وظایف زناشویی و هم‌بستری مرد، نسبت به زن به چه صورت است ؟
زندگی زناشویی قوام، تحکیم و استمرارش به محبت، دوستی، تفاهم، احترام متقابل و شامل وظایف زناشویی به رسمیت شناختن و رعایت حقوق همدیگر است. دین اسلام برای آن‌که محیط و اجتماع کوچک خانواده قوام پیدا کند و تداوم یابد، برای هر یک از زن و شوهر حقوقی در نظر گرفته و در مقابل این حقوق وظایف زناشویی را نیز برای آنان تعیین کرده است؛ چرا که خداوند هر جا حقی در نظر گرفته، تکلیفی را هم مقرّر نموده است. در این مقاله به مناسبت پرسش از وظایف زناشویی برخی از مهم‌ترین وظایف شرعی و قانونی زن در برابر شوهر، یا به تعبیر دیگر؛ حقوق مردان نسبت به زنان را بیان می‌کنیم:
وظایف حقوقی و قانونی
وظایف حقوقی و قانونی زن به دو صورت وظایف مشترک زن و مرد، و وظایف زناشویی بیان می‌شود:
الف. وظایف مشترک
- حسن معاشرت: زن و مرد وظیفه دارند در زندگی مشترک خانوادگی و زناشویی، نسبت به هم خوش‌رفتار، خوش‌رو و خوش‌گو باشند و از هر گونه بدرفتاری، ترش روی و بدگویی دوری نمایند، مگر این‌که عذر شرعی، قانونی و عرفی داشته باشند.
- معاضدت (همکاری): زن و مرد باید در پیشبرد و تحکیم زندگی خانوادگی، همکاری و همراهی داشته باشند و معیار این همکاری هم بنا بر انتظار عرف و فرهنگ زمان و مکان و موقعیت آن دو است. از باب نمونه، اگر عرف خانه داری، بچه داری، شیردهی بچه را به عهده زن می‌داند و کارهای بیرون خانه را به عهده مرد می‌داند، هر دو در این امور محوله، همکاری نمایند.
- تربیت فرزند: زن و مرد، هر دو موظف‌اند در حد توانایی و مقتضای عرف زمان و مکان و موقعیت در رشد و پرورش فرزند، کوشش نمایند.
- وفاداری: زن و مرد نباید رابطه نامشروع با فرد دیگری داشته باشند.
ب. وظایف مختص زن نسبت به مرد
- پذیرش ریاست شوهر: اگر در زندگی زناشویی و خانوادگی مشکلی و مسئله‌ای پیش آمد، حل آن با نظر نهایی شوهر است. البته این وظیفه شوهر، نباید خارج از حسن معاشرت و معاضدت، شرع و قانون باشد و باعث سوء استفاده شوهر شود.
- تمکین زن نسبت به مرد: زن باید در نزدیکی جنسی و دیگر بهره‌های شهوی مرد با او، حالت پذیرش و آمادگی در حد توانایی جسمی و روحی، بنابر انتظار عرف داشته باشد. مگر این‌که دارای عذر شرعی و قانونی مثل عادت زنانگی، مریضی و … باشد.
- تبعیت از مرد در محل اقامتگاه و مسکن، مگر این‌که این اختیار را شوهر به زن واگذار کرده باشد و یا خلاف شأن اجتماعی زن باشد و یا ضرر جانی و جسمی برای زن داشته باشد.
- تبعیت از مرد، در خروج از منزل و ورود دیگران به منزل، در حد عرف، مگر این‌که برای انجام تکالیف دینی؛ مثل حج واجب و یا برای انجام مداوا، یا ماندن در خانه ضرر جانی، بدنی و شرافتی، برای زن داشته باشد.
- تبعیت از مرد در اصل شاغل بودن و نوع شغل، در صورتی که خلاف انتظار عرف زمان، مکان و موقعیت و جنسیت زن و مرد باشد.
تا این‌جا وظایف و مسئولیت زن در قبال شوهر به طور اختصار بیان شد. در ادامه به تناسب به صورت فشرده تعهدات شوهر در برابر زن بیان می‌شود.
وظایف مردان در برابر زنان
وظایف مرد نسبت به زن، در دو بخش وظایف اخلاقی و وظایف حقوقی بیان می‌شود.
الف. وظایف اخلاقی از نظر روایات؛ در دو بخش ارزش رفتار نیکو با زنان، و الزامات رفتاری با آنان بیان می‌شود:
یک- ارزش رفتار نیکو با زنان:
- دوستی با زنان از اخلاق انبیا بود.
- اظهار دوستی با زنان، هرگز از یاد آنان نمی‌رود.
- گذشت و بخشش نسبت به زنان، اگر رفتار بدی را مرتکب شدند.
- خوش‌رویی و خوش‌رفتاری با زنان.
- بهترین مردان در نزد ذات حق تعالی، کسی است که بهترین رفتار را با زنان خود داشته باشند.
- محبوب‌ترین مردان، کسی است که بیشترین نیکی را نسبت به زن خود نماید.
- ترس از ذات حق تعالی که مبادا، حق زن خود را بجا نیآورد.
دو. الزامات اخلاقی
- نگاه به زن به عنوان گل باشد نه خدمت کار، تا طراوت و شادابی آن حفظ شود و کاری فراتر از حد متعارف، از زن خواسته نشود.
- تهیه وسایل بیشتر و بهتر زندگی تزئینی، پوشاکی، خوراکی، به ویژه در ایام عید.
- مشورت با زن در امور مهمه زندگی.
- رعایت اخلاق و حقوق هم بستری با زن.
ب. وظایف حقوقی
این وظایف به دو صورت مشترک و خصوصی می‌باشد، که قسم اوّل آن در وظایف حقوقی مشترک زن و مرد گذشت.
وظایف حقوقی مختص مرد نسبت به زن
الف. وظایف مالی و پرداخت نفقه
- تهیه غذا، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
- تهیه پوشاک، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
- تهیه وسایل آرایشی و تزیینی، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
- تهیه مسکن، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
- تهیه لوازم منزل در حد متناسب زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
- تهیه خدمتکار، اگر شأن اجتماعی و خانوادگی زن اقتضا دارد و یا اگر مریض است.
- مداوای بیماری زن، اگر زن مریض شد.
ب. وظایف زناشویی و هم‌بستری مرد، نسبت به زن
قانون در این مورد ساکت است و به عبارت حسن معاشرت اکتفا کرده است. اما فقها در دو قسمت؛ به این بحث پرداخته‌اند:
- حق زن بر شوهر این است که اگر زن باکره است، پس از عروسی، هفت شب را نزد او بماند و اگر ثبیه باشد سه شب و پس از آن اگر دارای یک زن است، باید هر چهار شب یک شب نزد او بماند و سه شب دیگر آزاد است و هر گاه دارای چند زن است، باید نزد هر یک شبی را از چهار شب بگذراند.
- نزدیکی جنسی: شوهر مکلف است، هر چهار ماه یک بار با زن خود نزدیکی جنسی نماید و این از حقوق زن محسوب می‌شود.