روند درمان IVF و 2 هفته بعد از آن به شدت استرس‌زاست. خانم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها معمولا در این مدت به بدن خود توجه زیادی دارند و مراقبت های بعد از آی وی اف را جدی می گیرند. برخی افراد گرفتگی و انقباض را در خود احساس میکنند و دچار سوالات و سردرگمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بسیاری می‌شوند. آیا گرفتگی بعد از IVF نشانه خوبی است یا نشانه شکست کاشت؟ لکه بینی چرا پیش آمد؟ آیا علامت حاملگی است یا سقط؟ در این مقاله به برخی سئوالات در زمینه مراقبت های بعد از عمل آی وی اف پاسخ خواهیم داد.
گرفتگی‌‌‌‌‌‌‌‌های رحمی بعد از انتقال تخمک بارور شده به داخل رحم
گرفتگی‌‌‌‌‌‌‌‌های عضلانی و درد شکم بعد از آی وی اف در عین اینکه می‌تواند مایه ترس و نگرانی باشد مسبب امید هم هست. گرفتگی عضلات شکم و رحم از یک سو می‌تواند نشانه شکست و از سوی دیگر علامت اولیه بارداری باشد. گرفتگی‌‌‌‌‌‌‌‌های خفیف، ناراحتی‌‌‌‌‌‌‌‌های لگنی و نیز درد زیر شکم بعد آی وی اف و حتی طی IVF شایع است. داروها و روش های درمانی بر اندام‌‌‌‌‌‌‌‌های تولید مثل زنان اثر گذاشته و ایجاد مایعات در اطراف تخمدان باعث حساسیت لگن و نفخ می‌شود که این موضوع تا زمان قاعدگی ادامه خواهد داشت. اگر باردار شوید گاه ناراحتی لگنی تا چند روز پس از آن نیز ادامه می‌یابد.
از سوی دیگر برداشتن تخمک و انتقال مجدد آن به رحم باعث گرفتگی‌‌‌‌‌‌‌‌های جزئی در روزهای پس از آن می‌شود. گرفتگی خفیف تا متوسط تا حدی طبیعی است. اما اگر گرفتگی خفیفی دارید که با دارو تسکین پیدا نمی‌کند با پزشک مشورت کنید.
اگر گرفتگی شدید و همراه با خونریزی یا حالت تهوع است می‌تواند نشانه ای از سایر موارد همچون سندروم پیچ خوردگی تخمدان باشد و نیاز به مراجعه اورژانسی به پزشک دارد.
مراقبت های بعد از آی وی اف IVF، لکه بینی یا خونریزی سبک
لکه بینی در طول IVF علامتی متداول است. طبق تحیققات انجام شده، 7 تا 42 درصد از زنان در چرخه IVF دچار آن می‌شوند و دلیل آن برداشتن تخمک یا انتقال تخمک بارور شده به داخل رحم یا آغاز مرحله لوتئال است.
لکه بینی به خودی خود نشانه خوب یا بدی نیست. در دو هفته بعد از IVF لکه بینی می‌تواند نشانه لانه گزینی رویان و علامت اولیه بارداری باشد. از دیگر علل احتمالی، مصرف مکمل پروژسترون به شکل شیاف واژینال است. این شیاف سبب باز شدن دهانه رحم می‌شود و اگر در این زمان نزدیکی داشته باشید دچار خونریزی یا لکه بینی می‌شوید. در این شرایط اگر خونریزی شدید شد باید فورا با متخصص تماس بگیرید.
مراقبت های بعد از آی وی اف IVF، رابطه جنسی بعد از IVF
معمولا از زوجین خواسته می‌شود از رابطه جنسی در طول درمان IVF خودداری کنند زیرا ممکن است مقاربت باعث عفونت یا عدم لانه گزینی جنین شود. با این حال برخی از متخصصان معتقدند رابطه جنسی در طول IVF خوب است و درصد احتمال لانه گزینی رویان را بالا می‌برد. در مطالعه‌ای در سال 2000 در استرالیا این موضوع به اثبات رسید که مقاربت بعد از IVF مضر نیست و حتی زوج‌هایی که رابطه جنسی برقرار میکنند احتمال زنده ماندن جنین‌شان 6 تا 8 هفته پس از انتقال تخمک بارور به داخل رحم بالاتر است. به نظر می‌رسد مایع منی نقش موثری در لانه گزینی و رشد جنین داشته باشد.
مراقبت های بعد از آی وی اف IVF، استراحت بعد از IVF
معمولا برای خانم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بعد از IVF استراحت مطلق تجویز می‌شود. این تجویز می‌تواند برای تنها 10 دقیقه تا 5 روز بعد از کاشت تخمک متفاوت باشد. اما به طور کل تحقیقات نشان داده استراحت و دراز کشیدن در طول IVF هیچ فایده‌ای ندارد. حتی برخی تحقیقات نشان داده است زنان فعال در مقایسه با زنانی که استراحت مطلق دریافت دارند میزان حاملگی بالاتر و سقط جنین پایین‌تری دارند. اگر پزشک برایتان استراحت مطلق را تجویز کرده در مورد ضرورت اینکار با او صحبت کنید.
استرس و تاثیر آن بر موفققیت IVF
بر اساس دو مطالعه بزرگ که در همین رابطه انجام شده است، استرس هیچ تاثیری بر موفقیت یا شکست IVF ندارد.
این موضوع طبیعی است که IVF سبب استرس، اضطراب و افسردگی در زنان شود. برای کاهش استرس بهترین کار پیوستن به گروه‌های اجتماعی در همین حوزه است. اینکار کمک می‌کند تا تجربیات و نگرانی‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را به اشتراک بگذارید و اطلاعات کسب کنید. بهتر است خانواده و آشنایان نیز از روند درمان مطلع باشد تا در صورت لزوم بتوانند از شما پشتیبانی کنند. مشاوره با متخصص و انتخاب ورزش‌هایی نظیر یوگا و مدیتیشن هم مفید است.
شبه علایم بارداری
حساس شدن سینه‌ها، حالت تهوع و خستگی، گرفتگی عضلات شکمی و لکه بینی از علایم شایع در دوران درمان است. این علایم شبه بارداری که گاه واقعا به دلیل بارداری رخ می‌دهد، گاه به دلیل مصرف پروژسترون و سایر داروهای کمک باروری رخ می‌دهد و گاه به دلیل استرس است.
آزمایشات بارداری در طول IVF
زوج هایی که IVF میکنند بی صبرانه منتظر انجام آزمایش بارداری و جواب آن هستند اما بهتر است به 3 دلیل این کار را به سرعت انجام ندهند.
- اول اینکه تزریقی که در دوره درمان IVF صورت می‌پذیرد حاوی هورمون HCG است. این همان هورمونی است که در آزمایشات بارداری خانگی تشخیص داده می‌شود. اگر خیلی زود آزمایش بارداری بدهید ممکن است به اشتباه باردار تشخیص داده شوید.
- دوم اینکه جواب بارداری پیش از 6 روز از گذشت کاشت مشخص نخواهد شد و جواب منفی گرفتن باعث نگرانی زوجین خواهد شد.
- سوم اینکه پس از گذشت 10 روز از کاشت می‌توانید تست بارداری را انجام دهید اما باز هم بهتر است تا جای ممکن از تست‌‌‌‌‌‌‌‌های خانگی استفاده نکنید و منتظر جواب آزمایش خون بمانید.
مراقبت های بعد از آی وی اف IVF، سطح هورمون HCG و دوقلوزایی
در صورتی که دو تخمک در رحم کاشته شده باشد سطح هورمون HCG از حالت طبیعی بالاتر خواهد بود. آزمایش بارداری پیش از موقع ممکن است نشان دهد که دوقلو باردارید در حالی که در اکثر موارد یک جنین سالم در حال رشد است. از سوی دیگر حتی اگر دوقلو باردار باشید از روی این آزمایش نمیتوان آن را تشخیص داد و نیاز به سونوگرافی است.
منبع: verywellfamily
بیشتر بدانید:
1- افزایش موفقیت آی وی اف چگونه امکان پذیر است؟
2- IVF موثرترین روش لقاح مصنوعی برای درمان ناباروری