در این مقاله به بررسی مفاهیم تقسیط مهریه می پردازیم. مربوط به مهریه مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد میشود به همسر(زوجه) خود بپردازد. این مال میتواند به صورت نقدی(وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیر منقول(ملک، خانه یا آپارتمان) باشد. این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده زوج قرار دارد؛
مهریه همزمان با انعقاد ازدواج در سند رسمی سند ازدواج (نکاح واژه عربی پیمان زناشویی است) ثبت میشود. از مهمترین ویژگی های این سند رسمی این است که لازم الاجرا است. یعنی با درخواست زن از دفترخانه تنظیم سند ازدواج برای اجرای تعهدات آن از جمله مهریه، می توان به عنوان مثال مال موضوع مهریه را از همسر (مرد) درخواست کرد و مراجعه به دادگاه برای این کار الزامی نیست؛
مطابق قانون جدید خانواده، برای نپرداختن مهریه بیش از۱۱۰سکه، مرد بازداشت نمی شود.
از سال ۱۳۷۷ با تصویب قانون محکومیت های مالی و تا پیش از صدور رای وحدت رویه مبنی بر امکان طرح ادعای اعسار(ناتوانی و تنگدستی) برای پرداخت مهریه پیش از توقیف و بازداشت مرد بدهکار مهریه، امکان بازداشت همه محکومان مالی از جمله محکومان به پرداخت مهریه به استناد آن قانون فراهم شده بود. اما با صدور رای مذکور و اثبات یا احراز اعسار بسیاری از مردان بازداشت ایشان تا زمان اثبات دارا شدن آن ها منتفی می شد. اما قانونگذار این بار این تهدید قانونی را برای وصول مهریه های تا ۱۱۰ سکه طلا زنده کرده است.
مهریه یک بدهی است که با نظر دادگاه به جای پرداخت یکباره به شکل قسطی دریافت می شود و این مساله هیچ تاثیر خاصی در ماهیت آن ندارد. برخی مردان تصور می کنند بعد از پرداخت چند قسط مهریه می توانند دیگر آن را نپردازند اما باید به این مساله توجه کرد که در صورت عدم پرداخت این دین، مهریه از حالت اقساط به حالت «حال» درمی آید و اصطلاحا این دین «حال» می شود و با منتفی شدن حالت «اقساط» مرد مجبور خواهد شد تا تمامی آن را به شکل نقد بپردازد و دیگر امکان قسطی شدن مهریه وجود ندارد.
البته مهریه از سوی اعضای خانواده، دوستان، پیک موتوری و غیره هم قابل پرداخت است تا هیچ مردی به بهانه هایی مانند: حضور در ماموریت کاری، بیماری احتمالی، گرفتاری شغلی و غیره از زیر پرداخت این دین شانه خالی نکند. در اغلب دادگاه ها هم بابت پرداخت مهریه از فرد مراجعه کننده امضا گرفته می شود تا حضور او در دادگاه اثبات شود.
در پرداخت سکه نیز معمولا امکان انجام هیچ تقلبی وجود ندارد زیرا به دلیل برخی تقلب های گسترده مدتی است در اغلب دادگاه های خانواده فضایی برای فروش سکه به وجود آمده که مردان با مراجعه به این بخش، سکه مورد نیاز خود را تهیه و فروشنده نیز در پاکتی سربسته این سکه را قرار داده و به دست مرد میدهد. مردان پس از دریافت این پاکت باید به شعبه اجرای احکامی که در آن پرونده دارند مراجعه کرده و با بیان این عبارت که «میخوام سکه بدم» پرونده خود را دریافت کنند.
پرونده اجرای احکام به دست مدیر این بخش داده می شود و او بعد از دریافت سکه رسیدی دوبرگی را امضا می کند. یک برگ از این رسید به مرد داده می شود و برگ دیگر در پرونده قرار می گیرد. تاریخ دریافت سکه نیز بسته به حکم صادره متفاوت است. اگر حکم تقسیط مهریه در دادگاه بدوی با عدم اعتراض هر دو طرف به قطعیت برسد، تاریخ ابلاغ حکم ملاک زمان پرداخت مهریه است.مثلا اگر حکمی در روز هفدهم ماه به مرد ابلاغ شود او باید هفدهم هر ماه برای پرداخت مهریه مراجعه کند. درباره دادگاه تجدید نظر این مساله ملاک نیست و پرداخت مهریه باید از تاریخ صدور حکم انجام شود. مثلا اگر دادگاه در تاریخ پانزدهم ماه حکم خود را صادر کند و این حکم ده روز بعد به دست مرد برسد، مرد باید قسط اول خود را مطابق با تاریخ صدور حکم بپردازد و از این پس در تاریخ پانزدهم هر ماه برای پرداخت سکه به اجرای احکام مراجعه کند.
می توان پرداخت مهریه را هم بر اساس تاریخ مشخصی منظم کرد و مثلا با جلو انداختن یک قسط، قسط های بعدی را در اول، وسط یا آخر ماه داد. اگر هم تاریخ پرداخت مهریه با یک روز تعطیل مصادف باشد، باید روز بعد برای پرداخت مهریه به دادگاه مراجعه کرد.
در مجموع بهتر است مردان بدهکار مهریه را هم مانند یکی از اقساط زندگی خود فرض کنند و تلاش کنند در این مورد هم خوش حساب باشند.
رسید دومی که در پرونده اجرای احکام قرار می گیرد، برای این است تا بعد از مراجعه زن و پس از احراز هویت او، توسط زن امضا و مزین به اثر انگشت می شود و پس از آن سکه به او تحویل داده شود. برخلاف تحویل سکه، دریافت آن معمولا فقط شامل حال زن میشود و اعضای خانواده و اقوام نمی توانند برای دریافت سکه به دادگاه مراجعه کنند.
سوالات مرتبط با تقسیط مهریه
- همسرم بعد از پرداخت ۲ قسط از مهریه ام دادخواستی مبنی بر تقسیط مهریه دوباره مهریه داده ازتون میخوام کمکم کنید تا موفق به تقسیط مهریه دوباره اون نشه؟
دادخواست تعدیل ایشان در صورتی پذیرفته می شود که اثبات نماید در وضعیت مالی او تغییری حاصل شده است و در واقع توانایی مالی برای پرداخت اقساط تعیین شده را ندارد که اثبات این امر به عهده خود زوج می باشد. - می خواستم بدانم که آیا تعداد این قبوض به تاخیر افتاده برای به اجرا گذاشتن کل مهریه ملاک است یا خیر؟ (یعنی اگر یک ماه هم به تاخیر بیفتد ایشان می تواند اقدامی انجام دهد؟)
منظور از سه برگ قبوض اقساطی آنست که سه قسط از مهریه که به تعهد شماست پرداخت نشود. - پس از فوت زوج وضعیت پرداخت مهریه چه خواهد شد؟
پس از فوت متعهد بدهی به اموال و دارائیهای به جا مانده از وی تعلق می گیرد و قابل مطالبه از وراث می باشد. یعنی از محل اموال به جا مانده ابتدا بدهیها پرداخت شده و اگر چیزی ماند بین وراث تقسیم میشود. - در صورتیکه زوجه کل قبوض را به اجرا بگذارند چه عواقبی در انتظار بنده می باشد؟
اگر به استناد مورد ذکر شده کل مانده مهریه را مطالبه و به اجرا گذارند عین جریان اولیه مهریه در اجرا در صورت عدم شناسائی یا عدم امکان معرفی مال از شما برای توقیف و فروش ایشان با تقاضای اعمال ماده دو نحوه اجرای محکومیتهای مالی می تواند تقاضای بازداشت شما را نماید..در اینصورت شما بازداشت میشوید و تا قبول مجدد دادخواست اعسار شما از طرف دادگاه متأسفانه محکوم به زندان هستید.