عفونت کلیه (پیلونفریت) یک نوع عفونت در مجرای ادرار است که معمولاً از مجرای ادرار یا مثانه شروع شده و به سمت کلیه‌ها گسترش می‌یابد. عفونت کلیه به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارد. در صورتی که این بیماری تحت مداوا قرار نگیرد، باکتری‌ها وارد جریان خون شده و باعث بروز عفونت‌های مهلک می‌شوند.
در صورتی که این بیماری تحت درمان قرار نگیرد، عفونت کلیه می‌تواند باعث ایجاد عوارض و بیماری‌های خطرناکی شود که برخی از آنها عبارتند از:
آسیب‌دیدگی دائمی کلیه: آسیب‌دیدگی دائمی کلیه می‌تواند باعث نارسایی مزمن کلیوی شود.
سمی شدن خون (سپتیسمی): کلیه‌ها مواد زائد خون را فیلتر کرده و سپس خون را به نقاط مختلف بدن ارسال می‌کنند. در صورتی که کلیه‌های شما عفونی شده باشند، باکتری‌ها از طریق کلیه وارد جریان خون شده و به سمت نقاط مختلف بدن می‌روند.
عوارض بارداری: زنان مبتلا به عفونت کلیه در دوران بارداری ممکن است بچه‌هایی را به دنیا آورند که در هنگام تولد، وزنشان کم است.
برای درمان هر چه سریع‌تر و جلوگیری از عوارض خطرناک عفونت کلیه در اولین فرصت به متخصص اورولوژی مراجعه نمایید تا دارو و یا آزمایشات لازم تجویز گردد.
علائم عفونت کلیه
علامت و نشانه‌های عفونت کلیه عبارتند از:
تب
درد کمر، درد پهلوها یا درد در کشاله ران
درد شکم
تکرر ادرار
نیاز به ادرار کردن مداوم
احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
وجود چرک یا خون در ادرار
ادرار با بوی بد و کف‌آلود
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر علامت یا نشانه‌ای که باعث نگرانی شما می‌شود باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که برای عفونت مجرای ادرار تحت درمان قرار دارید ولی علائم و نشانه‌های شما بهبود نمی‌یابد باید به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که هر یک از علائم عفونت کلیه با خون در ادرار، حالت تهوع و استفراغ همراه شد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
علل عفونت کلیه
عفونت کلیه معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها از طریق لوله‌هایی که ادرار را حمل می‌کنند وارد ادرار شده و شروع به تکثیر می‌کنند. باکتری‌های ناشی از عفونت‌های قسمت‌های دیگر بدن هم ممکن است از طریق جریان خون وارد کلیه‌ها شوند. عفونت کلیه از این مسیر غیرمعمول نیست و ممکن است اتفاق بیفتد. برای مثال در صورتی که شما از مفصل مصنوعی یا دریچه مصنوعی قلب استفاده می‌کنید و آنها عفونت کرده باشند ممکن است این عفونت از طریق جریان خون وارد کلیه شود. به ندرت، عفونت کلیه پس از عمل جراحی کلیه ایجاد می‌شود.
عوامل
عواملی که احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهند عبارتند از:
آناتومی زنانه: زنان بیش از مردان در خطر مبتلا شدن به عفونت کلیه هستند. مجرای ادرار زنان بسیار کوتاه‌تر از مردان است بنابراین باکتری‌ها فاصله کمتری تا خارج شدن از بدن از طریق مثانه دارند. نزدیک بودن واژن به مقعد هم فرصت مناسبی برای تکثیر باکتری‌ها تا زمان ورود به مثانه ایجاد می‌کند سپس عفونت از مثانه به سمت کلیه گسترش می‌یابد. زنان باردار بیشتر در معرض عفونت کلیه قرار دارند.
انسداد مجرای ادرار: هر چیزی که جریان ادرار را کند کند یا توانایی تخلیه کامل مثانه را کاهش دهد مانند سنگ کلیه، اختلالات ساختاری در سیستم دفع ادرار یا در مردان بزرگ شدن غده پروستات می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش دهد.
ضعف سیستم ایمنی بدن: برخی بیماری‌ها مانند دیابت و اچ آی وی، سیستم ایمنی بدن را مختل کرده و احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهند. برخی داروها مانند داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند ارگان‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند هم اثر مشابهی دارند.
آسیب‌دیدگی عصب‌های اطراف مثانه: آسیب‌دیدگی عصب‌ها یا نخاع می‌تواند احساس عفونی شدن مثانه را مسدود کند که در نتیجه شما متوجه وجود عفونت حتی در مراحل پیشرفته آن نمی‌شوید.
استفاده طولانی مدت از سوند ادرار: سوند ادرار لوله‌ای است که برای تخلیه ادرار از مثانه به کار برده می‌شود. شما ممکن است از سوند پس از انجام برخی عمل‌های جراحی یا آزمایش‌های تشخیصی استفاده کنید. در صورتی که شما نتوانید از روی تخت بلند شوید ممکن است لازم باشد برای مدت طولانی از سوند استفاده کنید.
بیماری‌هایی که باعث می‌شود ادرار در مسیر اشتباه جاری شود: در بیماری برگشت ادراری، مقدار کمی ادرار به مثانه برگشته و به سمت حالب یا کلیه‌ها می‌رود. افراد مبتلا به برگشت ادرار ممکن است در کودکی مکرراً به عفونت کلیوی مبتلا شده باشند و احتمال ابتلا به عفونت کلیه در دوران کودکی و بزرگسالی در این افراد افزایش می‌یابد.
آزمایش‌ها و تشخیص
پزشک معمولاً عفونت کلیه را از روی علائم و نشانه‌های آن مانند تب و کمر درد تشخیص می‌دهد. اگر دکتر در مورد تشخیص عفونت کلیه شک داشت از شما خواهد خواست تا از ادرارتان برای آزمایش باکتری‌ها، خون و چرک موجود در آن نمونه‌برداری شود. همچنین وی ممکن است کشت خون را تجویز نماید که در آزمایشگاه از این طریق، باکتری‌های یا ارگانیسم‌های دیگر موجود در خون شما مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. از آزمایش‌های دیگر می‌توان به سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری یا عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس که به آن سیستویورتروگرام ادرار گفته می‌شود نیز اشاره کرد.
اقدامات درمانی و داروها
آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت کلیه
مصرف آنتی‌بیوتیک اولین اقدام درمانی برای درمان عفونت کلیه‌ها است. نوع و مدت مصرف داروها به وضعیت سلامتی و باکتری‌های موجود در نمونه ادرار شما بستگی دارد. معمولاً علائم و نشانه‌های عفونت کلیه چند روز پس از شروع درمان بهبود می‌یابند اما ممکن است شما مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تا یک هفته یا بیشتر ادامه دهید. دوره مصرف آنتی‌بیوتیک که توسط پزشک برای شما تجویز شده است را تکمیل کنید تا مطمئن شوید که عفونت به طور کامل از بین رفته است.
بستری شدن در بیمارستان
[Hospitalization]
برای عفونت‌های شدید، پزشک ممکن است دستور به بستری شدن شما در بیمارستان بدهد. درمان در بیمارستان شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی در ورید دست باشد. مدت زمان بستری شدن شما در بیمارستان به شدت بیماری شما بستگی دارد.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
برای کاهش ناراحتی در دوران نقاهت پس از درمان عفونت کلیه شما می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
استفاده از گرما: پدهای گرم را روی شکم، کمر و پهلوهای خود قرار دهید تا احساس فشار یا درد کاهش یابد.
استفاده از داروهای مسکن: برای رفع ناراحتی‌ها یا تب از داروهای غیر آسپیرینی مسکن که حاوی استامینوفن (تایلنول و داروهای دیگر) هستند مطابق دستور پزشک یا داروهای تجویزی دیگر که وی برای شما تجویز کرده است استفاده کنید.
سطح آب بدن را حفظ کنید: مقادیر زیادی مایعات بنوشید تا باکتری‌های از مجرای ادرار شما شسته شوند. از نوشیدن قهوه و الکل تا زمان رفع کامل عفونت خودداری کنید. این مواد می‌توانند نیازهای مکرر و سریع به دفع ادرار را تشدید کنند.
پیشگیری
با اقدامات پیشگیرانه زیر از بروز عفونت در کلیه‌های خود پیشگیری کنید. به خصوص زنان ممکن است بتوانند با رعایت نکات زیر احتمال ابتلا به عفونت مجرای ادرار را کاهش دهند:
مقادیر زیادی مایعات به خصوص آب بنوشید: نوشیدن مایعات می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های از بدن در زمان ادرار کردن کمک کند.
مکرراً ادرار کنید: از به تأخیر انداختن ادرار خود در زمانی که نیاز به این کار دارید پرهیز کنید.
پس از مقاربت مثانه خود را تخلیه کنید: پس از مقاربت در اولین فرصت ادرار کنید تا باکتری‌های موجود در مجرای ادرار شسته شده و احتمال ابتلا به عفونت کاهش یابد.
به دقت خود را تمیز کنید: طهارت از جلو به عقب پس از ادرار کردن و اجابت مزاج می‌تواند از گسترش باکتری‌های در مجرای ادرار جلوگیری کند.
از استفاده از محصولات زنانه در ناحیه دستگاه تناسلی خود اجتناب کنید: از محصولات زنانه مانند دئودورانت یا دوش مهبل در ناحیه تناسلی که باعث تحریک مجرای ادرار می‌شوند استفاده نکنید.
کلید واژه ها: عفونت کلیهبیماری های شایعبیماری های کلیوی