کیفیت نماز غفیله که معمولا در
نصب می‌شود
نماز غُفَیله از نمازهایمستحبی مشهور که دو رکعت است و بین نماز مغرب و عِشا خوانده می‌شود. بر اساس روایات، این نماز برای برآورده شدن حاجات و آمرزش گناهان مؤثر است. در بسیاری از مساجدایران، نمازگزاران بین نماز جماعت مغرب و عشا، این نماز را می‌خوانند.
معنای غفیله
غُفَیلَه اسم مُصَغَّر عربی از «غفلت» به معنی غفلت کوچک است. بر اساس روایتی از پیامبر اکرم(ص)، ساعت بین مغرب و عشا ساعت غفلت از یاد خدا است[۱] و به همین مناسبت، نمازی که در این ساعت خوانده می‌شود را «نماز غُفَیله» نامیده‌اند. امام صادق(ع) بهترین شیوه این نماز مستحبی را به هشام بن سالم یاد داده‌اند که در مفاتیح الجنان آورده شده است. در بسیاری از مساجد ایران، نمازگزاران بین نماز جماعت مغرب و عشاء این نماز را می‌خوانند.
برخی مراجع تقلید نماز غفیله مشهور را نمازی مستقل از نافله‌های نماز مغرب ندانسته و فتوا داده‌اند می‌توان آن را با دو رکعت از نافلۀ مغرب با هم در یک نماز نیت کرد.[۲][۳]
چگونگی خواندن نماز
وقت این نماز دو رکعتی، پس از نماز مغرب و قبل از اینکه سرخی آسمان در مغرب از بین برود می‌باشد.[۴] کیفیت نماز غفیله اینگونه است:
در رکعت اول بعد از سوره حمد: وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّینَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ[یادداشت ۱]در رکعت دوم بعد از حمد: وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لایعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُهَا وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ[یادداشت ۲]در قنوت ابتدا این دعا خوانده می‌شود: اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لایَعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بی...[یادداشت ۳] و پس از ذکر حاجات می‌گویی: اَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی[یادداشت ۴]
ثواب و آثار
امام ششم از پیامبر(ص) نقل فرمود که دو رکعت نماز غفیله بین مغرب و عشاء را ترک نکنید.[یادداشت ۵] قسمتی از ذکر این نماز که در رکعت اوّل خوانده می‌شود به ذکر یونسیه معروف است و همان دعایی است که حضرت یونس(ع) موقعی که در شکم ماهی بود خواند و برای نجات خود از خدا کمک خواست. ذکر دیگر نماز غفیله که در رکعت دوم خوانده می‌شود، از اسرار غیب و علم و قدرت خدا و وسعت دایره حکم و فرمان او سخن می‌گوید.
هشام بن سالم از امام صادق(ع) ضمن بیان کیفیت خواندن این نماز نقل می‌کند: هر کس این دو رکعت را بین نماز مغرب و عشاء بخواند و به این دعا تبرّک جوید و حاجت خود را طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت فرماید.[۵] سند این حدیث را صحیح دانسته‌اند.[۶]
نماز غفیله و توبه یزید
برخی مدعی شده‌اند:
«یزید بن معاویه پس از به شهادت رساندن امام حسین(ع) و مشاهده نارضایتی عمومی، از امام سجاد(ع) سؤال می‌کند آیا راه توبه و نجاتی از این کار وجود دارد. امام به او فرمود اگر نماز غفیله بخوانی خداوند تو را نجات خواهد داد. حضرت زینب(س) از امام می‌پرسد آیا راه توبه را به قاتل پدر خویش یاد می‌دهید؟ امام سجاد(ع) در پاسخ فرمود: عمه جان او موفق به انجام این نماز نخواهد شد.»
این نقل در منابع معتبر حدیثی وجود نداشته و به مضمون آن هم ایراداتی وارد شده است.[۷][۸]
پانویس
- ↑ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، صادق، ص۱۱۵، ح ۱
- ↑رساله توضیح المسائل مراجع
- ↑سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی
- ↑رساله توضیح المسائل مراجع
- ↑ وَ فِی الْمِصْبَاحِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ صَلَّی بَینَ الْعِشَاءَینِ رَکعَتَینِ یقْرَأُ فِی الْأُولَی الْحَمْدَ وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً - إِلَی قَوْلِهِ وَ کذلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ- وَ فِی الثَّانِیةِ الْحَمْدَ وَ قَوْلَهُ وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیبِ لا یعْلَمُها إِلَّا هُوَ إِلَی آخِرِ الْآیةِ فَإِذَا فَرَغَ مِنَ الْقِرَاءَةِ رَفَعَ یدَیهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لَا یعْلَمُهَا إِلَّا أَنْتَ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ- وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌کذَا وَ کذَا- وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِی نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُک بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی- وَ سَأَلَ اللَّهَ حَاجَتَهُ أَعْطَاهُ اللَّهُ مَا سَأَلَ. وسائل الشیعه، ج۸، ص۱۲۱ و بهایی، منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح، بسطامی، علی بن طیفور، ص۳۰۹
- ↑سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی
- ↑اسلام کوئست
- ↑استاد فاطمی نیا
- ↑ و یاد آر حال یونس را از هنگامی که از میان قوم خود غضبناک بیرون رفت و چنین پنداشت که ما او را هرگز در مضیقه نمی‌افکنیم فریاد کرد که الها خدایی به جز ذات یکتای تو نیست، تو از شرک منزهی و من از ستمکاران بر نفس خودم به حالم ترحم فرما پس ما دعای او را مستجاب کردیم و او را از گرداب غم نجات دادیم و ما اهل ایمان را اینگونه نجات می‌دهیم.|آدرس= سوره انبیاء،آیات ۸۷-۸۸
- ↑ و نزد خداست کلیدهای گشایش پنهانی که کسی جز او بر آنها آگاه نیست و او هر چه در بیابان و دریاست همه را میداند و برگی از درخت نمی‌افتد جز آنکه میداند و نیست دانه‌ای در تاریکی‌های زمین و نیست هیچ تر و خشکی مگر آنکه در کتاب روشن علم خدا (یعنی قرآن) موجود است. سوره انعام،آیه۵۹
- ↑ ای خدا از تو درخواست می‌کنم به حق اسرار پنهانی که جز تو کسی دانای آن اسرار نیست که درود بر محمد(ص) و آل او فرستی و حاجتهای مرا بر آوری...
- ↑ خدایا تو ولی نعمت من هستی و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را می‌دانی پس در خواستم از تو این است که قسم به حق محمد و آل او علیهم السلام که حاجتم را بر آوری.
- ↑ لا تَتْرُکُوا رَکْعَتَی الْغُفَیلَةِ وَ هُما بَینَ الْعِشائَینِ. فلاح السائل، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی، ص۲۴۶
منابع
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۰۹ق.
- شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه صادق حسن زاده، انتشارات طوبی.