1397/03/24
احکام زکات فطره و فدیه
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR به مناسبت فرارسیدن عید فطر، برخی از احکام زکات فطره و فدیه را مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه منتشر میکند.
تعریف زکات فطره و فدیه: در دین یک زکات مالی داریم و یک زکات بدنی. زکات مالی به اموال خاص با شرایطش میخورد و زکات بدنی همان زکات فطره است که جزو بدیهیات و ضروریات دین اسلام است و فطره به معنای خلقت است.
زکات فطره برای کسی که در لحظه‌ی غروب شب عید فطر، عاقل، بالغ و غنی و هوشیار باشد، تکلیف بر عهده‌اش می‌آید.
فدیه، مالی است که بر عهده افراد ۶ گانه‌ای که در زیر توضیح داده‌ایم می‌آید، این افراد مجاز به افطار روزه هستند ولی به ازای هر روز باید مقدار مالی را به فقرا تملیک کنند.
افرادی که در ماه مبارک رمضان موظف به پرداخت فدیه می‌باشند: ۱) خانم بارداری که زایمانش نزدیک است و احتمال ضرر برای جنین وجود دارد.
۲) خانم شیرده‌ای که اگر روزه بگیرد، شیرش کم شده و احتمال خطر برای فرزند وجود دارد.
۳) خانم و آقای مسنّی که روزه برای آنها مشقّت و عسر و حرج دارد.
۴) فردی که در ماه رمضان قبل، به دلیل بیماری روزه نگرفته و بیماری او تا ماه رمضان جاری ادامه داشته است.
۵) فردی که از ماه رمضان سال قبل روزه‌ی قضا بر گردنش بوده و بدون عذر شرعی قضای آن را تا ماه رمضان امسال به جا نیاورده است.
۶) کسی که مرضی دارد که زیاد تشنه میشود و نمیتواند تشنگی را تحمل کند.(برایش عسر و حرج دارد)
موارد شباهت میان زکات فطره و فدیه:
- هر دو واجب عبادی می‌باشند که باید با انگیزه‌ی الهی پرداخت شوند.
- اگر بدون درخواست فردی که تکلیف بر عهده‌ی اوست شخص دیگری به جای او پرداخت کند، تکلیف از عهده‌ی فرد برداشته نمیشود.
- هیچ‌کدام نباید به فرد واجب النفقه‌ی ما(مثل پدر، مادر و فرزندان ) پرداخت گردد.
- در هنگام پرداخت به فقیر لازم نیست بیان شود که بابت زکات فطره است یا فدیه.
موارد تفاوت میان زکات فطره و فدیه:
- در موارد فدیه حتماً باید طعام (نان، حبوبات و...) تملیک فقیر شود و هزینه‌ی آن کافی نیست در حالی که در زکات فطره میتوان به جای طعام قیمت آن را پرداخت کرد.
- زکات با کنار گذاشتن از ملک خارج شده ولی فدیه تا زمانی که به فقیر، وکیل و یا ولی‌اش تحویل نگردد از ملکِ پرداخت کننده خارج نمیشود.
- پرداخت فدیه‌ی غیرسادات به سادات بلامانع است ولی پرداخت زکات غیرسادات به سادات صحیح نمیباشد.
- پرداخت فدیه واجبِ موسّع (زمان‌دار) است ولی زکات فطره درصورت خواندن نماز عید فطر، قبل از نماز و در غیر این صورت قبل از ظهر عید، باید پرداخت و یا کنار گذاشته شود.
- در موارد فدیه، فقیر نبودن شرط نیست ولی در زکات فطره درصورت فقر بر او واجب نیست.
- مقدار فدیه ۷۵۰ گرم به ازاء هر روز ولی مقدار زکات فطره ۳ کیلوگرم غذای متعارف شهر به ازاء هر نفر می‌باشد.
- در زکات فطره فرد باید زکات فطره خودش و تمام افرادی که نانخور او هستند را پرداخت بکند اما فدیه یا کفاره تأخیر مربوط به خود فرد است، فدیه دیگران بر عهده دیگری نمی‌آید، یعنی برعهده‌ی شوهر یا پدر نیست.
