تغییرات هورمونی ناشی از بارداری عوارضی را به دنبال خواهد داشت که یکی از مهمترین آنها خستگی و تمایل به استراحت کردن است. درگذشته تصور می شد که زیاد خوابیدن مادر نه تنها هیچ اثر نامطلوبی بر بارداری و رشد جنین ندارد، بلکه به نفع رشد و تکامل جنین نیز هست. اما امروزه مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می دهند زیاد خوابیدن مادر در دوران بارداری می تواند اثرات نامطلوبی به همراه داشته باشد.
تاثیر خواب دیدن مادر بر جنین
پدیده رویا یا خواب دیدن، تاکنون بارها در علوم مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. از منظر رشته مغز و اعصاب یا نورولوژی، خواب دیدن حاصل تعامل بین گروهی از پیام رسان های عصبی است. تحقیقات علمی نیز ثابت کرده‌اند این پدیده در حفظ سلامت سیستم اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم عضلانی-اسکلتی تمام موجودات زنده نقش مهمی ایفا می‌کند. بنابراین واضح است هرگونه اختلال در آن می‌تواند زندگی در حالت بیداری را با مشکلات جدی مواجه کند. رویا دیدن از دیگر پدیده هایی است که هنوز با ناشناخته های بسیاری برای دانشمندان همراه است.
رویاها نیز با القای احساسات مختلف می‌توانند در سلامت روانی انسان ها نقش داشته باشند. اگرچه دنیای خواب و رویا برای انسان امروز هنوز پیچیدگی های بسیاری دارد اما تاکنون یافته های جالبی در رابطه با آن به‌دست آمده است.
باردار شدن تاثیرات فراوانی بر روح و جسم مادر باردار دارد. گفته می شود که بارداری دورانی است که با خود نگرانی های فراوانی از جمله ترس از زایمان، نگرانی های مرتبط با تغییرات جسمی، نگرانی از ورود نوزاد به جمع خانواده و غیره را به همراه دارد که مادر آینده ناگزیر به مقابله با همه آن هاست. این دغدغه های گوناگون ذهنی موجب آشفتگی خواب مادر شده و به دنبال آن تمام ترس ها و نگرانی های مادر به طور ناخودآگاه در قالب کابوس یا خواب های آشفته نمایان می شود.
کابوس هر قدر وحشتناک هم باشد ضرری برای جنین ندارد. در واقع این ضرر بیشتر متوجه مادر است، زیرا این گونه خواب ها که نشأت گرفته از ترس و نگرانی شدید مادر هستند می توانند موجب اختلالات گوناگون خواب از قبیل صحبت کردن در خواب یا حتی راه رفتن در حین خواب شوند. البته بروز این مسئله چندان نگران کننده نیست، ولی باید نسبت به خطرات ناشی راه رفتن در خواب و احتمال افتادن یا سقوط از بلندی هوشیار بوده و جوانب احتیاط را کاملا رعایت کرد. دیدن کابوس ها و خواب های آشفته در دوران بارداری بسیار شایع است، ولی اکثر آن ها پس از زایمان و با تولد نوزاد پایان می یابند.
تاثیر خوابیدن زیاد مادر بر جنین
مادرانی که در طی بارداری خصوصاً در سه ماهه آخر، بیش از حد خوابیده و بیشتر ساعات شبانه روز را در رختخواب به سر می برند، معمولا دچار مشکلاتی نظیر خر و پف و آپنه (قطع تنفس کوتاه) در هنگام خواب می شوند. از عوارض این مشکلات می توان به افزایش فشار خون بارداری، دیابت بارداری و اختلالات جنینی اشاره کرد.
منظور از اختلالات جنینی ابتلا به مواردی نظیر نوزاد زودرس، افت تعداد ضربان قلب جنین، وزن کم هنگام تولد، پایین بودن نمره آپگار هنگام تولد و ... است.
خستگی و تمایل به خواب و استراحت در بارداری تا چه موقع ادامه دارد؟
طول مدت احساس خستگی در هر خانم بارداری متفاوت است. برخی افراد در سه ماهه دوم دچار خستگی می شوند و این احساس در ماه هفتم بارداری کاهش می یابد. معولا در سه ماه دوم شما افزایش وزن بیشتری خواهید داشت و دچار کمردرد، ترش کردن غذا، گرفتگی پا و یا سندرم پای بی قرار می شوید، جنین در داخل رحم حرکت می کند و مکررا نیاز به تخلیه ادرار دارید، بنابراین نمی توانید شب ها خواب باکیفیتی داشته باشید و همین امر ممکن است سبب شود بیشتر ساعات شبانه روز را در رختخواب به سر ببرید تا کمی از خستگی بدن خود بکاهید.
برای مقابله با این مشکل در طول روز مقداری چرت بزنید. حتی یک چرت کوتاه 15 دقیقه ای می تواند مفید باشد. اگر سر کار می روید، می توانید مدتی سر خود را بر روی میز قرار داده و استراحت کنید.
برنامه خود را منظم کنید.
برنامه های غیر ضروری را ترک کنید. اگر شما بیرون از منزل کار می کنید، ساعات کاری خود را کاهش دهید و یا در خانه کار کنید. گاهی کار خود را تعطیل کنید و به سر کار نروید. اگر فرزند کوچک دیگری هم دارید، او را به فرد دیگر یا پرستار بسپارید و به خودتان کمی استراحت بدهید.
کیفیت خواب خود را افزایش دهید.
برای افزایش کیفیت خواب خود از ابزاری همانند بالش های بارداری استفاده کنید تا بتوانید خواب راحت تری را تجربه کنید. درصورت عدم امکان تهیه بالش بارداری، چهار بالش معمولی تهیه کنید. یک بالش زیر سر خود بگذارید، یک بالش بین زانوهای خود قرار دهید، یک بالش را در گودی کمر خود بگذارید و یک بالش دیگر را زیر شکم خود قرار دهید.
خوب غذا بخورید.
یک رژیم سالم شامل: سبزیجات، میوه ها، نان و غلات سبوس دار، شیر کم چربی و گوشت بدون چربی است.
آب بدن را حفظ کنید.
از نوشیدن قهوه پرهیز کرده و به مقدار مناسب آب بنوشید. از دست دادن آب بدن برای همه به خصوص برای مادر باردار خطرناک است. آب کافی بدن از خستگی و یبوست جلوگیری می کند و علاوه بر آن، ورم دست ها و پاها را کم می کند. اگر در شب ها دچار تکرر ادرار می شوید، از نوشیدن مایعات چند ساعت قبل از خواب پرهیز کنید.
هر روز کمی ورزش کنید.
ورزش در حد متوسط مانند پیاده روی کوتاه و یا شنا کردن می تواند احساس خوبی به شما دهد. ورزش باعث آزادسازی هورمون اندورفین و ایجاد شادابی و خوشحالی می شود. ورزش همچنین باعث افزایش گردش خون و کاهش خستگی می شود.
هشدار : اگر در اثر خستگی مفرط، توانایی انجام کارهای روزانه را نداشتید، بهتر است هر چه زودتر به پزشک خود مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر:
1- آیا بی خوابی در دوران بارداری به جنین آسیب می رساند؟