بدن سموم و مواد زائد را از طریق بسیاری از فرآیندها از جمله ادرار کردن دفع می‌کند. در حالت مناسب، بدن شما باید یک مقدار معین از ادرار را به صورت روزانه بر اساس مقدار آب و نوشیدنی‌ها دیگر دفع کند. کاهش یا افزایش در حجم ادرار شما می‌تواند ناشی از یک وضعیت پزشکی باشد. الیگوریا یا کاهش جریان ادرار یک وضعیت پزشکی است که باعث شده بدن میزانی کمتر از 400 میلی لیتر ادرار در روز تولید کند. این وضعیت نباید با آن‌هایی که نمی‌توانند ادرار کنند یا دچار انسداد جریان ادراری هستند، اشتباه گرفته شود. در این حالت تولید ادرار کمتر از 50 میلی لیتر در روز است.
کم فشاری ادرار اغلب در اثر یک بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شود. به همین دلیل، شما باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. به پزشک مراجعه کنید اگر:
- ادرار کمتر از حد طبیعی است.
- علائمی مانند اسهال، استفراغ یا تب دارید که شما را از دریافت مایعات به اندازه کافی محروم می‌کند.
- دچار سبکی سر، سرگیجه یا یک نبض سریع همراه با خروج ادرار کم هستید.
جهت اطلاع از درمان‌های لازم برای این مشکل می‌توانید با ما تماس حاصل نمایید.
عوامل
کم فشاری ادرار و یا فقدان خروجی ادرار زمانی می‌تواند رخ دهد که شما به نارسایی کلیه یا انسداد مجاری ادراری مبتلا باشید. هنگامی که نارسایی کلیه رخ می‌دهد، کلیه توانایی کنترل الکترولیت و مایعات و دفع مواد زائد بدن را از دست می‌دهد. در این حالت، تولید سلول‌های قرمز خون نیز تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد، زیرا این سلول‌ها در حالت طبیعی توسط یک ماده‌ی تولید شده در کلیه به وجود می‌آیند.
- اگر وضعیت در اثر نارسایی کلیه ایجاد شده است، می‌تواند حاد یا مزمن باشد. نارسایی مزمن کلیه یک بیماری پیشرونده است که در اثر مدیریت ضعیف فشار خون یا دیابت ایجاد می‌شود.
- انسداد مجاری ادراری یا انسداد دستگاه ادراری می‌تواند در اثر بزرگ شدن پروستات، سرطان پروستات، وجود تومور در مثانه یا سنگ در هر دو کلیه به وجود آید.
- خروجی کم ادرار نیز می‌تواند به دلیل کاهش جریان خون به کلیه‌ها، که به طور معمول زمانی اتفاق می‌افتد که شما دچار کم آبی هستید یا خون خود را بیش از حد از دست داده‌اید، ایجاد شود. کم شدن آب بدن در اثر مصرف کم آب، استفراغ، تب یا اسهال ایجاد می‌شود.
- دارو: مصرف دیورتیک‌ها، آنتی کولینرژیک‌ها و آنتی بیوتیک‌های مختلف می‌توانند به کم فشاری ادرار منجر شوند. داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا نیز می‌توانند به کاهش ادرار منجر شوند.
- عوارض قلبی: این مشکل زمانی به وجود می‌آید که در آن قلب قادر به پمپ کردن مقادیر کافی از خون به کلیه‌ها نمی‌باشد.
- آسیب کلیه و بیماری‌ها: اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس که در آن سیستم ایمنی بدن به بدن خود فرد حمله می‌کند، می‌تواند موجب ایجاد آسیب شود. همچنین این آسیب‌ها می‌توانند در اثر نکروز توبول‌ها ایجاد شوند. این نکروز در اثر آسیب به کلیه ناشی از فشار خون پایین و علل دیگر ایجاد می‌گردد.
- بیماری کلیه پلی کیستیک یک مشکل ارثی است که می‌تواند موجب نارسایی کلیه شود. همچنین می‌تواند ناشی از گلومرولونفریت باشد. علائم عبارتند از ادرار کف آلود، ادرار صورتی، فشار خون بالا و احتباس مایعات همراه تورم در دست‌ها، صورت، شکم و پا.
- ادرار کم و یا فقدان خروجی ادرار به ندرت می‌تواند ناشی از وضعیت پزشکی یا عفونت شدیدی باشد که منجر به شوک می‌شود.
علائم کم فشاری ادرار
تمام افرادی که به دلیل خروجی کم ادرار به پزشک مراجعه می‌کنند، 58٪ مشکل تکرر ادرار، 58٪ مشکل استفراغ و 52٪ مشکل کاهش اشتها را گزارش کرده‌اند.
- تکرر ادرار
- استفراغ
- کاهش اشتها
- تب
- درد یا سوزش در هنگام ادرار
- اسهال
- درد در کل بدن
- درد پهلو
- احتباس مایعات
- ادرار بیش از حد در شب
- درد در ناحیه پایینی شکم
تشخیص
به غیر از معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است برای کاهش جریان ادرار نیاز به اطلاع از موارد زیر داشته باشد:
- چه زمانی برای اولین بار متوجه مشکل شدید و این که آیا این حالت در طول زمان تغییر کرده است یا خیر.
- هر گونه تغییر در رنگ ادرار
- چقدر مایعات می‌نوشید و چه مقدار ادرار شما به صورت روزانه دفع می‌شود.
- هر چیزی که موجب برطرف کردن علائم یا بدتر شدن آن‌ها می‌گردد.
- آیا علائم همراه مانند اسهال، استفراغ و تب وجود دارد.
- هر گونه دارویی که مصرف می‌کنید.
- آیا شما سابقه مشکلات مثانه و کلیه دارید یا خیر
آزمایش‌های زیر می‌توانند انجام شوند:
- سونوگرافی از شکم
- سی تی اسکن
- اسکن کلیه
- آزمایش خون برای شمارش خون، عملکرد کلیه و الکترولیت‌ها
درمان کاهش جریان ادرار
درمان اختلال کاهش جریان ادرار معمولاً یک علت دارد. جهت انجام آزمون stop gap و برای این که بتوان خروجی ادرار را اندازه گیری کرد، یک کاتتر در مثانه قرار می‌شود. اگر بیماری شدید است، شما ممکن است در بیمارستان بستری شده و چنانچه دچار کم آبی شدید، مایعات از طریق قطره چکان به شما داده می‌شود. رایج‌ترین داروهای تجویز شده برای بیماران مبتلا به کاهش و کم‌فشاری ادرار عبارتند از: فنازوپیریدین (آزو)، فسفات سدیم یا فسفات سدیم، فسفات، دوبوتامین، آلکلومتازون موضعی، مکسیلیتین، پلی ساکارید آهن، روغن‌های معدنی (استای)، تاکرولیموس موضعی، آتنولول / کلرتالیدون، راملتئون (روزرم)، هیدروکلروتیازید، المزارتان، افاویرنز، امتریسیتابین یا تنوفوویر و دیاتریزوات.
شما باید مصرف هر گونه مواد دارویی که برای کلیه‌ها سمی هستند را قطع نمایید. چنان چه در نهایت مشکلی در کلیه‌ها وجود دارد، ممکن است نیاز به دیالیز داشته باشید.
مراقبت‌های خانگی
شما باید مقدار زیادی مایعات که توسط متخصص تغذیه به شما توصیه شده است را بنوشید. همچنین باید مقدار ادرار دفع شده‌ی خود را به صورت روزانه یادداشت نمایید. در زیر مراقبت‌های بیشتری که باید برای سلامت کلیه خود انجام دهید ذکر می‌شود:
- محدود کردن مصرف نمک: از خوردن غذاهای حاوی نمک خودداری نمایید. این موارد شامل سوپ کنسرو شده، غذاهای منجمد و فست فودها می‌باشند. غذاهای دیگری که باید از خوردن آن‌ها پرهیز کنید عبارتند از سبزیجات کنسرو شده، اسنک‌های شور و گوشت و پنیرهای فرآوری شده.
- انتخاب مواد غذایی با پتاسیم کمتر: ممکن است به شما توصیه شود از مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم خودداری کنید. این موارد شامل پرتقال، موز، اسفناج، موز و گوجه فرنگی هستند. بعضی از مواد غذایی دارای پتاسیم کم که می‌توانید مصرف کنید شامل سیب، هویج، کلم، انگور، لوبیا سبز و بلوبری هستند. همچنین باید از جایگزین‌های نمک که بسیاری از آن‌ها حاوی پتاسیم هستند، پرهیز کرد.
- خوردن مقادیر کمی از پروتئین: با یک متخصص تغذیه جهت اطلاع از میزان پروتئینی که می‌توانید در روز مصرف کنید، مشورت کنید. غذاهای غنی از پروتئین شامل تخم مرغ، گوشت بدون چربی، پنیر، شیر و حبوبات هستند.
نوزادان و کودکان نوپا
کودکان نیز از کاهش جریان ادرار رنج می‌برند. به همین دلیل، مهم است که بر عادات دفع ادرار فرزندتان نظارت داشته باشید. حتی کوچکترین نشانه از کم فشاری ادرار به عنوان یک اخطار کافی است. چنانچه این مشکل زود تشخیص داده شود، درمان آن آسان است.
این اختلال توسط همان عوامل ایجاد کننده در بزرگسالان به وجود می‌آید. شما باید از هیدراته بودن (آبرسانی به بدن) فرزندتان در طول زمان مطمئن شوید. آنفولانزا می‌تواند موجب کاهش ادرار در کودکان شود زیرا این بیماری موجب کم شدن آب بدن می‌گردد. هنگامی که یک کودک دچار کم آبی است، ممکن است علائمی مانند ادرار تیره، خشکی دهان، چشم‌های گود رفته و تشنگی مداوم در او مشاهده شود. کودکان نیز مستعد ابتلا به عفونت دستگاه ادراری که باعث سوزش، خارش و درد می‌شود، هستند. همچنین کودک تمایل شدید به ادرار کردن با حداقل خروجی را دارد.
مقالات مرتبط
شکستگی آلت تناسلی چه علت و علائمی دارد و درمان آن چیست؟
عوامل موثر بر ناباروری مردان: سن، تحرک، وزن، عفونت ، جراحی و …
علل تکرر ادرار در شب چیست: علت، عوارض، تشخیص و درمان نوکتریا
