شماره8433/87/
1 1/10/
1387
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
به پیوست یک نسخه دستورالعمل آزمایشی استاندارد زمان رسیدگی به پرونده‌های قضایی
به‌شماره8433/87/1 ـ 1/10/1387 که در تاریخ1/10/1387 بهتصویب و توشیح ریاست محترم
قوه‌قضاییه نیز رسیده، به همراه ضمایم آن جهت درج در روزنامه رسمی کشور ارسال
می‌گردد.
رئیس حوزه ریاست قوه قضائیه ـ موحدی
دستورالعمل آزمایشی استاندارد زمان رسیدگی به پرونده‌های قضایی
مقدمه:
در اجرای ماده یک سیاستهای کلی قضایی مصوب مقام معظم رهبری و در راستای اجرای سند
چشم‌انداز برنامه پنج ساله دوم توسعه قضایی مبنی بر اصلاح ساختار نظام قضایی کشور
و به منظور تضمین عدالت و تأمین حقوق فردی و اجتماعی و افزایش اعتماد عمومی و
بهره‌مندی از دقت و سرعت در رسیدگی به پرونده‌های قضایی و همچنین در اجرای مفاد
بند4 بخشنامه شماره3926/87/1 مورخ19/4/1387، دستورالعمل استانداردسازی زمان رسیدگی
به پرونده‌های قضایی به شرح زیر ابلاغ می‌گردد:
1ـ منظور از « استاندارد زمان رسیدگی به پرونده‌های قضایی» تعیین سقف زمانی مناسب
با رعایت ضوابط و مقررات در رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و جزایی با توجه به اهداف
مذکور در این دستورالعمل می‌باشد.
2ـ حداکثر زمان رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و خانواده و جزایی به ترتیب مطابق جدول
شماره‌های 1، 2 و 3 خواهدبود. در صورت وجود وضعیت خاص پرونده، با اعلام مراتب به
رئیس حوزه قضایی حداکثر نصف زمان به مهلت مقرر اضافه می‌گردد.
3ـ حداکثر زمان اختصاص یافته جهت انجام امور اداری و دفتری مطابق جدول‌های شماره 4
و 5 خواهدبود.
4ـ ضابطه رسیدگی در هر یک از شعب حقوقی یکصد پرونده و برای شعب جزایی یکصد و بیست
پرونده تعیین می‌شود.
5 ـ مدیران دفاتر موظف به تنظیم جدول‌های شماره6 و 7 در پایان هر ماه و ارسال آن
برای رئیس حوزه قضایی می‌باشند.
6 ـ رئیس حوزه قضایی موظف به اتخاذ تدابیر لازم جهت تسریع در رسیدگی و تعیین تکلیف
پرونده‌های معوقه می‌باشد.
7ـ رؤسای حوزه‌های قضایی موظف به نظارت و بازدید مستمر از شعب و واحدهای قضایی و
ارتقاء رفتار سازمانی در جهت بهبود شرایط رسیدگی به پرونده‌ها می‌باشند.
8 ـ این دستورالعمل طی یک دوره 6 ماهه به صورت آزمایشی اجرا می‌گردد و نظارت بر
حُسن اجرای آن به عهده رؤسای کل دادگستری‌ها می‌باشد.
رئیس قوه قضائیه ـ سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی
جدول شماره1ـ حداکثر زمان رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاههای عمومی حقوقی
به تفکیک دعاوی
ردیف موضوع دعوی حداکثر زمان رسیدگی
1 دعوی تخلیه 6 ماه
2 خلع ید و قلع و قمع بنا 8 ماه
3 ابطال شناسنامه 3 ماه
4 اصلاح شناسنامه 3 ماه
5 الزام به تنظیم سندرسمی مال غیرمنقول و منقول 5 ماه
6 مطالبه خسارت و مطالبه وجه 5/4 ماه
7 مطالبه اجرت المثل و اجور معوقه 5 ماه
8 تعدیل اجاره بها 6 ماه
9 فسخ قرارداد 5/6 ماه
10 الزام به فک رهن 4 ماه
11 اعسار از هزینه دادرسی 5/1 ماه
12 اعساز از محکوم به 3 ماه
13 استرداد چک و اسناد و اموال منقول 6 ماه
14 الزام به تحویل مبیع 6 ماه
15 دعاوی راجع به علائم تجاری 7 ماه
16 ابطال رأی کمیسیون ماده12 زمین شهری 6 ماه
17 ابطال رأی داوری 6 ماه
18 تعیین داور 2 ماه
19 فسخ اجاره 4 ماه
20 ابطال اجرائیه 3 ماه
21 تنفیذ مبایعه‌نامه و صلح‌نامه 6 ماه
22 تنفیذ وصیت‌نامه و دعاوی مربوط به وصیت‌نامه 4 ماه
23 دعاوی مربوط به تابعیت 5/3 ماه
24 انحلال شرکت 10 ماه
25 اعلان ورشکستگی 6 ماه
26 مطالبه ثمن معامله 5/3 ماه
27 دعوی تقابل 10 ماه
28 دادخواست جلب ثالث 10 ماه
29 دعوی ورود ثالث 10 ماه
30 دعوی ابطال سند رسمی 6 ماه
31 درخواست اجازه فروش ملک مشاع غیرقابل افراز 3 ماه
32 دعاوی مربوط به پیمان‌ها 10 ماه
33 دعوی اثبات وقفیت 6 ماه
34 دعاوی مربوط به قرارداد حمل و نقل 7 ماه
35 دعاوی راجع به اسناد تجاری 6 ماه
36 درخواست حصر وراثت 2 ماه
37 اعتراض به تصدیق حصر وراثت 2 ماه
38 دعوی مربوط به فوت فرضی 6 ماه
39 دعوی مربوط به ابطال و انحلال شرکت و صورت حساب شرکت‌ها 7 ماه
40 حق شفعه 6 ماه
41 دعوی استرداد اموال از سوی مدیرتصفیه 6 ماه
42 رسیدگی به اعتراض نسبت به رأی کمیسیون ماده 56 جنگلها و مراتع 6 ماه
43 الزام به انجام تعهد 6 ماه
44 الزام به تنظیم سند اجاره 5 ماه
45 توقف عملیات اجرائی 3 ماه
46 تجویز انتقال منافع به غیر 5/3 ماه
47 ابطال مزایده 5/3 ماه
48 رفع توقیف دارائی تاجر یا شرکت ورشکسته 2 ماه
49 حکم به فروش اموال شرکت توسط مدیرتصفیه 6 ماه
50 ممانعت از استفاده از اسم و علائم تجاری 3 ماه
51 افراز ملک مشاع 6 ماه
52 تحویل مبیع 3 ماه
53 تقسیم و تحریر و مهر و موم ترکه 9 ماه
54 واخواهی 3 ماه
55 دعوی تولیت 5/3 ماه
56 اعتراض ثالث به حکم 3 ماه
57 اعاده دادرسی 3 ماه
جدول شماره2ـ حداکثر زمان رسیدگی به پرونده‌های حقوقی (خانواده) به تفکیک دعاوی در
دادگاههای خانواده
ردیف موضوع دعوی حداکثر زمان رسیدگی
1 طلاق توافقی 5/2 ماه
2 طلاق 6 ماه
3 استرداد جهیزیه 4 ماه
4 حضانت 5/2 ماه
5 ملاقات فرزند 2 ماه
6 مطالبه مهریه 3 ماه
7 مطالبه نفقه 5/3 ماه
8 اجرت‌المثل ایام زناشوئی و نحله 4 ماه
9 اجازه ازدواج مجدد 4 ماه
10 تمکین 5/3 ماه
11 نفی زوجیت 4 ماه
12 فسخ نکاح و بذل مدت و انقضای مدت 5 ماه
13 حکم رشد 20 روز
14 اثبات نسب 6 ماه
15 نفی ولد 4 ماه
16 اعسار و تقسیط مهریه 3 ماه
17 تقاضای ابطال ازدواج 3 ماه
18 اثبات نشوز و تمکین 3 ماه
19 نصب قیم و ناظر و ضم امین و عزل آن‌ها 2 ماه
20 تامین خواسته/ توقیف اموال 5/1 ماه
21 الزام به ثبت نکاح دائم 2 ماه
22 الزام به ثبت نکاح منقطع 5/2 ماه
23 الزام به ایفای شرط فعل (تعهد) ضمن عقد ازدواج 4 ماه
24 درخواست اذن ازدواج دختر باکره به لحاظ امتناع پدر از اجازه 5/2 ماه
25 اثبات زوجیت 4 ماه
26 اجازه خروج از کشور 5/1 ماه
27 اعاده دادرسی 6 ماه
28 استرداد فرزند شیرخوار 2 ماه
29 استرداد شیربها 4 ماه
30 منع اشتغال زوجه 5/3 ماه
31 حجر و رفع آن 5/3 ماه
جدول شماره3ـ حداکثر زمان رسیدگی به پرونده‌های جزائی در دادگاههای عمومی جزائی به
تفکیک جرائم
ردیف موضوع دعوی حداکثر زمان رسیدگی
1 قتل غیر عمدی 3 ماه
2 نزاع دسته جمعی 5/4 ماه
3 اختلاس 5/4 ماه
4 ارتشاء 5/3 ماه
5 جعل و استفاده از سند مجعول 6 ماه
6 کلاهبرداری 6 ماه
7 انتقال و فروش مال غیر 6 ماه
8 خیانت در امانت 5/4 ماه
9 سرقت و خرید و فروش مال مسروقه 3 ماه
10 تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق 5/3 ماه
11 اعمال منافی عفت و رابطه نامشروع 2 ماه
12 صدمه بدنی غیر عمدی 3 ماه
13 تخریب 5/3 ماه
14 صدور چک بلامحل 5/2 ماه
15 شرب خمر 1 ماه
16 خرید و فروش و نگهداری مشروبات الکلی 5/1 ماه
17 توهین، افترا و نشر اکاذیب 5/2 ماه
18 آدم ربائی 5/4 ماه
19 رباخواری 5/2 ماه
20 قوادی و دایرکردن اماکن فساد 5/3 ماه
21 تهدید و قدرت نمائی با اسلحه سرد و گرم 3 ماه
22 اخلال در نظم عمومی 3 ماه
23 مزاحمت تلفنی 2 ماه
ردیف موضوع دعوی حداکثر زمان رسیدگی
24 ایراد جرح با چاقو 5/3 ماه
25 استفاده و تصرف غیر مجاز در اموال دولتی 4 ماه
26 فک پلمپ 5/2 ماه
27 جرائم پزشکی، داروئی و غذائی 5/3 ماه
28 رانندگی بدون پروانه 15 روز
29 کیف قاپی و جیب بری 5/3 ماه
30 گزارش خلاف واقع 3 ماه
31 استخدام اتباع بیگانه 2 ماه
32 عدم رعایت مقررات کار 2 ماه
33 ورود و اقامت غیر مجاز اتباع بیگانه 5/2 ماه
34 تمرد از دستور قضائی 5/2 ماه
35 فرار از زندان 3 ماه
36 قذف 2 ماه
37 قمار بازی 1 ماه
38 تکدی گری 1 ماه
39 ولگردی 1 ماه
40 اخاذی 5/1 ماه
41 اختفای ادله جرم و مجرم 2 ماه
42 افشاء سؤالات امتحانی 2 ماه
43 اسید پاشی 4 ماه
44 حفاری و خرید و فروش اشیاء عتیقه 4 ماه
45 قطع اشجار 2 ماه
46 شکار غیر مجاز 2 ماه
47 تغییر کاربری 1 ماه
48 ورود به عنف 5/2 ماه
49 تعلیف غیر مجاز 2 ماه
50 استراق سمع بدون مجوز 3 ماه
51 اخلال در نظام اقتصادی 5/3 ماه
52 اذیت و آزار برای کسب اقرار 2 ماه
53 استعمال علامت تجاری جعل شده 5/2 ماه
54 استفاده از نوشته غیر رسمی جعل شده 3 ماه
55 تخلف از مقررات ارزی 3 ماه
56 عدم رعایت مقررات ایمنی 3 ماه
57 تحصیل مال مسروقه 6 ماه
58 استفاده از اسکناس یا حواله جعلی 5/3 ماه
59 استفاده از امضای جعلی مأمور دولتی 4 ماه
60 مفقود شدن مدارک و اسناد معتبر 1 ماه
61 تضییع اموال دولتی 5/3 ماه
62 جرائم رایانه‌ای 5 ماه
63 جرائم موضوع قانون کار 5/3 ماه
64 جرائم مربوط به محیط زیست 2 ماه
65 تخریب اموال تاریخی و فرهنگی 3 ماه
66 بازداشت غیر قانونی 20 روز تا 2 ماه
67 عکس‌برداری از اماکن ممنوعه 5/1 ماه
68 حفر چاه غیرمجاز 2 تا 4 ماه
69 اوراق کردن وسیله نقلیه بدون مجوز 5/1 ماه
70 امتناع از استرداد طفل که به موجب قانون تحویل شده است 5/1 ماه
71 جعل اسکناس داخلی یا خارجی 4 ماه
72 دسیسه و تقلب در کسب تجارت 2 ماه
73 نصب و استفاده از پلاک تقلبی 1 ماه
74 هتک حرمت اشخاص 5/1 ماه
75 سرقت موجب حد 5/3 ماه
76 سرقت موجب تعزیر 5/3 ماه
77 غصب عناوین و مشاغل 1 ماه
78 شهادت کذب 5/2 ماه
79 تهیه و ترویج سکه تقلبی 5/2 ماه
80 محو یا شکستن مهر و پلمپ 5/1 ماه
81 نگهداری و حمل و فروش تجهیزات ماهواره 1 ماه
82 معاونت و شرکت در قتل غیرعمدی 6 ماه
83 امتناع از انجام وظیفه قانونی 1 تا 3 ماه
84 اخفای مقصرین یا متهمین 3 ماه
85 تقصیرات مقامات و مأمورین دولتی 5/4 ماه
86 تمرد نسبت به مأمورین دولت در حین انجام وظیفه 2 ماه
جدول شماره4ـ حداکثر زمان اختصاص یافته جهت انجام امور اداری و دفتری در دادگاههای
عمومی حقوقی
ردیف مراحل رسیدگی مرجع زمان (روز) ماده قانونی
1 ثبت دادخواست دفترشعبه 1 (فوری) م49 ق. آ.د.م
2 ثبت نقایص پرونده به وسیله مدیر دفتر دفترشعبه 2 م54 ق. آ.د.م
3 ابلاغ رفع نقص اداره ابلاغ 2 م3 ق. آ.د.م
4 رفع نقص از تاریخ ابلاغ خواهان 10 م66 ق. آ.د.م
5 ابلاغ رد دادخواست اداره ابلاغ 2 م3 ق. آ.د.م
6 اعتراض به قرار رد خواهان 10 م54 ق. آ.د.م
7 ارسال پرونده از دفتر به شعبه و دستور تعیین وقت توسط رئیس شعبه و بازگشت پرونده
به دفتر دفترشعبه 1 ـــــــــ
8 اعاده پرونده به دفتر در صورت نقص از طرف دادگاه شعبه 1 ـــــــــ
9 رفع نقص توسط خواهان خواهان 10 م66 ق. آ.د.م
10 تعیین وقت دادرسی دفتر 30 به طور میانگین (شامل زمان ابلاغ نیز می‌شود)
11 انشاء رأی پس از پایان دادرسی شعبه 7 م295 ق. آ.د.م
12 پاکنویس رأی و امضاء صادر کننده آن دفتر/شعبه 5 م297 ق. آ.د.م
13 ابلاغ رأی به طرفین دعوی اداره ابلاغ 2 م300ق. آ.د.م
14 واخواهی از تاریخ ابلاغ در صورت غیابی بودن خوانده 20 م306 ق. آ.د.م
جدول شماره5 ـ حداکثر زمان اختصاص یافته جهت انجام امور اداری و دفتری در
دادگاههای عمومی جزائی
ردیف مراحل رسیدگی مرجع زمان (روز) ماده قانونی
1 ثبت شکایت دفترشعبه 1 (فوری) م49 ق. آ.د.م
2 ابلاغ وقت دادرسی اداره ابلاغ 2 م3 ق. آ.د.م
3 اعاده پرونده به دادسرا در صورت کامل نبودن تحقیقات و برگشت آن به دفتر
دادگاه دفترشعبه 20 روز ـــــــــ
4 ارسال پرونده از دفتر شعبه و صدور دستور تعیین وقت توسط رئیس شعبه و بازگشت
پرونده به دفتر دفترشعبه 1 ـــــــــ
5 تعیین وقت رسیدگی دفتر 30 به طور میانگین (شامل زمان ابلاغ نیز می‌شود)
6 انشاء رأی پس از پایان دادرسی شعبه 7 م212 ق. آ.د.ک
7 پاکنویس رأی و امضاء صادرکننده آن دفترشعبه 3 م213 ق. آ.د.ک
8 ابلاغ دادنامه به طرفین اداره ابلاغ 2 م300 ق. آ.د.ک
9 واخواهی از تاریخ ابلاغ در صورت غیابی بودن مشتکی‌عنه 10 م180 ق. آ.د.ک
جدول شماره6 ـ گزارش پرونده‌هایی که در موعد مقرر تعیین تکلیف نشده‌است
(پرونده‌های حقوقی)
نوع دعوی تاریخ تنظیم دادخواست مدت زمان مقرر مشکل موجود شرح مشکل پیشنهاد مدیر
دفتر پیشنهاد رئیس شعبه
قضایی اداری
شعبه....................................
مدیر دفتر شعبه........................................
جدول شماره7 ـ گزارش پرونده‌هایی که در موعد مقرر تعیین تکلیف نشده‌است
(پرونده‌های جزائی)
نوع جرم تاریخ تنظیم کیفرخواست مدت زمان مقرر مشکل موجود شرح مشکل پیشنهاد مدیر
دفتر پیشنهاد رئیس شعبه
قضایی اداری
شعبه....................................
مدیر دفتر شعبه........................................