حکم شرعی باینری آپشن ، آیا باینری آپشن حلال است؟ آیا فارکس و باینری آپشن مطابق قانون و سنت اسلام است؟
این سوالات یکی از متداول ترین سوالات است که بین معامله گران مسلمان بسیار رایج است و به دنبال جواب آن هستند.
در اینجا در این مقاله، ما قصد داریم به بحث در مورد قانون شریعت و حلال و حرام بودن این تجارت پرطرفدار بپردازیم.
یکی از موضوعاتی که کمتر بدان توجه شده، انطباق معاملات فضای مجازی با اصول و مبانی فقهی و شرعی است. همانطور که کسب رزق و روزی حلال در فضای حقیقی دارای اهمیت است، بدست آوردن رزق و روزی حلال در فضای مجازی به علت پیچیدگی های فضای مجازی به مراتب دارای اهمیت بیشتری است.
بازار داغ تجارت آنلاین
نزدیک به دو دهه ی گذشته با داغ شدن بازار تجارت آنلاین باینری آپشن، یک دوره جدید برای معامله گران فارکس در صنعت مالی و سرمایه گذاری ایجاد شد. اصلا مهم نیست نژادها و اعتقادات معامله گران چیست، یک چهارم کل جمعیت جهان مسلمانان هستند. انتظار می رود که اگر معاملات باینری آپشن حلال باشد، بسیاری از معامله گران مسلمان هم به تجارت این بازار نوپا بپیوندند.
آیا باینری آپشن قمار است یا خیر؟
روش باینری آپشن به این صورت است که باید فرد معامله گر پیش بینی کند آیا بهای فلان ارز و یا فلان منبع انرژی و فلزات گرانبها در زمان و تاریخ مشخص افزایش پیدا می‌کند یا خیر که اگر حدس و پیش بینی او درست از آب درآید سود می‌کند وگرنه کل مبلغ سرمایه گذاری خود را از دست می‌دهد. شاید این نوع روش کسب درآمد برای بسیاری از افراد چنین سوالی را به وجود آورد که باینری آپشن قمار است. اما برای پاسخ به چنین نظر و سوالی ابتدا باید ببینیم قمار چیست و آنها را با هم مقایسه کنیم.
چگونگی انجام معاملات در باینری آپشن
برای آشنایی بیشتر با چگونگی انجام شدن معاملات در باینری آپشن، یک مثال نقل می‌کنیم.
از شما پرسیده می‌شود: قیمت سهام شرکت N امروز یکم ژوئن ۲۰۱۹ ساعت پنج بعد از ظهر، ۳۵ دلار و ۵۰ سنت است، به نظر شما این سهام در تاریخ دوم ژوئن ۲۰۱۹ ساعت پنج بعد از ظهر، ۳۶ دلار خواهد بود؟ شما می‌توانید پیش‌بینی کنید که بله قیمت ۳۶ دلار خواهد بود و یک نرخ نیز برای پیشنهاد خود ایجاد کنید؛ مثلا ۲۰۰ دلار. در روز دوم ژوئن، اگر سهام بالای ۳۶ دلار رفته باشد، شما چیزی حدود ۷۰ درصد سود می‌کنید؛ یعنی علاوه‌بر اینکه ۲۰۰ دلار خود را دریافت می‌کنید، ۱۴۰ دلار هم به علت حدس صحیح، آید شما می‌شود. ولی اگر حدس شما صحیح نباشد و قیمت سهم به ۳۶ دلار نرسد، دویست دلار شما از دست می‌رود.
قوانین ربا، بهره و سود در بانکداری اسلامی ایران
قوانین ربا:
ربا عبارت است از بهره از پیش تعیین شده. پول یا مالی به کسی قرض داده شود و شرط گردد که وام گیرنده در سررسید، مبلغ یا درصد معینی علاوه بر اصل را تادیه کند، استقراض ربوی انجام شده و مطابق نص صریح قرآن کریم، این معامله حرام و باطل است. از این رو، بهره ای که از پیش تعیین نشده باشد غیرشرعی نیست و در اسلام پذیرفته شده است.
قوانین سود:
به سهم کارفرمایی گفته می شود. دستمزد خدمات و خطرات کارفرمایی سود نامیده می شود. نباید آن را با بهره است اشتباه گرفت.
قوانین بهره:
عبارت است از سهم یا اجرت سرمایه از حاصل تولیدی که این سرمایه در آن ذی مدخل بوده است. این قلم نه فقط شامل بهره سرمایه پولی شخص کارفرما است، بلکه شامل بهره سرمایه های استقراضی نیز هست.
همانطور که با اصطلاحات بانکداری اشنا شدید، بهره گرفتن از قرض در اسلام حرام است. لذا پر واضح است که گرفتن بهره شبانه در معاملات فارکس و باینری آپشن که بلند مدت هستند، برای مسلمانان ممنوع یا به اصطلاح حرام است. از سوی دیگر ربا یا بهره برای مسلمانان ممنوع است و یک گناه بزرگ شناخته می شود. بسیاری از بروکرهای فارکس این موضوع را می دانند و درنظر می گیرند. به خاطر همین آنها یک سیستم بازرگانی جدیدی را ایجاد کردند. یعنی یک حساب معاملاتی متفاوت برای مسلمانان ارائه می دهند که در آن بهره ی برای انجام معاملات در نظر گرفته نمیشود
نحوه معاملات سیستم باینری آپشن
One Touch:
در این نوع ، تریدر پیش بینی می کند که قیمت یک سهم به قیمت تایین شده بوسیله بروکر خواهد رسید (قبل از پایان زمان معامله). قیمت سهم لازم نیست که بالاتر برود ، فقط کافیست یک تماس کوچک با آن قیمت مورد نظر کارگزار داشته باشد.
برای مثال مقدار EUR/USD در جمعه 1.3500 است. گزینه بالا (call option) یعنی قیمت تا اخر هفته آینده افزایش پیدا می کند تا حداقل به 1.3800 برسد. گزینه پایین (put option) یعنی مقدار EUR/USD در طی هفته آینده کاهش میابد تا حداقل به 1.3200 برسد. در این معامله باینری شما پیش بینی می کنید که قیمت به کدام یکی از این سطوح خواهد رسید.
No Touch:
این نوع معامله درست شبیه One Touch است. تریدر امیدوار است قبل از پایان زمان انقضا معامله ، قیمت سهم یا کالا از یک مرزی عبور نکند.
برای مثال سهام گوگل $540 است ، پلتفرم بروکر می گوید قیمت عدم تماس (No Touch) سطح 570$ است. اگر قیمت به 570 دلار نرسید در مدت زمان مشخص شده ، شما معامله را برده اید.
Ladder:
نردبان هم نوعی باینری آپشن است که معامله گر انتظار دارد که قیمت سهم قبل از پایان زمان معامله بالاتر یا پایین تر از مقداری باشد که کارگزار معین کرده. سود این معامله می تواند از 1% تا 500% باشد.
مقایسه باینری آپشن و قمار
در باینری آپشن هم شما 100 درصد مطمئن نیستید که در تجارت و معامله‌ای که انجام می‌دهید؛ برنده شوید. هیچ تضمینی وجود ندارد. هر لحظه ممکن است کل مبلغی که برای سرمایه گذاری در این روش کسب درآمد هزینه کرده اید؛ از دست بدهید. با این حال شاید کمتر کسی از مردم بداند تجارت باینری آپشن تا حد زیادی بستگی به مطالعه و مقایسه‌ی نمودارها و تحلیل‌های مالی است.
ویژگی های قمار
- سرمایه گذاری احساسی و عاطفی است.
- ریسک و خطر بسیار بالا است.
- قماربازان کاملا به شانس تکیه می‌کنند.
- نتیجه‌ی پیش بینی اغلب غیر ممکن است.
- قمار بازان اغلب وسوسه می‌شوند
ویژگی های باینری آپشن
- سرمایه گذاری هوشمندانه و منطقی است.
- خطر و ریسک قابل درک و استدلال است.
- معامله گر در این روش تمایل به تحلیل و استدلال مالی دارد.
- نتیجه به عنوان یک احتمال آماری محسوب می‌شود.
- معامله گران از نظر ذهنی در وضعیت بسیار خوبی قرار دارند.
حکم شرعی کسب پول از باینری آپشن
در معاملات باینری آپشن هیچ کالایی رد و بدل نمیشود و سیستم معامله صرفا بر پایه یک سری معاملات صوری ارزی است؛ به این معنا که معامله‌گران صرفا با حدس
زدن افزایش یا کاهش قیمت سهام، سود یا زیان می‌کنند و هیچ دخل و تصرفی در سهام شرکت‌ها و همچنین در رشد یا ضعف اقتصاد ندارند. با توجه به این مقدمات، می‌توان باینری آپشن را نوعی بازی دانست. از طرف دیگر، این معاملات بر مبنای برد و باخت است و بازنده در ازای باخت متحمل ضرر‌هایی می‌شود. پس می‌توان گفت که باینری آپشن از مصادیق قمار محسوب می‌شود و درآمد حاصل از آن حلال نیست.
استفاده از باینری آپشن مطابق با فتوای مراجع تقلید
نظر آیت الله سید علی خامنه‌ای
آیت الله العظمی «سیدعلی خامنه ای» رهبر معظم انقلاب و از مراجع معظم تقلید شیعیان در پاسخ به استفتائی حکم شرعی کسب درآمد با “باینری آپشن” را بیان کردند.
سوال: نوعی روش برای کسب درآمد در فضای مجازی به وجود آمده است که به روش باینری آپشن شناخته می‌شود؛ معامله‌گران این سیستم باید مطابق با تحلیل و سابقه آشنایی خود با بورس کالاها، قیمت برخی سهام‌ها را در آینده نزدیک حدس بزنند. اگر این حدس‌ها صحیح باشد، تا حدود ۹۰ درصد سود می‌کنند، ولی اگر این حدس اشتباه از آب در بیاید، معامله‌گر مقداری پول از دست می‌دهد. کسب درآمد از این طریق، چه حکمی دارد؟
پاسخ: کسب درآمد با این شیوه صحیح نیست و شما درآمد حاصل شده از این طریق را مالک نمی‌شوید.
نظر آیت الله مکارم شیرازی
سوال: در این روزها، گونه‌ای از معامله در فضای مجازی رواج پیدا کرده است که معامله‌گران بر مبنای حدسی که درباره افزایش یا کاهش قیمت سهم‌ها می‌زنند، ضرر یا سود خواهند کرد. این شیوه معامله به سبب اینکه براساس تحلیل‌های آماری و سابقه آشنایی با بازار بورس شکل می‌گیرد، تفاوت بزرگی با قمار دارد. آیا کسب درآمد از این طریق جایز است؟
پاسخ: با در نظر گرفتن این مسئله که ارز یا کالای معامله شده در چنین بازاری، قابلیت تحویل دادن به مشتری را ندارد، معامله صورت شرعی نمی‌پذیرد و جایز نیست.
جلسه هم اندیشی حکم شرعی باینری آپشن
بحث مطرح شده در جلسه هم اندیشی در دفتر آیت الله سیستانی با حضور نمایندگان ویژه ایشان و مجتهدین معظم (حفظهم الله تعالی) / استفتاء شفاهی از چند تن از نمایندگان مراجع معظم تقلید / سخنرانی مطرح شده توسط حجت الاسلام و المسلمین سید اباصالح راجی در رسانه ی ملّی با موضوع باینری آپشن
اساس فعالیت باینری آپشن Binary Options بر پیش بینی سطح قیمت ها و تفاضل آنها با هم می باشد، در این نوع فعالیت به جای خرید و فروش واقعی ارز اقدام به معاملات صوری ارز می شود .
لذا این فعالیت از مصادیق «قمار و برد و باخت مالی» و نوعی «اکل مال به باطل» محسوب شده و حرام است.
و در حرمت قمار فرقی بین اینکه بازنده کافر یا مسلمان باشد نیست، البته به فتوای تعدادی از فقهاء معظم تقلید از جمله آیت الله العظمی سیستانی، اگر محرز است که طرف بازنده «کافر غیر محترم المال» است، تصرف در مالی که از این راه حرام به دست آمده جایز است، هرچند بر فرد شرعاً واجب است از این شغل حرام انصراف داده و خارج شود. [3]
سخن آخر
لطفا توجه داشته باشید که بیگ اینکام هیچ جبهه ای در مورد حلال بودن یا حرام بودن معاملات باینری آپشن یا فارکس نمی گیرد و در این مورد اظهار نظر نمی کند. در این مورد من هیچ مجوز مذهبی ندارم.
افراد باید توجه داشته باشند که لقمه حرام آثار سوء در پی دارد و راه کج به منزل نمی رسد، نباید این موضوع را به خود القاء کنیم که چون ما از فضای مجازی استفاده می کنیم، کسی متوجه ما نیست. باید توجه داشته باشیم چشم های مختلفی ناظر انسان است و جرائم کشف می شوند و باعث بی آبرویی برای خودمان می گردد. این مسائل عذاب اخروی به دنبال دارد و باعث پشیمانی انسان می شود.