مهریه زن و قوانین مرتبط با تعلق و یا عدم تعلق آن
پرداخت مهریه زن یکی از دغدغه‌های افرادی است که به دنبال طلاق هستند و مراحل قانونی آن را در دادگاه‌ها طی می‌کنند. متاسفانه باورهای اشتباهی در مورد عدم تعلق مهریه زن وجود دارد که زوجین در زمان طلاق و پس از حضور در محکمه از آن مطلع می‌شوند. به همین جهت تصمیم گرفتیم تا در این مقاله در مورد مهریه و مواردی که موجب می‌شود مهریه به زن تعلق نگیرد، صحبت کنیم. پس از ابتدای این مقاله با ما همراه باشید.
در زمان عقد زوجین، مهریه ای در سند ازدواج قید می‌شود که میتواند به صورت “عندالمطالبه” و یا “عند الاستطاعه” باشد که در هر دو صورت زن به صورت قانونی حق مطالبه مهریه خود را خواهد داشت.
مهریه عند الاستطاعه و عند المطالبه
در مهریه عند الاستطاعه زن برای اخذ مهریه خود باید توان و استطاعت مالی شوهرش را برای پرداخت اثبات نماید. در مهریه عند المطالبه پس از دادخواست اخذ مهریه از سوی زن، شوهر موظف به پرداخت یکباره مهریه خواهد بود. در صورتی که شوهر استطاعت مالی برای پرداخت یک جا را نداشته باشد، میتواند تقاضای تقسیط مهریه را به دادگاه تقدیم نماید. در این شرایط با پذیرش دادگاه، مهریه تقسیط خواهد شد و در بازه‌های زمانی مشخص به زوجه پرداخت می‌شود.
مهریه زن دوشیزه
بر طبق قانون برای زن دوشیزه(باکره)، مهریه ای نصف در نظر گرفته شده است. بر طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی چنانچه شوهر پیش از نزدیکی با زن خود، وی را طلاق دهد، آن زن مستحق دریافت نیمی‌از مهریه خواهد بود. در صورتی که شوهر بیش از نیمی‌از مهریه زن را پیش از طلاق داده باشد، میتواند مازاد از نصف آن مهریه را عینا، قیمتا و یا مثلا از زن دریافت نماید.
مهریه در طلاق توافقی و یا طلاق از سوی زوجه
در طلاق توافقی و یا درخواستطلاق از سوی زوجه، زن در قبال طلاق چیزی از مهریه خود را می‌بخشد و در واقع با اختیار خود از قسمتی از مهریه صرف نظر می‌کند. در این شرایط زوج ملزم به پرداخت مابقی مهریه خواهد بود و چشم پوشی زوجه از بخشی از مهریه در قبال طلاق، به معنای عدم استحقاق وی در اخذ مهریه معنا نمی‌گیرد.
اشتباهات رایج مردم در پرداخت مهریه
در بسیاری از موارد تصور می‌شود که اقدامات ناپسند زوجه موجب می‌شود تا استحقاق لازم برای دریافت مهریه را نداشته باشد. بر خلاف تصور برخی از افراد عدم تمکین، بیماری، ارتکاب به جرم، رابطه نامشروع، خیانت و… هیچ گونه ارتباطی به پرداخت مهریه زوجه نخواهد داشت و مرد موظف است تا مهریه زن را پرداخت نماید.
عدم تعلق مهریه به زن
در برخی از موارد زوجه پس از عقد نکاح، با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی‌کشور، بخشی و یا تمامی مهریه خود را به همسر می‌بخشد. این مسئله به معنای عدم استحقاق زن برای دریافت مهریه نمی‌باشد. در این شرایط زن با اختیار خودش از حقی که برایش در مهریه در نظرگرفته شده است، چشم پوشی می‌کند. در سه صورت مهریه زن به وی تعلق نمی‌گیرد که در ادامه آنها را توضیح خواهیم داد:
- با استناد به ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی چنانچه عقد دائم و یا موقت بین زوجین بنا بر دلایلی باطل باشد و بین آنها نزدیکی صورت نگرفته باشد، زن حق دریافت مهریه از مرد را نخواهد داشت.
- با تکیه بر ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی کشور اگر به دلایل مختلف نکاح بین زوجین فسخ شود و در طول مدت زوجین با یکدیگر نزدیکی نداشته باشند، زن مستحق به دریافت مهریه نخواهد بود. در این ماده استثناء هم ذکر شده است. در صورتی که مرد توانایی لازم برای عمل زناشویی را نداشته باشد، زن میتواند در زمان فسخ نکاح نیمی‌از مهریه خود را درخواست نماید.
- به طور کلی مهریه دختر باکره در زمان طلاق نصف خواهد بود و از شرایط لازم برای دریافت کل مهریه برخوردار نمی‌باشد.