بارداری زمانی خاص و پر از هیجان و انتظار است. ولی برای مادران باردار شیوع بیماری کرونا، باعث شده که ترس، اضطراب و عدم اطمینان بر این اوقات خوش سایه بیافکند. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد چگونگی مراقبت زنان از خود و فرزند خود با فرانکا کاده، رئیس کنفدراسیون بین‌المللی ماماها مصاحبه ای کرده ایم.
بیماری کرونا یک بیماری ویروسی جدید است و تحقیقات درمورد آن همچنان ادامه دارد. به محض دریافت اطلاعات جدیدتر، این مقاله به روزآوری خواهد شد.
آیا انجام چک‌آپ‌های معمول پیش از تولد ایمن است؟
بسیاری از مادران باردار از رفتن به دکتر جهت انجام معاینات معمول و چک‌آپ می‌ترسند، و با ماندن در خانه و رعایت فاصله‌گیری اجتماعی احتیاط می‌کنند. فرانکا کاده معتقد است: «درحال حاضر شاهد سازگاری بسیار زیادی در سراسر دنیا هستید و می‌بینید که پزشکان و ماماها خیلی از قرار ملاقات‌های خود را ازطریق تلفن انجام می‌دهند تا معاینه واقعی و پایش رشد جنین کوتاه شود.
از خانمهای باردار انتظار دارم که درک کنند که اگر پزشک متخصص یا ارائه دهندگان خدمات درمانی را کمتر به‌صورت حضوری می‌بینند، به دلیل محفاظت از خودشان و کادر پزشکی از گرفتار شدن به این عفونت ویروسی است و این که درصورت ضرورت، حتماً به صورت حضوری پذیرفته خواهند شد.» متخصصین و کادر پزشکی نسبت به شرایط هر فرد، به عنوان مثال پرخطر یا کم خطر بودن بارداری، تصمیم‌گیری می‌کنند.
کاده به مادران توصیه می‌کند که از پزشک و متخصصین مراکز سلامتی بپرسند چه گزینه‌هایی دارند. «شخصی که مراقب سلامتی شماست، از وضعیت شما و نیازهای شما کاملاً آگاه است و بنابراین ماما، پرستار یا پزشک زنان شما بهترین توصیه‌ها را به شما خواهند کرد.»
پس از این که نوزادتان به دنیا آمد نیز مهم است پشتیبانی و راهنمایی حرفهای بگیرید، ازجمله درمورد واکسیناسیون. با مسئولین مراکز سلامتی درمورد ایمن‌ترین روش انجام پروسه‌های معمول برای خودتان و نوزادتان صحبت کنید.
اگر من حین بارداری به بیماری کرونا مبتلا شوم، آیا بیماری را به جنین منتقل خواهم کرد؟
کاده می گوید: «ما هنوز نمی‌دانیم که آیا ویروس حین بارداری از مادر به جنین منتقل می شود یا خیر. ویروس کرونا در مایعات واژن، خون بند ناف یا شیرمادر دیده نشده.» با این‌حال اطلاعات همچنان درحال به‌روزرسانی است. ویروس کرونا تاکنون درمایع آمنیوتیک یا جفت نیز دیده نشده است.
بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید رعایت کلیه اقدامات احتیاط آمیز و ضرروی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا می‌باشد. چنانچه باردار هستید یا تازه زایمان کرده‌اید و احساس بیماری می‌کنید، باید هرچه سریع‌ترکمک پزشکی بگیرید و تمامی دستورات پزشک متخصص یا ماما را به دقت رعایت کنید.
طبق برنامه‌ریزی قرار است که در یک بیمارستان یا کلینیک وضع حمل کنم. آیا این انتخاب درستی است؟
کاده پیشنهاد می‌کند که: «خانم‌ها باید از پزشک زنان یا ماما (یا کادر پزشکی) بپرسند که ایمن‌ترین مکان برای زایمان کجاست و چه مراقبتهای احتیاطی برای هر شخصی بنا به موقعیت وی انجام می‌گیرد. تصمیم‌گیری بسته به فرد، موقعیت وی و نظام بهداشتی دارد.»
کاده می گوید: «شما ممکن است امیدوار باشید که بیشتر مراکز درمانی امکاناتی مجزا، از جمله ورودی‌های جداگانه، برای بیماران مبتلا به کرونا داشته باشند. ولی در بعضی مواقع این امکان‌پذیر نیست. در بعضی کشورهای با درآمد بالا مثل کشور من هلند، در نظام بهداشتی ما زایمان در منزل بسیار معمول می‌باشد. بنابراین زایمان در منزل کاملاً ایمن است و می‌بینید که هر روزه زنان بیشتری در خانه خود زایمان می‌کنند، ولی در بسیاری کشورهای دیگر اینطور نیست. و حتی در هلند بعضی هتل‌ها در هلند توسط ماماها برای زایمان استفاده می‌شوند، بنابراین نیازی نیست که مادران به بیمارستان مراجعه کنند. بنابراین جواب این سوال کاملاً بستگی به بافت محلی هر کشور دارد.»
برای تصمیم گیری در مورد بهترین و امن ترین گزینه، حتماً با پزشک متخصص یا مامایی که درطول بارداری تحت نظرش بوده‌اید، مشورت کنید.
آیا همسر یا اعضای خانواده‌ام می توانند هنگام زایمان کنارم باشند؟
خط مشی در هر کشوری متفاوت می‌باشد، درعین حال کاده معتقد است که خانمهای باردار بایستی کسی را به‌عنوان همراه و در نزدیکی خود داشته باشند که البته نکات بهداشتی را کاملاً رعایت کند مثلاً پوشیدن ماسک در اتاق زایمان و شسشتوی مرتب دستها. «در بعضی کشورهای خاص به هیچکس اجازه نمی‌دهند که همراه خانمهای باردار باشند، و این برای من نگران‌کننده است. می‌دانم که این کشورها می‌خواهند با کم کردن تعداد افراد در اتاق زایمان، خطرات ناشی از تماس‌های افراد با یکدیگر را کم کنند و این واقعاً منطقی است، ولی بگذارید مطمئن باشیم که خانم در حال زایمان حتماً حداقل یک نفر به عنوان همراه داشته باشد، همسر، خواهر، مادر (یا یک فرد نزدیک به انتخاب خودش). و لطفاً اجازه بدهید که نوزادان در کنار مادرانشان بمانند.»
«ما بایستی دلسوز باشیم و هر موقعیتی را همانطور که هست درک کنیم و بدانیم که کادر درمان و اعضای خانواده که در کنار خانم در حال زایمان هستند، بیشترین تلاش خود را می‌کنند، عقل و درایت خود را به‌کار می‌گیرند و به حرفهای یکدیگر خوب توجه می‌کنند. فکر کنم این خیلی مهم است که همه ما به عنوان افراد یک جامعه با هم همکاری کنیم.»
من از زایمان در این شرایط بی‌نهایت می‌ترسم. چطور با این اضطراب کنار بیایم؟
داشتن یک برنامه برای زایمان می‌تواند به شما حس کنترل بیشتری بدهند تا به این ترتیب احساس اضطراب را تسکین دهید، در عین حال در موقعیت کنونی و بسته به محل زندگی‌تان شاید کمتر بتوانید چیزی را از قبل پیش‌بینی کرده و درنظر داشته باشید. کاده در این مورد توصیه می‌کند «کارهایی مثل این که وقتی درد زایمان شروع شد، به چه کسی زنگ بزنید، چه کسی و کجا در طول پروسه زایمان از شما پشتیبانی می‌کند. از قبل به این موضوع فکر کنید که چه محدودیت‌هایی برای زایمان داخل بیمارستان برای افراد خانواده یا کسانی که دوست دارید همراه‌تان باشند وجود خواهد داشت.»
کاده همچنین پیشنهاد می‌کند کارهای ساده‌ای مثل «انجام ورزشهای کششی، ورزشهای تنفسی و تماس با پزشک زنان/ماما/پرستار» در خانه انجام دهید تا آرامش بگیرید. «تا جایی که می‌توانید بر مراقبت از خودتان تمرکز کنید. خوب بخورید، خوب بنوشید ، دستان خود را روی شکم‌تان بگذارید و از بارداری لذت ببرید.»
چه سوالاتی باید از پزشک یا مامای خود بپرسم؟
کاده به اهمیت برقراری ارتباط همراه با اعتماد با پزشک زنان/ماما تاکید می‌کند. «تمام سوالاتی که مربوط به خودتان و سلامتی‌تان است را به راحتی از آنها بپرسید. اگر رابطه راحتی با پزشک زنان یا ماما داشته باشید، آنها می‌توانند پاسخ همه سوالات و نگرانی‌های شما را بدهند و با شما صحبت کنند. این حق مسلم شماست که هرچه می‌خواهید در مورد بدن و نوزادتان بدانید.»
کاده می‌گوید: «ماماها همچون پزشکان و پرستاران این روزها با سوالات زیادی روبرو هستند و ممکن است پاسخ شما را با تاخیر بدهند.» بنابراین پیشنهاد می‌کند که برای خودتان یک سیستم برای ارتباط با آنها که چطور و چه زمانهایی تماس بگیرید درنظر داشته باشید. به عنوان مثال وقت ملاقات‌های مرتب و روتین را از قبل تنظیم کنید و بدانید که در موارد اضطراری چطور با آنها تماس بگیرید. همچنین خوب است که از قبل با پزشک/ماما صحبت کنید و یک نسخه از مدارک و سوابق پزشکی خود (از جمله مراقبتهای انجام گرفته در دوران بارداری) از ایشان بگیرید تا درصورت بروز هر تغییر یا خللی در ارائه خدمات از سوی ایشان، مشکلی پیش نیاید.
وقتی در مورد برنامه‌ریزی برای زایمان صحبت می‌کنیم، این نکته حائز اهمیت است که هر سوالی درمورد زایمان خود دارید بپرسید. کاده سوالات زیر را پیشنهاد می‌کند:
- آیا من در این محل در خطر ابتلا به بیماری کرونا هستم؟ آیا کس دیگری در اینجا بیماری کرونا داشته است؟
- افراد مبتلا به کرونا را چطور از افراد سالم جدا می‌کنید؟
- آیا کادر درمان و بهداشت لباسهای مراقبتی مخصوص به اندازه کافی دارند؟
- آیا اجازه دارم کسی را به‌عنوان همراه کنارم داشته باشم؟ اگر خیر، به چه دلیل؟
- آیا اجازه دارم پس از زایمان نوازدم را کنار خود نگهدارم؟ اگر خیر، به چه دلیل؟
- آیا اجازه دارم به نوازدم شیر بدهم؟ اگر خیر، به چه دلیل؟
- آیا اجازه زایمان طبیعی دارم یا باید زودتر از موعد سزارین شوم؟ به چه دلیل؟
با توجه به شیوع بیماری کرونا، خانمهای باردار بایستی چه وسایلی در ساک زایمان خود به بیمارستان ببرند؟
کاده توصیه می کند: «فکر نمی‌کنم وسیله اضافی نیاز باشد، ولی به هر حال باید موارد احتیاطی لازم را رعایت کنید.»
انتظار می‌رود برخی بیمارستانها درصورت سالم بودن مادر بعد زایمان، سریع‌تر از معمول مادر و نوزاد را ترخیص کنند. «باز هم منطقه به منطقه، فرد به فرد و بیمارستان به بیمارستان فرق دارد.» کاده توصیه می‌کند که خانمهای باردار «از ماما یا پزشک زنان خود بپرسند که در شرایط کرونا و با توجه به وضعیت بدنی خود دقیقاً ممکن است به چه چیزهایی احتیاج داشته باشند.»
بعد از زایمان، چه کارهایی باید انجام بدهم تا نوزادم را دربرابر ویروس کرونا محافظت کنم؟
بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که همه چیز را ساده برگزار کنید؛ فقط با افراد نزدیک خانواده‌تان تماس داشته باشید و در حال حاضر بازدیدکننده دیگری نپذیرید. کاده معتقد است: «همچنین اطمینان حاصل کنید که فرزندانتان (اگر فرزند دیگری دارید) با سایر کودکان در ارتباط نباشند. از افراد خانواده بخواهید که دستهای‌شان را بشویند و خوب مراقب خود باشند.»
زمان سختی است، ولی کاده توصیه می‌کند که سعی کنید با نگاه مثبت از این زمان به عنوان فرصتی برای محکم کردن روابط خانوادگی استفاده کنید. «گاهی اوقات تعداد زیادی به دیدن نوزاد می‌آیند و دور مادر و پدرهای جوان خیلی شلوغ می‌شود. از این زمان استفاده کنید و از سکوت و آرامشی که با خانواده (درجه یک) خود دارید لذت ببرید. این حس کاملاً خاصی است که بتوانید با نوزادتان در تنهایی ارتباط برقرار کنید، این انسان کوچک را کشف کنید و لذت ببرید.»
من باردار هستم. چه کارهایی باید انجام دهم تا از خودم حین همه گیری بیماری کرونا محافظت کنم؟
طبق تحقیقات، زنان باردار نسبت به سایر گروه‌ها در خطر بالاتری از ابتلا به کرونا نیستند. گفته می‌شود که به دلیل تغییرات در بدن و سیستم ایمنی، زنان باردار در ماه‌های آخر بارداری ممکن است دچار عفونت‌های حاد تنفسی شوند، و بنابراین مهم است که بسیار مراقب باشند. کاده در این باره توضیح می دهد: «می‌دانم که برای زنان باردار خیلی سخت خواهد بود؛ البته آنها از خود و جنین خود مراقبت می‌کنند و ممکن است فرزند دیگری هم داشته باشند، ولی تا جایی که من می‌دانم خطر بیماری برای خانمهای باردار بیشتر از سایرین نیست و به همین دلیل همان کارهایی که دیگران می‌کنند را باید انجام دهند.» درمورد حفظ فاصله اجتماعی کاده توصیه‌های زیر را به زنان باردار می‌کند:
- از تماس با کسانی که علائم بیماری کرونا را دارند بپرهیزند.
- تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی استفاده نکنید.
- تا حد امکان از منزل کار کنید.
- از حضور در جمع‌های کوچک و بزرگ در فضاهای عمومی پرهیز کنید، به‌خصوص در اماکن سربسته یا محدود.
- از حضور در دورهمی‌ها با دوستان و خانواده پرهیز کنید.
- با استفاده از تلفن، پیامک یا فضای آنلاین برای تماس با ماما، پزشک زنان و یا سایر خدمات مورد نیازتان تماس بگیرید.
سایر اقدامات محافظتی شامل شستشوی مرتب دستها با آب و صابون، تمیز و ضدعفونی کردن سطوحی که در معرض تماس هستند، هشیار بودن نسبت به سلامتی خود و درخواست کمک پزشکی سریع به محض مشاهده هرگونه علائم مشابه کرونا.
آیا می‌توانم با اطمینان از سلامتی نوزادم را شیر بدهم؟
کاده می‌گوید: «تا جایی‌که من می‌دانم، شیردهی کاملاً ایمن است. تمامی تحقیقات نشان می‌دهند که ویروس کرونا ازطریق شیر مادر منتقل نمی‌شود، بنابراین مادران می‌توانند به این کار ادامه بدهند، و درواقع این بهترین کاری است که برای نوزاد خود می‌کنند.»
اگر مشکوک به ابتلا به بیماری کرونا هستید، حتماً خیلی سریع کمک پزشکی بگیرید و به دستورات پزشک خود را عمل کنید. مادرانی که از لحاظ جسمانی وضعیت خوبی دارند و می‌توانند به نوزاد خود شیر بدهند، بایستی موارد احتیاطی را رعایت کنند، ازجمله زدن ماسک درصورت امکان، شستن دستها قبل و بعد از تماس با نوزاد و تمیز/ضدعفونی کردن سطوح. اگر مادری هنوز پس از زایمان بهبود کامل پیدا نکرده و نمی‌تواند شیر بدهد، شیر را بدوشد و از طریق یک قاشق یا کاپ تمیز با رعایت تمام نکات بهداشتی و احتیاطی به نوزاد بدهد.
اگر محل زندگیم شلوغ می‌باشد، چه کار کنم؟
بسیاری از زنان در سراسر دنیا کنار افراد زیادی زندگی می‌کنند و بنابراین حفظ فاصله اجتماعی برایشان چالش برانگیزتر خواهد بود. کاده توصیه می‌کند که: «در چنین موقعیتی، من از تمام اطرافیان می‌خواهم که مراقب زنان باردار خود باشند.» کاده دیگران را ترغیب می کند تا فاصله خود را تا حد امکان با خانمهای باردار حفظ کنند و این که درصورت امکان سرویس بهداشتی جداگانه‌ای به آنها اختصاص دهند.
و اهمیت شستشوی دستها را فراموش نکنید. در آخر کاده می‌گوید: «تاکید بر شستن دستها بی‌دلیل نیست. ویروس کرونا و صابون از هم بدشان می‌آید. یک کار ساده که اثرات خیلی خوبی دارد. واقعاً امیدوارم که در هر شرایطی، جامعه و کادر پزشکی سیستمی به‌کار بگیرند که زنان باردار، که آیندگان ما را به دنیا خواهند آورد، امن و ایمن باشند.»