بسیاری از خانم‌ها، مراقبت‌های بارداری را از مادر یا یکی از بستگان نزدیک یاد می‌گیرند که قبلاً تجربۀ زایمان داشته است. آموزش‌های مادربزرگ‌ها بسیار خیرخواهانه است، اما باید توجه داشت که گاهی خرافات و عقاید اشتباه با این آموزش‌ها ترکیب می‌شود و از طرفی، هر روز راهکارهای جدیدی برای تسهیل بارداری و زایمان ارائه می‌شود که مادربزرگ‌های ما از آن بی‌خبرند. بعضی از خانم‌های باردار نیز به خانوادۀ خود دسترسی ندارند و این آموزش‌ها را دریافت نمی‌کنند. کلاس‌های آمادگی برای زایمان، به خانم‌های باردار یاد می‌دهد که چطور از خودشان مراقبت کنند و به مرور برای زایمان آماده شوند. این کلاس‌ها با اهداف خاصی برگزار می‌شود و در هر جلسه، نکات مهم بارداری و تمرینات ورزشی نیز ارائه می‌شود. در این مطلب با اهداف و چگونگی برگزاری کلاس‌های آمادگی زایمان آشنا شوید.
هدف کلاس‌های آمادگی برای زایمان
مهم‌ترین و بزرگ‌ترین هدف کلاس‌های آمادگی برای زایمان، دادن اطلاعات و آگاهی به مادران باردار است. ترس‌های مادر با کسب آگاهی به مرور از بین می‌رود و تفکرات نادرست او اصلاح می‌شود. این کلاس‌ها به زنان کمک می‌کند تا با مشکلات احتمالی بارداری کنار بیایند یا آنها را حل کنند. اعتماد به نفس مادر باردار در این کلاس‌ها افزوده می‌شود و او یاد می‌گیرد بسیاری از دردهای دوران بارداری را بدون نیاز به دارو برطرف کند.
ترس از اتفاقاتی که بعداً خواهد افتاد نیز باعث اضطراب مادران می‌شود. استرس و اضطراب، هورمون‌هایی را در بدن ترشح می‌کند که می‌تواند احتمال زایمان زودرس، پیشرفت نکردن زایمان یا به دنیا آمدن نوزاد کم‌وزن را افزایش دهد. کلاس‌های آموزشی می‌تواند با کاهش استرس‌های بارداری از برخی خطرات احتمالی نیز جلوگیری کند. آموزش نگهداری صحیح از نوزاد یکی دیگر از هدف‌های این کلاس‌هاست. شما در این کلاس‌ها نحوۀ شیردهی و مراقبت از نوزاد را یاد می‌گیرید و می‌توانید علائم هشداردهنده در نوزاد را شناسایی کنید.
موارد آموزشی در کلاس‌های آمادگی برای زایمان
از حدود هفتۀ ۲۰ بارداریمی‌توانید کلاس‌های آمادگی برای زایمان را شروع کنید. این کلاس‌ها در ﻣﺮاکز مشاوره و ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ یا در بیمارستان‌های دوستدار مادر تشکیل می‌شود. هرچند کلاس آمادگی برای زایمان، حداقل در هشت جلسه برگزار می‌شود، اما ممکن است مرکزی که شما انتخاب می‌کنید، تعداد جلسات بیشتری را به شما پیشنهاد دهد. در هر یک از جلسات این کلاس‌ها، معمولاً موارد زیر آموزش داده می‌شود:
جلسۀ اول: در جلسۀ اول، با مامایی آشنا می‌شوید که قرار است آموزش‌های لازم را به شما بدهد. این شخص مربی کلاس است و به شما در مورد اهداف کلاس و نحوۀ برگزاری آن توضیحاتی می‌دهد. سپس دربارۀ تغییرات آناتومیک و فیزیولوژیکی که در طول بارداری اتفاق می‌افتد، اطلاعاتی را به شما ارائه می‌کند. ماما در این جلسه سعی می‌کند که شما را با تمرینات ورزشی مخصوص بارداری آشنا کند. همچنین به شما نحوۀ صحیح نفس کشیدن و روش‌های ریلکسیشن را آموزش می‌دهد و ممکن است یک تور بیمارستانی برای آشنایی با محیط بیمارستان و کارکنان آن برگزار کند.
جلسۀ دوم: مربی کلاس در این جلسه، تغذیه در دوران بارداری را به شما آموزش می‌دهد. او به شما در خصوص باید‌ها و نباید‌های بارداری نکته‌هایی رامثل دوری از مصرف برخی داروها، پرهیز از پرخوری، استراحت کافی و دریافت مکمل‌ها یادآوری می‌کند. همچنین در این جلسه، ماما به شما می‌گوید که نسبت به بدن خود هشیار باشید و علائم خطر در بارداری را بشناسید. در ادامه نیز مربی به شما تمرین‌های کششی، تنفسی و تن‌آرامی را آموزش می‌دهد.
جلسۀ سوم: جلسۀ سوم با آموزش همسر شما همراه است. در این جلسه، مربی به شما و همسرتان نکاتی را در مورد بهداشت روانی توضیح می‌دهد و مواردی را نیز دربارۀ وضعیت شما به همسرتان یادآوری می‌کند. همچنین در این جلسه دربارۀ رشد و تکامل جنین در بدن مادر نیز آموزش‌هایی ارائه می‌دهند که می‌تواند با تصویرهای همراه باشد.
جلسۀ چهارم: در این جلسه شما با انواع دردهای زایمان و راه‌های کاهش آن آشنا می‌شوید. مربی طی جلسۀ چهارم در مورد تغذیۀ صحیح در این دوران آموزش‌هایی به شما می‌دهد و طبق هر جلسه، شما حرکات ورزشی انجام خواهید داد.
جلسۀ پنجم: در طول این جلسه، ماما شما را با مراحل مختلف زایمان، از شروع درد تا خروج نوزاد و سپس جفت آشنا می‌کند. در جلسۀ پنجم شما در خصوص انواع مداخلات ضروری هنگام زایمان اطلاعاتی را کسب می‌کنید که هنگام زایمان می‌تواند نگرانی‌های شما را برطرف سازد.
جلسۀ ششم: برخی از خانم‌ها نسبت به زایمان سزارین خوش‌بین‌تر هستند و این روش را انتخاب می‌کنند. در جلسۀ ششم، ماما به اهمیت زایمان طبیعی می‌پردازد و انواع روش‌های کاهش درد رایج در کشور مانند زایمان در آب، بی‌حسی اسپاینال یا بی‌حسی اپیدورال را به شما معرفی می‌کند. همچنین در این جلسه، مربی نقش همراه در بیمارستان را برای شما توضیح می‌دهد و علاوه بر آن به شما یاد می‌دهد که برای زایمانتان برنامه‌ریزی کنید.
جلسۀ هفتم: در طول بارداری ممکن است شما نگرانی‌هایی در خصوص بارداری خود داشته باشید. در جلسۀ هفتم، ماما به شما توضیح می‌دهد که علائم خطر در بارداری چه چیزهایی است و شما باید چه واکنشی در مواجهه با آنها نشان دهید. همچنین در این جلسه، ماما علائم خطر پس از زایمان و مراقبت‌های لازم پس از زایمان را برایتان شرح می‌دهد. علاوه بر این در جلسۀ هفتم معمولاً با نمایش یک فیلم، نحوۀ صحیح شیردهی به نوزاد به خانم‌های باردار آموزش داده می‌شود.
جلسۀ هشتم: مربی در جلسات پایانی کلاس، نکات گفته‌شده در خصوص برنامه‌ریزی را مرور می‌کند و به شما آموزش می‌دهد تا به مرور، سایر اعضای خانواده را برای ورود عضو جدید آماده کنید. همچنین در این جلسه، نحوۀ مراقبت از نوزاد و مواردی که ممکن است نشانۀ خطر باشد، به شما آموزش داده می‌شود.
در صورت امکان توصیه می‌شود از یک همراه بخواهید که در کنار شما طی جلسات برگزاری این کلاس‌ها حضور داشته باشد. اگر نگرانی یا سوالی دارید، حتماً با ماما یا مربی کلاس مطرح کنید و از او کمک بخواهید. اگر روش خاصی برای تغذیه یا کاهش درد از کسی یاد گرفته‌اید، بهتر است در مورد صحیح بودن آن روش نیز سؤال کنید.