بارداری این سیستم شروع به کار خواهد کرد.
گلبول‌های قرمز نیز در حال ساخته‌شدن هستند تا بتوانند اکسیژن را به تمام بدن کوچک جنین برسانند. در ضمن کیسه آب که حاوی مایع آمنیوتیک است جنین را در برگرفته و او را از آسیب‌های احتمالی در دوران بارداری محافظت خواهد کرد.
قد: 0.13 سانتی‌متر
وزن: 0.11 گرم
وضعیت مادر در هفته چهارم بارداری
در چهارمین هفته بارداری، اگر اصرار داشته باشید که خودتان راهی داروخانه شوید و تست بارداری تهیه کنید ممکن است با انجام زودهنگام این کار ناامید شوید چون وقتی لقاح با موفقیت انجام شود هورمون HCG به تدریج بیشتر می‌شود. تست بارداری خانگی نیاز به مشخص بودن سطح اصلی HCG دارد. لازم است بدانید دراین تست احتمال خطا یعنی مثبت شدن یا منفی شدن کاذب وجود دارد. توصیه ما به شما انجام آزمایش HCG یک هفته تا 10 روز پس از تاخیر در قاعدگی است (معمولا میزان آن در هفته‌های 8 تا 11 به حداکثر رسیده و در ادامه کاهش پیدا می‌کند.) تا علامت را مشخص و واضح نشان دهد. تست خون در آزمایشگاه مطمئن‌ترین راه برای تایید بارداری شماست. بنابراین اگر تست شما مثبت باشد یا حتی نباشد و شما مشکوک به بارداری باشید بهتر است به آزمایشگاه مراجعه کنید.
اگر تست شما مثبت باشد بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید یا اگر تاکنون انتخابی نداشتید پزشکی را انتخاب کنید و یک قرار ملاقات برای اولین جلسه مراقبت‌های بارداری با او بگذارید. ممکن است به دلایل مختلف یا طبق نظر پزشک اولین قرار شما تا چند هفته دیگر به تعویق بیافتد. نگران نشوید و در این مدت تا حد امکان دارویی مصرف نکنید. اگر تاکنون مصرف مکلمل‌های مخصوص دوران بارداری را شروع نکرده‌اید حتما اسید فولیک را روزانه میل کنید چرا که چند هفته آینده دوران حساس تکامل جنین شما خواهد بود. جفت ابتدایی اکنون می‌تواند آنچه را که در خون شما وجود دارد به بدن جنین برساند و از این نظر داروها، خوراکی‌ها و هر آنچه را که با آن در تماس هستید، بااهمیت می‌سازد. اگر تست حاملگیتان منفی بود اما همچنان قاعده نشدید تا هفته پنجم صبر کنید. بسیاری از آزمایش‌های ادرار به اندازه کافی برای تشخیص حاملگی در هفته چهارم حساس نیستند.
نحوه استفاده از تست حاملگی
استفاده از تست بارداری خانگی برای اینکه بدانید باردار هستید یا نه، متداول است اما برای اینکه نتیجه درست و دقیقی از این تست‌ها به دست آورید لازم است چگونگی استفاده از آن را بدانید. برای اینکه تست خانگی بارداری از طریق ادرار نتیجه دقیقی داشته باشد باید زمان استفاده از آن را بدانید. به طور کلی بیشتر این تست‌ها را با یک هفته تاخیر در قاعدگی استفاده می‌کنند. پس از روز اول تاخیر در بارداری حداقل یک هفته صبر کنید و بعد تست را انجام دهید. اگر صبح و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب این تست را انجام دهید، نتیجه آن دقیق‌تر خواهد بود، زیرا ادرار در این زمان غلیظ‌تر است. دقت تست‌های خانگی حدود 97 درصد گزارش شده است. البته به طور قطع تست خونی دقیق‌تر خواهد بود، اما به هر حال در برخی موارد احتمال خطا در هر دو تست وجود دارد.
در هفته چهارم بارداری چی بخوریم؟
کلسیم یکی از عناصر اصلی استخوان‌سازی و تشکیل دندان‌هاست، همچنین در تکامل سیستم گردش‌خون، سیستم عصبی و ماهیچه‌های نوزاد تاثیر بسزایی دارد. بدن شما به مقدار کافی کلسیم به منظور رشد و تکامل جنین نیاز دارد. اگر بدنتان نتواند کلسیم کافی را از رژیم غذایی بگیرد، آن را از استخوان‌هایتان می‌گیرد که در آینده باعث تضعیف یا پوکی استخوان می‌شود. لبنیات بهترین منبع کلسیم مورد نیازتان است. روزانه سه وعده از مواد لبنی مانند شیر کم‌چرب یا بدون چربی یا ماست استفاده کنید.
استعمال هرگونه دخانیات در دوران بارداری بسیار خطرناک است. استعمال این مواد باعث عدم اکسیژن‌رسانی به جنین در حال رشد و بروز ناهنجاری‌های پیشرفته، زایمان زودرس، سقط‌جنین و کمبود وزن نوزاد می‌شود. حتی اگر همسرتان یا یکی از اعضای خانواده سیگار می‌کشند از آن‌ها بخواهید در فضای بیرون خانه، جایی که شما در معرض دود سیگار قرار ندارید، سیگار بکشند زیرا تحقیقات حاکی از آن است که دود سیگار شخص دیگر نیز می‌تواند برای جنین‌تان زیان‌آور باشد.
علائم مهم هفته چهارم بارداری
تهوع حاملگی: تهوع یا ویار بارداری ممکن است زودتر از آنچه انتظار دارید به سراغ شما بیاید. می‌توانید چند بیسکویت خشک یا کراکر به همراه داشته باشید، آب‌نبات‌های لیمویی یا آنتی‌اسیدهای جویدنی بعد از هر حمله استفراغ کمک‌کننده است.
آدامس‌های طعم دار نعناع و زنجبیل خشک‌شده نیز به تغییر ذائقه شما کمک خواهد کرد. بهتر است تعدادی از مواد فوق را به همراه یک پاکت یا کیسه نایلون برای استفراغ و تعدادی دستمال خشک یا مرطوب برای پاک کردن دهان در کیف، ماشین، میز کار یا هر جای دیگر داشته باشید.
لیست کارهای مهم در هفته چهارم بارداری
- مراقبت از موها در دوران بارداری امری کاملا ضروری است، خوب است 2 تا 3 بار در هفته موهای خود را شستشو دهید.
- رنگ کردن مو در سه ماهه اول کاملا ممنوع است و بعد از سه ماهه اول باید رنگ‌های فاقد آمونیاک استفاده شود و در صورت عدم نیاز رنگ نشود بهتر است.
- همچنین برای استحمام روزانه بهتر است از آبی استفاده کنید که درجه حرارت آن بین 29 الی 32 درجه سانتی‌گراد است، زیرا افزایش دمای بدن مادر برای جنین مضر است. بهتر است حمام پر بخار نشود و از دمپایی‌هایی استفاده کنید که سر نخورید و زمان حمامتان کوتاه باشد.
- همچنین با توجه به نتایج برخی از تحقیقات استفاده مادر از دستگاه ماکرویو ممکن است برای جنین خطرساز باشد. بنابراین بهتر است به‌خصوص در ماه‌های نخست بارداری از دستگاه ماکرویو استفاده نشود.
- وقتش رسیده که همسرتان را در جریان قرار دهید که ممکن است باردار باشید تا همراهی او را نیز داشته باشید.
اخلاق ندارید؟
اگر خلق و خوی شما در چند ماهه اول بارداری تغییر کرد، چندان تعجب نکنید زیرا موج هورمون‌ها بی‌شک روی احساساتتان تاثیر می‌گذارد. ممکن است احساس خستگی و عصبانیت بکنید. در این دوران اضطراب شما تا حدودی طبیعی است، اما اگر خیلی احساس نگرانی می کنید، در مورد ترس‌هایتان با همسر، اعضای خانواده یا دوستان مورد اعتماد خود صحبت کنید.
یکی از عوامل این اضطراب، بی‌خبری و ناآگاهی در رابطه با دوران بارداری و زایمان است پس سعی کنید با مطالعه و پرسیدن سوالات خود از افراد ذی صلاح اطلاعات خود را کامل کنید و تا حدود زیادی از ترس‌ها و نگرانی‌هایتان کم کنید.
توصیه‌های مذهبی هفته چهارم بارداری
با کوشش تمام از گناهان بپرهیزید و حتی‌الامکان مستحبات را انجام دهید. نمازهای یومیه را در اول وقت به‌جا آورید و قبل از نماز حتما اذان و اقامه بگویید و در وقت گفتن اذان و اقامه دستتان را روی شکم بگذارید.
هرروز بر دو عدد خرما سوره "قدر" بخوانید و آن‌ها را ناشتا بخورید. در خرما سیزده ماده حیاتی و پنج نوع ویتامین وجود دارد که آن را به یک منبع غذایی غنی تبدیل می‌کند. کلسیم موجود در خرما عامل اصلی استحکام دندان‌هاست و فسفر آن نیز از عناصر تشکیل‌دهنده مغز و مانع ضعف اعصاب و خستگی است. همچنین پتاسیم موجود در خرما از ابتلا به زخم معده جلوگیری می‌کند.
با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان