مهدي ارجمند
شايد شما هم شنيده باشيد كه مي‌گويند كار خير پول نمي‌خواهد، بلكه همت مي‌خواهد و يك دل بزرگ. خيلي از ما ممكن است وقتي اين جمله را مي‌شنويم با خودمان فكر كنيم مگر مي‌شود بدون پول و سرمايه كار خير انجام داد؟! بالاخره حتي اگر بخواهي به يك نفر يك وعده غذا هم بدهي بايد پول داشته باشي و هزينه كني، اما واقعيت اين است كه كار خير نه پول مي‌خواهد، نه سرمايه و نه حساب بانكي پرو پيمان، بلكه كار خير فقط همت مي‌خواهد، توكل به خدا، دل بزرگ و يك ياعلي.
نمونه اين كارها هم در جامعه كم نيستند، كارهاي خيرخواهانه‌اي كه گاه توسط يك نفر انجام مي‌شود يا به صورت گروهي و كارهايي مي‌شود كارستان. چه مشكلات بزرگي كه با همين همت بزرگ رفع و چه گره‌هايي كه توسط افراد علاقه‌مند به مشاركت در كار خير باز مي‌شود.
سبك زندگي ايراني – اسلامي ما و سنت زيباي كمك كردن به ديگران در فرهنگ و آموزه‌هاي ديني كه از دوران كودكي با همه ما عجين شده باعث شده است زير آسمان شهر افرادي را ببينيم كه تمام دغدغه روز و شب‌شان حل و رفع مشكلات مردم باشد. آدم‌هايي كه خواب‌شان نمي‌برد وقتي متوجه شوند يك نفر مشكل دارد تا مشكلش را حل نكنند اصلاً آرام و قرار ندارند. به آب و آتش مي‌زنند تا هر طور شده مشكل افراد را حل كنند. آنها معني همسايه از همسايه ارث مي‌برد را خوب درك كرده‌اند. در محله كافي است يك نفر مشكل داشته باشد، گرفتاري برايش پيش آمده باشد، آن وقت است كه مرز همسايگي تا 40 خانه را هم مي‌شكنند و براي حل مشكلات هم محله‌اي‌هايشان دست به كار مي‌شوند.
اين كارهاي خيرخواهانه گاه از سطح محله و حتي شهر محل سكونت هم فراتر مي‌رود و در كل ايران يا حتي به صورت بين‌المللي دنبال مي‌شود. كارهاي خيرخواهانه‌اي كه حتماً خداهم از اين كارها راضي است و اصلاً خود خدا حل مشكلات برخي از بندگانش را به دست برخي ديگر از بندگانش سپرده است تا از كار خلق گره باز كنند.
گروه‌هايي كه گره باز مي‌كنند
كاري به سوء‌استفاده برخي افراد از احساسات پاك مردم در كمك كردن به همنوع‌شان نداريم. كاري هم به سياست‌هاي اشتباه كمك كردن به نيازمندان و نداشتن يك برنامه جامع براي ريشه‌كني فقر در جامعه نداريم. اينجا صحبت از جواناني مؤمن است كه آتش به اختيار دست به كارهايي مي‌زنند كه بزرگ‌ترين فرماندهان عرصه فرهنگ و جهاد هم در برابر عظمت روح آنها احساس غبطه مي‌كنند.
گروه‌هايي با لطف پيشرفت فناوري‌هاي ارتباطي و شبكه‌هاي اجتماعي تشكيل شده كه واقعاً گره‌هاي بزرگي باز مي‌كنند. از رفع نيازهاي نيازمندان آبرومند با حفظ كرامت انساني آنها گرفته تا كمك براي آزادي زندانيان جرايم مالي و حمايت تحصيلي از كودكان بي‌بضاعت و...
خيلي ازآنها حتي دانشجو هستند. دانشجوها هم كه مي‌دانيد قطعاً باغ بالا و آسياب پايين ندارند. براي تأمين شهريه دانشگاه كارهاي پاره وقت انجام مي‌دهند، اما روح بزرگي دارند و همتي بلند، چون اعتقاد دارند از همت بلند است كه انسان به جايي مي‌رسد وگرنه نشستن و دست روي دست گذاشتن مشكل هيچ كس را حل نمي‌كند.
اين گروه‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي كم نيستند هرچند بايد مراقب باشیم تا خداي ناكرده فريب برخي از افراد سودجو را نخوريم. نبايد اجازه دهيم برخي از افراد سودجو از احساسات پاك مردم سوء‌استفاده كنند. بنابراين اينجا صحبت ما از گروه‌هايي است كه بدون هيچ چشمداشتي فقط و فقط براي رضاي خدا به دنبال حل مشكلات مردم هستند.
گروه‌هايي كه گره باز مي‌كنند و منشأ خير هستند و كارهايي مي‌كنند كارستان كه تا آن سر دنيا صداي اين كار خيرخواهانه آنها به گوش مي‌رسد.
چند نمونه كار خير دسته‌جمعي
اين افراد با همت بلند خود دور هم جمع مي‌شوند و با هم قرار مي‌گذارند تا براي رضاي خدا مشكل همنوعان‌شان را حل كنند. مثلاً گروهي را مي‌شناسم كه كارشان حمايت تحصيلي از كودكان با استعداد اما كم بضاعت است. بدون اينكه نامي از آنها به جا بماند و اسمي از آنها در ميان باشد از طرق مختلف كودكان با استعداد و درسخوان در خانواده‌هاي كم بضاعت را شناسايي و از آنها حمايت تحصيلي مي‌كنند.
آنها اعتقاد دارند اين كودكان همه فرزندان ايران هستند و امروز اگر از آنها حمايت كنند اين كودكان هم فردای ايران را مي‌سازند. اين افراد به اين كودكان به چشم فرزندان خودشان نگاه مي‌كنند و بر اساس يك برنامه‌ريزي با شناسايي اين كودكان از آنها حمايت مي‌كنند تا مبادا كودكي به خاطر فقر و نداري درس خواندن را رها كند.
بعضي‌ها هم پا را فراتر گذاشته‌اند و نسبت به تأسيس مدرسه براي كودكان كار اقدام كرده‌اند. آنها اعتقادشان بر اين است كه جاي كودكان پشت ميز و نيمكت مدرسه است نه سرچهارراه‌ها در حال گل فروختن يا دستمال كشيدن ماشين‌ها، براي همين براي كودكان كار مدرسه تأسيس كرده‌اند تا آنها در اين مدرسه تحصيل كنند.
اين كار خداپسندانه آنها باعث شده تا اكنون صدها كودك به جاي گل فروشي در چهارراه‌ها يا فروش فال و دستمال كاغذي جيبي و... در كنار پياده‌روهاي شلوغ، در مكان امني به نام مدرسه در كنار ساير دوستانشان درس بخوانند و آينده ايران را بسازند.
كار خيري كه از مشهد شروع شد
كارهاي خير امروز در جامعه به همت افراد بلند همت به خوبي پيگيري مي‌شود. نمونه يكي از اين كارهاي خير اقدام قابل توجه و خداپسندانه تعدادي از جوانان و روزنامه‌نگاران مشهدي است كه براي آزادي خانمي كه از عشاير قوچان است و براي دفاع از شرف خود ناخواسته مرتكب قتل شده راه‌اندازي شده است.
در واقع ماجراي اين خانم به شش سال پيش باز مي‌گردد، زماني كه براي تأمين هزينه‌هاي خانوار و كمك به اقتصاد خانواده در يك كارگاه قاليبافي كار مي‌كرد و در غروب يكي از روزها كه از محل كار به سمت منزل باز مي‌گشت بين راه گرفتار چند جوان معلوم‌الحال شد كه حال طبيعي نداشتند.
وي كه قصد فرار از دست اين چند جوان شيطان صفت را داشت موفق نشد و در دام آنها گرفتار شد و براي نجات از وسوسه شيطاني آنها مجبور به درگيري شد و براي دفاع از خودش و فرار از نيت شيطاني اين جوانان مرتكب قتل شد. او براي رهايي از اين كابوس شش ساله بايد 210 ميليون تومان ديه مي‌پرداخت.
يك گروه از روزنامه نگاران نيك انديش مشهدي دست به ابتكار جالبي زدند و با راه اندازي يك گروه تلگرامي كه حالا هزاران نفر عضو دارد براي تأمين مبلغ ديه اين خانم پيش قدم شدند و در عرض 10 روز 123 ميليون تومان جمع شد و تا لحظه تهيه اين گزارش كمك‌هاي مردمي براي آزادي او همچنان ادامه داشت و به نظر مي‌رسد ظرف چند روز بعد از تهيه اين گزارش كل مبلغ ديه جمع‌آوري و اين خانم از زندان آزاد شده باشد.
اين تنها يك نمونه از كار خير است. كار خيري كه اگر يك نفر بخواهد آن را به تنهايي انجام دهد خيلي سخت به نظر مي‌رسد. تأمين مبلغ 210 ميليون تومان از سوي يك نفر كار سختي است اما وقتي يك گروه تشكيل شود و با همتي بلند از همه براي نجات اين خانم دعوت شود، مي‌توان شاهد بود كه مبلغ ديه يك زنداني بي‌گناه به طور كامل تأمين شود تا اين مادر بعد از شش سال دوري از فرزندانش بتواند يك بار ديگر آنها را در آغوش بگيرد.
اين كار خير از مشهد شروع شده است اما مي‌تواند الگويي باشد براي بقيه شهرها. در هر شهر مي‌توان اين گروه را تشكيل داد و براي آزادي زندانيان جرائم غير‌عمد و مالي، برطرف كردن نيازهاي نيازمندان و تأمين هزينه‌هاي زندگي افراد بي‌بضاعت و آبرومند كارهاي بزرگي انجام داد.
سرپرستي 20 خانواده در هر ماه
در لابه‌لاي تهيه گزارش به گروه ديگري مي‌رسم كه كار آنها هم در جاي خودش قابل توجه است. يك گروه 500 نفره كه عمدتاً كارمند هستند و برخي شغل آزاد دارند، با خودشان عهد كرده‌اند هر ماه نفري 20 هزار تومان براي تأمين هزينه‌هاي زندگي افراد نيازمند كنار بگذارند. روز اولي كه اين گروه را راه‌اندازي كردند پنج نفر بيشتر نبوده‌اند ماه اول فقط يك خانواده را توانستند تحت پوشش قرار دهند اما از ماه دوم به يك باره 30 نفر اضافه شدند و با اينكه تازه چند ماه از فعاليت اين گروه مي‌گذرد حالا به 500 نفر رسيده است و هر ماه نفري 20 هزار تومان به شماره حسابي كه اعلام شده واريز مي‌كنند. از بين خودشان هم چند نفر به عنوان هيئت امنا انتخاب شده‌اند كه اين پول را براي نيازمندان هزينه مي‌كنند.
شيوه كار آنها به اين صورت است كه 20 خانواده نيازمند را در محله خود يا ديگر محله‌ها شناسايي كرده‌اند كه به معني واقعي كلمه نيازمند هستند. بعضي از اين خانواده‌ها پدر از دست داده‌اند، بعضي‌ها يك يا چند فرزند معلول دارند و برخي ديگر از بيكاري و فقر به شدت رنج مي‌برند و در عين حال آبرومندانه و با شرافت زندگي مي‌كنند.
اعضاي اين گروه 500 نفره هر ماه 20 هزار تومان واريز مي‌كنند. ماهي 10 ميليون تومان جمع‌آوري مي‌شود. برآورد آنها براي هزينه ماهانه هر خانواده نيازمند 500 هزار تومان است كه شامل هزينه‌هاي مواد غذايي، دارو و هزينه تحصيل فرزندان است. اين 10 ميليون تومان هر ماه به اين 20 خانواده اختصاص مي‌يابد.
كار اين گروه از جوانان ما يك آتش به اختيار تمام‌عيار است. مسئول گروه كه حتي دوست ندارد اسمي از هيچ كدام‌شان برده شود مي‌گويد دوست دارم تعداد افراد گروه روز به روز افزايش يابد به گونه‌اي كه هزاران نفر عضو اين گروه شوند و هر ماه همين مبلغ 20 هزار تومان را اختصاص دهند آن وقت است كه مي‌توانيم فقر و نداري را در بين بسياري از خانواده‌هاي نيازمند به طور كامل ريشه‌كن كنيم.
همت 100 نفره براي خدمت به زائران امام رضا(ع)
در كنار اين كارهاي خيرخواهانه و ماندگار گروه ديگري را مي‌شناسم كه به زائران پياده امام رضا(ع) خدمت مي‌كنند. گروهي 100 نفره كه افتخار خدمتگزاري به زائران پياده امام رضا(ع) را دارند. آنها هميشه در دهه آخر صفر براي خدمت به زائران پياده امام هشتم آماده‌اند. در طول سال اين آمادگي را حفظ مي‌كنند. 100 نفر كه عمدتاً هم جوان هستند. آنها با جمعيت خدمتگزاران به زائران پياده هماهنگ‌اند و بخشي از كارهاي خدمتگزاري به اين زائران عزيز را بر عهده مي‌گيرند درست مثل ساير گروه‌ها و افراد ديگر. اما كار اين‌ها خيلي جالب توجه است. اين گروه 100 نفره در طول سال مبلغي را براي خدمت به زائران پياده امام رضا(ع) كنار مي‌گذارند، نفري يك ميليون تومان. اين مبلغ را در طول سال كنار مي‌گذارند، طوري كه روي هيچ كدام‌شان فشار نمي‌آيد. مثلاً هر ماه يك مبلغ تا اينكه آخر سال و در دهه آخر صفر مي‌شود يك ميليون تومان. 100 نفر دور هم جمع مي‌شوند نفري يك ميليون تومان مي‌گذارند مي‌شود 100 ميليون تومان. خودشان هم مي‌آيند پاي كار، يعني 100 نفر نيروي جوان با اخلاص و با انگيزه و با 100 ميليون پولي كه جمع شده است آماده‌اند براي خدمت‌رساني به زائران پياده امام رضا(ع). جمعيت خدمتگزاران به زائران پياده امام رضا(ع) مكان‌هايي را براي اسكان زائران در نظر مي‌گيرد. يكي از اين اماكن اسكان را اين گروه بر عهده مي‌گيرند و در دهه آخر صفر حداقل بين 500 تا 700 نفر زائر پياده را پذيرش مي‌كنند و خدماتي مانند اسكان، غذا، دارو، خدمات پزشكي و... به آنها ارائه مي‌دهند.
يك يا علي براي كار خير
اين‌ها تنها نمونه‌هايي از كارهاي خيري است كه توسط عده‌اي در گوشه و كنار شهرهاي كشورمان دارد انجام مي‌شود. كارهاي خيري كه مي‌تواند الگويي در ساير شهرها باشد و تا آنجايي ادامه يابد كه ديگر هيچ خانواده نيازمندي در كشور نداشته باشيم. هيچ كس بي‌گناه پشت ميله‌هاي زندان نباشد. هيچ كودكي به خاطر فقر و نداري از درس خواندن محروم نشود. هيچ بيماري علاوه بر رنج بيماري دغدغه‌اي ديگر به اسم تأمين هزينه‌هاي درمان نداشته باشد. هيچ آدم آبرومندي پيش زن و فرزندش خجالت زده نشود و... همه اين كارها شدني است فقط همت بلند مي‌خواهد و مي‌توان از همين امروز شروع كرد. پس هر كس مرد راه است يا علي...