خیانت در امانت استرداد چک

شخص (الف) جهت اخذ وام یک فقره چک به مبلغ سیصد میلیون تومان به رسم امانت از شخص(ب) اخذ می نماید و دراین زمینه نیز رسیدی مبنی بر امانی بودن چک فوق به (ب) می دهد؛ اما بعد از چند روز (الف) چک فوق را بابت تضمین یک بدهی که فی مابین (ج) و(د) بوده است را به عنوان واسطه به شخص (ج) می‏دهد بدون اینکه خود طرف معامله یا ذی نفع درقضیه باشد و بین آقایان (ج) و (د) مقرر می‏گردد و در صورتی‏که ظرف سه ماه آینده شخص(د) بدهی اش را به (ج) ندهد چک فوق را وصول نماید و بین (ج)و(د) رسیدی مبنی بر اینکه این چک بابت تضمین اخذ شده تنظیم می‏گردد شخص(ج) با عنایت به اینکه هنوز اجل (د) مبنی برتعهد به پرداخت بدهی‏اش به سر نیامده، چک فوق را که بدون تاریخ هم بوده است را تاریخ میزند واقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت می‏نماید. از آنجایی که فی‏مابین (الف) و (ب) رابطه دوستی دیرینه حاکم است و با توجه به اینکه شخص (الف) به طور قطع مرتکب جرم خیانت در امانت شده است؛ لکن شخص (ب) تمایلی به طرح شکایت علیه (الف) را ندارد. حالیه در جهت احقاق حق شخص (ب) چه راهکاری متصور است آیا شخص (ب) میتواند با وجود اینکه شخصاً چک امانی رو که به شخص (الف) داده و(الف) آنرا به شخص (ج) بابت تضمین بدهی داده است از شخص(ج) شکایت کند؟ و درفرض مثبت بودن پاسخ آیا چکی که بابت تضمین بدهی داده شده، در صورت عدم تحقق اجل موعد شخص(ج) اقدام به اخذ گواهی نموده است را می‏توان خائن در امانت تلقی نمود؟

جمع بندی هیئت نظارت

در پاسخ به مسئله فوق دو راه حل و دعوی کیفری و حقوقی متصور می باشد:

1. مستفاد از ماده ۶۷۴ از ق.م.ا هرگاه نوشته هایی از قبیل چک و ……به عنوان امانت و …..به کسی داده شده و بنا براستراداد باشد و شخص به ضرر مالک آن را تصاحب و … نماید، خائن در امانت تلقی خواهد شد. در نتیجه آنچه مهم است عنصر سپردن است که ممکن است به صورت مستقیم باشد یا غیرمستقیم، پس اگر شخص (ب) چک متنازع فیه‏رو بصورت امانی مع الواسطه و به صورت غیر مستقیم در جهت تضمین بدهی به صورت امانت به شخص (ج) دهد و با توجه به اینکه هنوز اجل بدهی اصلی نرسیده است و دارنده با شناختی که از صادر کننده مبنی بر خوش حسابی داشته، نسبت به برگشت چک اقدام نموده و با ارسال اظهار نامه نسبت به استرداد چک امانی فوق هم اقدام ننموده، به نظرسوء نیتش احراز و می‏توان آنرا از منظر کیفری تحت تعقیب قرار داد.
2. از منظرحقوقی شخص (ب) به طرفیت شخص(ج) به استناد امانی بودن چک و رسید مبنی بر تضمین معامله دعوی استرداد لاشه چک را می‏تواند مطرح نماید؛ اما باید توجه داشت درجرم خیانت در امانت فارغ از تحقق ارکان تشکیل دهنده آن سوء نیت متهم مهم است و باید احراز کرد بهتر از طرح دعوی حقوقی استرداد لاشه چک که مستلزم پرداخت هزینه دادرسی در بدو امر برای (ب) می باشد.